- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Κρίση στην Ευρωζώνη: Ποια η εξέλιξη της οικονομίας;

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ιταλία, Διακυβέρνηση, Διεθνείς Σχέσεις, Μέσα των πολιτών, Οικονομικά & επιχειρηματικότητα

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση [1].

Πιεσμένοι βρίσκονται οι οικονομολόγοι στην προσπάθειά τους να προβλέψουν το μέλλον των σχεδίων οικονομικής διάσωσης στην Ευρώπη και τις συνέπειες της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Όσο οι γνώμες διίστανται, το Διαδίκτυο βρίθει από απόψεις που προσπαθούν να βγάλουν νόημα για το τι μέλλον επιφυλάσσεται για την Ευρωζώνη.

Νόμισμα του 1 ευρώ, εικόνα από την Civitas (CC BY-NC-SA 2.0)

Πού βαδίζει η οικονομία; Η ερώτηση αυτή τέθηκε στη Μαρία Καρχιλάκη, Ελληνίδα δημοσιογράφο και ανταποκρίτρια, υπεύθυνη του Εξωτερικού Δελτίου για το Mega Channel. Απάντησε [en]:

@karhilam [2] @efleischer Δεν ξέρω, πραγματικά. Δεν είμαι αισιόδοξη πάντως. Πρόκειται για την Κατρίνα της οικονομίας και είμαστε ακόμα μες στο μάτι του κυκλώνα.

– κι έτσι δείχνει. Καμιά από τις μεγαλύτερες τράπεζες της περιοχής δεν πέρασε τα στρες τεστ (στμ: Άσκηση Προσομοίωσης Κατάστασης Κρίσης) [en]. [3] Η BNP Paribas μείωσε την έκθεσή της σε Ιταλία και Ελλάδα [4] [en], όπως και η RBS (Royal Bank of Scotland) [5] [en], αν και προφανώς κατακλύζεται από ρευστότητα [en] [6].  Οι τράπεζες Dexia, Commerzbank, Credit Agricole και η HSBC επιζητούν να μειώσουν κάθετα την έκθεσή τους [en] [7]. Η Γαλλία σχεδιάζει να περικόψει το 20% του ελλείμματος στον προϋπολογισμό της [en], [8] η Ιρλανδία σχεδιάζει περικοπές στον προϋπολογισμό της τάξης των 12,4 δις [9] [en] και τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας διατηρούνται στο 1,25% [10] [en].

Σε επίπεδο μικροοικονομίας, και ο κόσμος δεν έχει και την πιο ευχάριστη διάθεση: συνταξιούχος Έλληνας φορτηγατζής φτάνει στο σημείο να πει στους The New York Times [11] [en] ότι είναι…

… εντυπωσιασμένος που ο κόσμος δεν έχει εισβάλει ακόμα μέσα στη Βουλή για να κάψει τους πολιτικούς ζωντανούς στη φωτιά σαν σουβλάκι.

Το ερώτημα “Πού βαδίζει η οικονομία τους επόμενους δυο μήνες;” τέθηκε στους ακόλουθους δημοσιογράφους και σε χρήστες του Διαδικτύου πριν τις παραιτήσεις Παπανδρέου και Μπερλουσκόνι.

Η Ευθυμία Ευθυμίου, Ελληνίδα δημοσιογράφος, γράφει [en]:

@EfiEfthimiou [12] @efleischer … δύσκολο να πει κανείς αυτή τη στιγμή. Τα πράγματα αλλάζουν από τη μια ώρα στην άλλη …

Ο Γιάννης Κουτσομύτης, επίσης δημοσιογράφος, απάντησε [en]:

@YanniKouts [13] @efleischer Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα πως η πολιτική λογική θα βασιλεύσει σε Ιταλία και Ελλάδα τις επόμενες ημέρες. Κάτι τέτοιο θα ηρεμούσε για λίγο τις αγορές. Αν συνεχιστούν οι πολιτικές αναταραχές στις χώρες αυτές, υπάρχει πραγματικά πιθανότητα η κρίση στην Ευρωζώνη να κορυφωθεί με απροσδόκητα αποτελέσματα.

Αυτή τη στιγμή, τα αποτελέσματα δείχνουν προς την εξής κατεύθυνση: ο John Reed των Financial Times γράφει [14] [en] πως η Pirelli, ιταλική κατασκευάστρια ελαστικών, “συνέταξε ένα σχέδιο εκτάκτου ανάγκης, που υπολογίζει μια μείωση της τάξης του 10% στις πωλήσεις αυτοκινήτων και του 20% στις πωλήσεις φορτηγών παγκοσμίως. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μια πτώση τόσο μεγάλη όσο κι αυτή μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers’.” (Αν και δίνεται έμφαση σε κάτι τέτοιο μόνο ας το χειρότερο σενάριο). Ένα επίσημο έγγραφο από τα Wikileaks που γράφτηκε το 2010 ξεκινούσε με το πώς θα μπορούσε κάποιος, αν κρινόταν απαραίτητο, να κηρύξει το Κεφάλαιο 11 (καθεστώς χρεωκοπίας) στην Ευρωζώνη. [en] [15]

O Douglas Fraser στο BBC υπολογίζει τι θα συνέβαινε αν στο τραπέζι έπεφταν πολλαπλές χρεοκοπίες [en]: [16]

Αν Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία έφταναν σε τέτοιο σημείο χρεοκοπίας, είναι το τέλος για τα μισά capital bufffers [στμ: κεφαλαιακό περιθώριο προστασίας] των γερμανικών τραπεζών, για το ένα τρίτο των βελγικών τραπεζών και για το ένα τέταρτο της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Υπάρχουν όμως και έμμεσες συνέπειες με τη διατραπεζική ασφάλιση και τη συνέχιση του δανεισμού, κάτι που αφανίζει το 100% των εποπτικών κεφαλαίων Α’ διαβάθμισης (Core Tier 1 capitals) των γερμανικών τραπεζών.

