- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Ισημερινή Γουινέα: Λίγες μα Ισχυρές Ψηφιακές Φωνές

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Ισημερινή Γουινέα, Διαδηλώσεις, Ελευθερία του Λόγου, Μέσα των πολιτών, Πολιτική, Ψηφιακός ακτιβισμός

Όταν έγινε η έκρηξη της λεγόμενης “Αραβικής Επανάστασης”, κάποιοι αναρωτήθηκαν αν το ίδιο πράγμα ήταν πιθανόν στην υποσαχάρια Αφρική [1]. Οι άνεμοι της ελευθερίας αυτοί εξαπλώθηκαν μέσα από τις διαδηλώσεις και ένα βασικό εργαλείο: το Διαδίκτυο. Χρησιμοποιήθηκαν blogs και λογαριασμοί στο Τwitter όχι μόνο για την εξάπλωση πληροφοριών, αλλά και για το κάλεσμα προς τους ανθρώπους να παλέψουν για τα δικαιώματά τους, αλλά και ως πεδία έκφρασης προσωπικών σκέψεων και αιτημάτων για ελευθερία.

Η Αίγυπτος έχει περίπου 200.000 blogs και 5 εκατομμύρια χρήστες στο Facebook. Σίγουρα κάτι πολύ διαφορετικό από την Ισημερινή Γουινέα, όπου μόνο το 2% του πληθυσμού έχει πρόσβαση στο Ίντερνετ, υπάρχουν περίπου 11.000 χρήστες στο Facebook και δυο blogs. Δυο γνωστά blogs.

Ο Juan Tomás Ávila Laurel (Malabo [2] [es]) και ο Eyi Nguema (Opinión desde Guinea Ecuatorial [3] [es]) είναι οι μόνοι bloggers που γράφουν στην Ισημερινή Γουινέα. Τα blogs τους όμως φιλοξενούνται στην Ισπανία, το πρώτο στο ψηφιακό περιοδικό Frontera D [4] [es] και το δεύτερο στην εφημερίδα El País [5] [es].

[6]

O Juan Tomás Ávila Laurel. Φωτογραφία με την άδεια του Juan Tomás Ávila Laurel.

H σύγκριση με την κατάσταση στην Αίγυπτο δεν είναι τυχαία. Στις 11 Φεβρουαρίου 2011, όταν εκατοντάδες ανθρώπων βρίσκονταν στην πλατεία Ταχρίρ και ο Χόσνι Μουμπάρακ ανακοίνωνε την παραίτησή του, ο Ισπανός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Χοσέ Μπόνο επισκεπτόταν την Ισημερινή Γουινέα κι έκανε την περίφημη δήλωση: “Μας ενώνουν πιο πολλά απ’ όσα μας χωρίζουν”. Και δε μιλούσε για το λαό της χώρας, αλλά για το δικτάτορα Τεόντορο Ομπιάνγκ Νγκουέμα [7], που βρίσκεται στην εξουσία από το 1979.

Την ίδια μέρα, ο Juan Tomás Ávila Laurel ξεκίνησε απεργία πείνας ενάντια στη “δικτατορία που κατατρώει τις ψυχές μας” και ενάντια στην ισπανική υποστήριξη στο πρόσωπο του Ομπιάνγκ. Στην τελευταία του δημοσίευση [8] [es] πριν την απεργία πείνας, ο Juan Tomás Ávila Laurel έγραψε για το δικτάτορα Ομπιάνγκ και για την προεδρία του στην Αφρικανική Ένωση [9]. Κατέκρινε την κατασκευή δρόμων και κτιρίων για κρατικές εκδηλώσεις, την ίδια στιγμή που οι κάτοικοι της Ισημερινής Γουινέας αντιμετωπίζουν έλλειψη βασικών κοινωνικών υποδομών και την καταστροφή των σπιτιών τους όταν βρίσκονται σε “στρατηγικά” σημεία:

En Malabo, y en las inmediaciones del poblado de Baney, pero cerca de la costa, han arrasado un terreno muy grande para construir los hoteles, los establecimientos de lujo y las residencias particulares de los presidentes africanos para cuando se reunirán para celebrar la cumbre anual este año.

Στην (πρωτεύουσα) Μαλάμπο, στη γειτονιά Baney, κοντά στην ακτή, κατέστρεψαν μεγάλη έκταση γης για να χτίσουν ξενοδοχεία, πολυτελή κτίρια και ιδιωτικές κατοικίες των Αφρικανών προέδρων κατά τη θερινή Διάσκεψη φέτος.

