Αυτό το άρθρο αποτελεί μέρος του ειδικού μας αφιερώματος Εστίαση στα Δάση: Αμαζόνιος και Iθαγενή δικαιώματα.

Παρά τις φωνές διαμαρτυρίας πολιτών από πολλά μέρη της Βραζιλίας -ιδίως των ιθαγενών πληθυσμών και των παραδοσιακών αποίκων της περιοχής Volta Grande do Xingu region, που θα επηρεαστεί άμεσα από το σχεδιαζόμενο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στο φράγμα Belo Monte- η κυβέρνηση δεν πείσθηκε να ακυρώσει το έργο. Η κατασκευή του υδροηλεκτρικού εργοστασίου Belo Monte ξεκίνησε στα τέλη του Ιουνίου 2011, και αναμένεται να γίνει το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο.

Η Agência Brasil έγραψε στις 1 Ιουλίου [pt] ότι η κατασκευή είχε ξεκινήσει στις 23 Ιουνίου. Μία εβδομάδα αργότερα, στις 7 Ιουλίου, μέλη της ΜΚΟ Xingu Vivo βρέθηκαν στο εργοτάξιο για να παρακολουθήσουν την έναρξη των εργασιών, και έγραψαν στο Twitter:

@xinguvivo: São 40 homens trabalhando desde a semana passada e a expectativa p/ a próxima semana é de que serão 400. E + 40 máquinas novas. #BeloMonte

Την ίδια μέρα, είδαν δέκα κατασκευαστικά οχήματα [pt] να κάνουν εργασίες εκσκαφής στην περιοχή που σχεδιάζεται να φιλοξενήσει τους μελλοντικούς υπαλλήλους.

Ιθαγενείς κοινότητες διαδηλώνουν κατά του Belo Monte, Ιούνιος 2011. Φωτογραφία του Pedro_dm_Ribeiro on Flickr (CC-BY-NC 2.0).

Την προηγούμενη μέρα, στις 6 Ιουνίου, 300 γυναίκες από την επαρχία Pará συγκεντρώθηκαν στην πρωτεύουσα Belém για το Κογκρέσο των Γυναικών της από την Ύπαιθρο και την Πόλη. Το Xingu Vivo είχε μία εκπρόσωπο στην εκδήλωση, που δημοσίευσε στο Twitter τα λόγια μιάς γυναίκας που ηγείται του λαού των Kayapó:

@xinguvivo: Kayapó Tuíra: “só a unidade entre povos contra #BeloMonte poderá nos levar a vitória”. Discurso curto, mas muito denso

Την ίδια μέρα, ένα πολίτης από την Bahia, ο Antônio Freitas (@tunynfreitas), τουϊτάρισε ότι το φράγμα είχε προκαλέσει τις πρώτες του επιπτώσεις στην πόλη της Altamira. Οικογένειες είχαν φύγει από την περιοχή που αναμένονταν να πλημμυρίσει και αδυνατούσαν να νοικιάσουν σπίτια στην αστική περιοχή, ενώ όσες κατέφυγαν στην κατάληψη άδειων οικοπέδων έγιναν στόχος καταστολής από την αστυνομία. Είπε:

@tunynfreitas: Construção de Belo Monte está aumentando os preços de aluguel em Altamira, Povo quer ocupar terreno sem uso, Polícia bate em manifestante

Η συζήτηση δεν έχει φτάσει ακόμα στα ΜΜΕ

Διαδηλωτής κατά του Belo Monte στο Sao Paulo, 19 Ιουνίου. Φωτογραφία του Pedro_dm_Ribeiro στο Flickr (CC-BY-NC 2.0).

Στις 11 Ιουλίου, η Priscila Costa (@PriscilaCosta4) προέτρεψε σε εγρήγορση μέσω του Twitter:

@PriscilaCosta4: Nós temos o poder de autodestruição, vamos cuidar um pouco que seja do que nos resta, o planeta corre perigo! Diga não a Usina Belo Monte!

Στις 2 Ιουλίου 2, κατά την διάρκεια προπαρασκευαστικού σεμιναρίου για την Εθνική Συνάντηση Σπουδαστών Επικοινωνίας (Encontro Nacional de Estudantes de Comunicação – ENECOM), ο καθηγητής Οικονομικών Eduardo Costa άσκησε κριτική στην αντίληψη [pt] ότι το βροχοδάσος του Αμαζονίου θα πρέπει να υποτάσσεται στα οικονομικά συμφέροντα:

O governo olha para a Amazônia ainda como uma eterna fornecedora de matéria-prima para o restante do país. Qual o papel o governo está relegando à Amazônia?

Πιστεύει ότι η συζήτηση για το θέμα παραμένει ενεργή στην κοινωνία αλλά όχι στα μέσα’ και, καθώς δεν εμφανίστηκε στα ΜΜΕ της χώρας, το ζήτημα δεν έχει γίνει γνωστό στην πλειοψηφία του πληθυσμού.

Οι φοιτητές που οργανώνουν την εκδήλωση μετέτρεψαν τη συζήτηση για το Belo Monte σε στόχο της φετινής Εθνικής Συνάντησης, οργανώνοντας διαδήλωση κατά του εργοστασίου στη Belém:

@EnecomPA: O Ato do #Enecom2011 terá como tema Belo Monte. Por isso, siga @xinguvivo e leia mais aqui: http://migre.me/5cQL8 ehttp://migre.me/5cQMr

Διαδηλωτές κατά του Belo Monte, Ιούνιος 2011. Φωτογραφία της Marisa Meliani στο Flickr (CC-BY-NC-SA 2.0.).