Το Βέλγιο είναι στο 7% μονάχα, η Γαλλία στο 25% και το Ηνωμένο Βασίλειο στο 50%. Η Μεγάλη Βρετανία θα μπορούσε να πληγεί από την Ιρλανδία ιδιαίτερα, αλλά οι RBS και Lloyds Banking Group έχουν ήδη καταγράψει μεγάλο μέρος της έκθεσής τους.

Κι αν προσθέσουμε και την Ιταλία και την Ισπανία; Τα αποτελέσματα είναι για κλάματα.

Τα άμεσα αποτελέσματα θα απαιτούσαν από τις κυβερνήσεις να ανακεφαλαιοποιήσουν τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες με το 125% του τωρινού μετοχικού κεφαλαίου της, που ισοδυναμεί με εθνικοποίηση.

Μαζί με τις έμμεσες συνέπειες αν τα βάλει κανείς μαζί, ανακαλύπτει ότι χρειάζεται το 275% του μετοχικού κεφαλαίου των γερμανικών τραπεζών, το 270% του Βελγίου, το 225% της Γαλλίας και το 130% του Ηνωμένου Βασιλείου.

Σε αυτό το σημείο, η Γερμανία είναι μονάχα ικανή (θα ήλπιζε) να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις των δικών της τραπεζών σε σχέδιο διάσωσης, όσο καθεμιά από τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης είναι για τον εαυτό της.

Σε άλλο ένα blog των FT, ο Alan Beattie γράφει [en]: [17]

… αν η ΕΚΤ δεν μπορεί η ίδια να “διασώσει” άμεσα την Ιταλία (δημόσιος πιστωτικός κίνδυνος, καμία εμπειρία στον καθορισμό των όρων δανεισμού) θα μπορούσε θεωρητικά, σύμφωνα με το Άρθρο 23 του πρωτοκόλλου της, να δανείσει μεγάλα ποσά στο ΔΝΤ

…το οποίο στη συνέχεια θα προχωρούσε στη “διάσωση” της Ιταλίας (το οποίο το βλέπει πιθανό η Megan Greene [en] [18] (“bail-in”), όπως και ο Economist [19] [en] (σε ένα βαθμό)), κάτι που τελικά, εν μέσω όλου αυτού του κυκεώνα πληροφοριών, είναι καλύτερο από το τίποτα.

Απαντώντας σε e-mail, ο Paul Cunningham του RTE (Ιρλανδική Ραδιοτηλεόραση), στην ερώτηση “Έχετε κάποια ελπίδα πως η ΕΚΤ μπορεί να χρησιμοποιήσει τη θέση της ως κεντρική τράπεζα για να ενθαρρύνει την ανάπτυξη αντί της λιτότητας;”, απάντησε (δημοσιεύεται κατόπιν άδειας του αποστολέα):

Ο νέος Πρόεδρος της ΕΚΤ, με τη μείωση των επιτοκίων, έδειξε ότι είναι έτοιμος να φανεί ρεαλιστής. Υπήρξε το ερώτημα αν ο κύριος Ντράγκι ίσως να ένιωσε την ανάγκη να αποδείξει τα γερμανικά του διαπιστευτήρια, συγκρατώντας μια μείωση επιτοκίων μέχρι το Δεκέμβριο, βάσει του ότι ο πληθωρισμός ήταν πάνω από 2%. Το γεγονός ότι η μείωση έλαβε χώρα στην πρώτη του συνεδρίαση μπορεί και να σημαίνει ότι στέκεται στα πόδια του και δεν επηρεάζεται εύκολα από άλλους. Μπορεί και για χρόνια να τριγυρίζει το ερώτημα αν θα έπρεπε να γίνει αύξηση των επιτοκίων ή όχι.

Στο ευρύτερο θέμα του ρόλου της ΕΚΤ, φαίνεται πως ο Πρόεδρος θα συνεχίσει την τακτική του Ζαν Κλοντ Τρισέ στην αγορά ομολόγων της δευτερογενούς αγοράς, όχι όμως σε τέτοιο όγκο που που θα αμβλύνει την κρίση. Δεν υπάρχει καμιά υπόνοια πως ο Ντράγκι είναι έτοιμος να επιτρέψει τον οργανισμό να γίνει ο Δανειστής Έσχατης Ανάγκης. Κατά την άποψή μου, αυτό μπορεί να αλλάξει, μόνο όταν αλλάξει και η Γερμανία. Δηλαδή όταν η κρίση οξυνθεί σε τέτοιο βαθμό, που ο Γερμανός φορολογούμενος αντιμετωπίζει την υπέρτατη κρίση. Αν επιμείνουμε στις αρχές μας για δημοσιονομικό έλεγχο, το ευρώ καταρρέει.

Συχνά προβάλλεται το επιχείρημα πως όταν η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια κρίση, χρειάζεται να φτάσει στο χείλος της καταστροφής για να γίνει κάποια συμφωνία. Αυτή τη φορά, φαίνεται να χρειάζεται η Γερμανία να φτάσει στο χείλος του γκρεμού: αν φύγει το ευρώ, θα επιστρέψει το μάρκο, και, άμεσα, θα τεθεί σε κίνδυνο η οικονομία της, που στηρίζεται στις εξαγωγές. Ποιος θα αγοράσει τα αγαθά της όταν οι τιμές θα έχουν διογκωθεί λόγω του μάρκου; Αργά ή γρήγορα, βαθιά ριζωμένες αρχές θα συντριφθούν από την πραγματικότητα που τίθεται εκ των ασταθών αγορών ομολόγων.

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση [1].