Στο blog του Opinión desde Guinea Ecuatorial [3] [es], ο Eyi Nguema επίσης τονίζει την έλλειψη κυβερνητικής κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής για τον πληθυσμό της χώρας: πώς να ζήσει κανείς χωρίς ηλεκτρισμό, πώς να διαχειριστεί τη ζήτηση για νερό, πώς θα γίνει η Ισημερινή Γουινέα μια χώρα με συμμετοχή στα διεθνή δίκτυα. Και πώς να γίνει μια χώρα για τους κατοίκους της κι όχι για ξένα συμφέροντα ή για την πολιτική ελίτ που σχετίζεται με την οικογένεια Nguema.

aquí los guineoecuatorianos no controlamos nada de eso; por lo que huelga meter el dedo en la llaga y exhortarnos a trabajar con la idea de que hemos de luchar por nuestra independencia

εδώ οι κάτοικοι της χώρας δεν διαχειρίζονται τίποτα. Γι’ αυτό πρέπει να φτάσει το μαχαίρι στο κόκαλο και να σκεφτούμε την ιδέα ότι πρέπει να παλέψουμε για την ανεξαρτησία μας

Παράλληλα με το συνεχή τους αγώνα για πολιτική αυτονομία, καθημερινό ζήτημα στη χώρα αποτελεί το δικαίωμα στην προσωπική κατοικία. Στην πιο πρόσφατη δημοσίευσή του [10] [es], ο Eyi Nguema γράφει για τα σπίτια στη χώρα του:

En efecto, lo que sucede es que, para no vivir en la intemperie, se compra cuatro tablas y cuatro pies derechos de madera (o bloques de mortero de cemento y arena), más chapas de hojalata y se levanta un cobertizo; a un lado se excava el pozo para el agua que se va beber y a otro, el que albergará las aguas residuales (fecales incluidas) y listo. Aquí cuando se habla de viviendas, en un 80% o más, se habla de construcciones de este tipo.

Πράγματι, αν δε θες να ζήσεις στην ύπαιθρο, αγοράζεις τέσσερις σανίδες, ένα μέτρο ξύλο (ή τσιμεντότουβλα ή αμμότουβλα) και ντενεκέδες και χτίζεις ένα παράπηγμα. Στη μια πλευρά, σκάβεις πηγάδι για πόσιμο νερό, στην άλλη πηγάδι αποχέτευσης. Κι αυτό είναι! Εδώ, όταν γίνεται κουβέντα για σπίτια, το 80% και παραπάνω των περιπτώσεων μιλάμε για τέτοιου είδους κατασκευές.

Οι bloggers αυτοί δεν κρύβουν το γεγονός ότι η Ισημερινή Γουινέα είναι πλούσια χώρα. Υπάρχει αφθονία πετρελαίου, ξυλείας και υδάτων. Αλλά το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού ζει υπό άθλιες συνθήκες, με μεγάλα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας και παράλυσης στη γεωργία. Ανεξέλεγκτες είναι οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως πολιτικές διώξεις και εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Έκθεση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα [11] στη χώρα [του αμερικανικού State Department].

Ο blogger Juan Tomás Ávila Laurel γράφει κι αυτός για αυτά τα θέματα. Στην περίπτωσή του όμως, ο κυβερνο-ακτιβισμός είναι αλληλένδετος με την έννοια της αρχαίας “πόλεως”, συνυφασμένης με τη δημοκρατία. Ο blogger και διάσημος συγγραφέας συχνά λέει ότι έχει ελεύθερη σκέψη και καμία πρόθεση να αναμειχτεί στα επίσημα πολιτικά πράγματα. Όταν όμως αναγκάστηκε να φύγει από την Ισημερινή Γουινέα αφού ξεκίνησε την απεργία πείνας του, αποτελούσε ήδη πολιτικό σύμβολο. Περιγράφει τη χώρα ως ένα “δημοκρατικό βασίλειο” ή μια “μη-δημοκρατία”, και με αυτό σαν σκέψη έγραφε για τον νεποτισμό και για τη δήμευση του κράτους από τον Ομπιάνγκ όσο ήταν στη χώρα του. Τώρα ζει στη Βαρκελώνη και γράφει για τους κινδύνους που κρύβει η απάθεια για τις κοινωνίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, καθώς και για την αδράνεια λόγω του φόβου. Υποστηρίζει ότι ένα από τα επιχειρήματα είναι το εξής [12] [es]:

Aquí estamos bien. Es África. Hay países peores que este. ¿No has oído la radio?

Εδώ είμαστε καλά. Εδώ είναι Αφρική. Υπάρχουν χώρες χειρότερα από εδώ. Δεν τ’ άκουσες στο ραδιόφωνο;

Η εθνική ραδιοφωνία πάσχει από μεγάλη πολιτική λογοκρισία [13]. Ο κόσμος που παρακολουθεί την Εθνική Ραδιοφωνία και Τηλεόραση της Ισημερινής Γουινέας δε γνωρίζει τι συνέβη στην Τυνησία, στην Αίγυπτο ή στη Λιβύη. Σε μια χώρα δίχως εφημερίδες, βασίζονται μονάχα στη διάδοση των γεγονότων από στόμα σε στόμα. Ή όσοι έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο μπορούν να διαβάσουν τη σελίδα Asodegue [14] [es], τη μόνη ιστοσελίδα με περισσότερες πληροφορίες για την Ισημερινή Γουινέα.

Υπό τις ακραίες αυτές συνθήκες, τα blogs του Eyi Nguema και του Juan Tomás Ávila Laurel πρσφέρουν δυο από τις συνολικά πολύ λίγες ευκαιρίες για να χτιστεί ένας ψηφιακός εικονικός τόπος ελεύθερης έκφρασης. Εδώ είναι Αφρική, λέει ο Juan Tomás Ávila Laurel.