Ακτιβιστές στις πόλεις Salvador, Rio de Janeiro, Belém, Manaus, Porto Alegre και São Paulo -ακόμα και στο Λονδίνο- κατέβηκαν στους δρόμους την Κυριακή 17 Ιουλίου για να διαδηλώσουν κατά των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του υδροηλεκτρικού εργοστασίου Belo Monte. Κάποιοι απέρριψαν το νέο Δασικό Κώδικα, που επικυρώθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τώρα εξετάζεται από την Ομοσπονδιακή Γερουσία.

Στις 17 Ιουλίου, το Βραζιλιάνικο Κίνημα για τη Ζωή στα Δάση (Movimento Brasil pela Vida nas Florestas) οργάνωσε καθιστική διαμαρτυρία [pt] σε ένα από τα πιό πολυσύχναστα σταυροδρόμια του São Paulo, εκείνο των λεωφόρων Paulista και Brigadeiro Luís Antonio. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του κινήματος, περίπου 500 ακτιβιστές κάθησαν στο σταυροδρόμι κρατώντας πλακάτ, “τραγουδώντας και διαδηλώνοντας κατά του Belo Monte και των αλλαγών στο Δασικό Κώδικα για πάνω από 20 λεπτά”.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε βίντεο της πορείας, καθώς και φωτογραφίες εδώ.

Διένεξη σχετικά με την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος

Το Global Voices παρακολουθεί την υπόθεση του υδροηλεκτρικού εργοστασίου Belo Monte από τη στιγμή που το έργο αποτέλεσε πάλι θέμα συζήτησης, το 2010. Η Telma Monteiro, ειδική στις διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης, δημοσίευσε στο blog της μιά ανάλυση [pt] του Δεκαετούς Ενεργειακού Σχεδίου της Βραζιλίας (Plano Decenal de Energia – PDE), που καθιστά which makes the prospect even more critical.

Εκτός από τα εργοστάσια Belo Monte, Tapajós, Madeira και Tocantins, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προτίθεται να χτίσει τουλάχιστον 24 ακόμα υδροηλεκτρικά εργοστάσια στη Βραζιλία μεταξύ των ετών 2016 και 2020 -10 εκ των οποίων σχεδιάζονται για τον Αμαζόνιο. Σε συνέντευξη με το IHU – online, η Monteiro ασκεί κριτική στην κυβερνητική πολιτική:

O governo brasileiro pretende lançar mão dos recursos naturais – exportando-os como commodities – para se transformar na quinta maior economia do mundo.

Για κάποιο διάστημα, το Ibama (Βραζιλιάνικο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Φυσικών Ανανεώσιμων Πόρων) αρνούνταν να παραχωρήσει άδεια για το έργο στο Belo Monte, γεγονός που προκάλεσε εσωτερικές εντάσεις στο ίδρυμα, η απόφαση όμως άλλαξε όταν διορίστηκε ο εν ενεργεία διευθυντής Curt Trennepohl.

Στα μέσα του Ιουνίου 2011, ο Trennepohl έδωσε συνέντευξη σε αυστραλιανό τηλεοπτικό κανάλι σχετικά με το Belo Monte. Διάλογος που καταγράφηκε εν αγνοία του εξέθεσε τον τρόπο με τον οποίο ο διεθυντής του Ibama αντιλαμβάνεται το περιβάλλον και τους ιθαγενείς λαούς του Αμαζονίου. Η συνέντευξη διέρρευσε, και ο δημοσιογράφος Gustavo Barreto έγραψε στο blog του σχετικά [pt]:

Indagado pela repórter se sua função seria de “cuidar do ambiente”, ele respondeu: “Não, meu trabalho é minimizar os impactos”.
Irritado com o tom recriminatório adotado pela jornalista, Trennepohl rebateu: “Vocês têm os aborígenes lá e não os respeitam”. Ouviu de réplica: “Então vocês vão fazer com os índios a mesma coisa que nós fizemos com os aborígines?”, para em seguida confirmar: “Sim, sim”.

20 Αυγούστου, ημέρα διαδηλώσεων

Φυλλάδιο που καλεί σε παγκόσμια διαμαρτυρία κατά του Belo Monte.

Παρά την έναρξη των οικοδομικών εργασιών, ο αγώνας δεν έχει εγκαταλειφθεί. Διαδηλώσεις ήταν προγραμματισμένες για τις 20 Αυγούστου σε 10 Βραζιλιάνικες πόλεις και 16 χώρες [pt] κατά του εργοστασίου Belo Monte και της τροποποίησης του Δασικού Κώδικα.

Πριν περίπου ένα μήνα, ο συγγραφέας του Global Voices Diego Casaes έγραψε στο Twitter:

@diegocasaes: Impossível que não haja uma alternativa à Belo Monte. I mean, seriously? Não tem UMA solução mais sustentável p/ prover energia p/ o Brasil?

Κι αυτό ακριβώς είναι το ερώτημα που θέτουν οι διαδηλωτές στην κυβέρνηση και τους συμπολίτες τους Βραζιλιάνους.

Αυτό το άρθρο αποτελεί μέρος του ειδικού μας αφιερώματος Εστίαση στα Δάση: Αμαζόνιος και Ιθαγενή δικαιώματα.