Ολλανδία: Περίοδος εορτασμού, παραδοσιακών κοστουμιών…και ρατσισμού;

Zwarte Piets in The Hague, The Netherlands, November 2010, by Flickr user Gerard Stolk (CC-BY-NC)

Zwarte Piets (Μαύροι Πιτ) στην Χάγη της Ολλανδίας, Νοέμβριος 2010, από το χρήστη του Flickr Gerard Stolk (CC-BY-NC)

Κατά την εποχή του χειμώνα, στις Κάτω Χώρες υπάρχει ένας χαρακτήρας ονόματι Zwarte Piet [en] (Μαύρος Πιτ) που συνοδεύει τον Sinterklaas (Άγιος Νικόλαος, η αρχική έμπνευση για τον Σάντα Κλάους [en]) για μια ετήσια γιορτή που λαμβάνει χώρα το βράδυ της 5ης Δεκεμβρίου και το πρωί της επομένης, με γλυκά και δώρα για όλα τα καλά παιδιά. Η παραδοσιακή αυτή γιορτή ανταγωνίζεται σε σημασία τα Χριστούγεννα.

Τα τελευταία χρόνια, ο ρόλος του Zwarte Piet έχει αποτελέσει το αντικείμενο επανειλημμένων συζητήσεων στην Ολλανδία, καθώς ορισμένοι πολίτες προσβάλλονται με τα γιορτινά κοστούμια και τα βαμμένα μαύρα πρόσωπα. Η ιστορία έχει να κάνει με το ότι οι συνοδοί του Άγιου Νικόλαου είναι Μαυριτανοί, που βοηθούν στο κουβάλημα των δώρων στα παιδιά, όταν ο Άγιος καταφθάνει με πλοίο από την Ισπανία.

Η παράδοση συνεχίζει να είναι δημοφιλής, αν και κάποιοι διαμαρτύρονται γι’ αυτό που αντιλαμβάνονται ως ρατσιστική παρουσίαση. Στις 12 Νοεμβρίου 2011, διαδηλωτής που φορούσε μπλούζα με το σύνθημα “Zwarte Piet is racisme” (Ο Μαύρος Πιτ είναι ρατσισμός) συνελλήφθη [en] στο Ντόρντρεχτ εν μέσω κατηγοριών για αστυνομική βία [en]. Η εκστρατεία με τα t-shirt έχει το δικό της blog στο Tumblr με φωτογραφίες και σελίδα στο Facebook με περισσότερους από 800 φίλους.

Ο blogger του Stuff Dutch People Like έγραψε το 2010 για την παράδοση του Zwarte Piet [en]:

Ξέρεις πως έχει έρθει ξανά αυτή η εποχή του χρόνου στην Ολλανδία, όταν σε χαιρετά στο δρόμο κάποιος που έχει το πρόσωπο βαμμένο κατάμαυρο και φοράει περούκα άφρο, έχει κόκκινα βαμμένα χείλια και μια γελοία κλοουνίστικη φορεσιά.

Sinterklaas and Zwarte Piet

Sinterklaas και Zwarte Piet, Χάγη, Κάτω Χώρες, Νοέμβριος 2008, φωτογραφία από τον Zemistor (CC-BY-ND)

Ο Ολλανδός καλλιτέχνης γκράφιτι και blogger BNE δημοσιεύει κάποιες φωτογραφίες του Zwarte Piet και αναρωτιέται: Είναι ρατσιστική η παράδοση της ολλανδικής γιορτής του Sinterklaas με τον Μαύρο Πιτ; [en]:

 

H “παράδοση” αυτή έχει εξελιχθεί με την πάροδο των χρόνων, ειδικά λόγω των αυξανόμενων διαμαρτυριών από ομάδες που βρίσκουν προσβλητικές τις απεικονίσεις αυτές. Στις μέρες μας, υπάρχει ο ισχυρισμός ότι τα Μαύρα πρόσωπα είναι λόγω του ότι οι βοηθοί μπαίνανε στις καμινάδες και έτσι τα πρόσωπά τους γεμίζανε μουτζούρα. Και πάλι, κανεις δεν μπορεί να εξηγήσει με σαφήνεια τι είδους κάπνα αφήνει πίσω της τέτοια φορεσιά και ίχνη εξίσου κατανεμημένα σε όλο το σώμα. Ή ακόμα χειρότερα, γιατί αυτοί οι “άνθρωποι των καμινάδων” μιλούν με ψεύτικη προφορά που διακωμωδεί το μαύρο πληθυσμό της πρώην ολλανδικής αποικίας του Σουρινάμ.

Ο ανθρωπολόγος και blogger Martijn de Koning του CLOSER εξηγεί στη δημοσίευση Ο Χαρούμενος Μαύρος Υπηρέτης – Παράδοση και Ρατσισμός στις Κάτω Χώρες [en]:

Δεν περιμένω κάποια αλλαγή στην παράδοση αυτή σύντομα. Θα πρέπει να είναι σαφές, ωστόσο, ότι ο Μαύρος Πιτ είναι μια κατασκευή, μια εφεύρεση που έχει ήδη αλλάξει μες στην ιστορία. Η τρέχουσα παράδοση έχει χάσει πολλά από τα αρνητικά χαρακτηριστικά της, που είναι εν μέρει θετικό, αλλά το αρνητικό είναι ότι κάνει το ρατσισμό να κρύβεται ακόμη περισσότερο. Ωστόσο, πιστεύω ότι η ολλανδική αυτή παράδοση ταιριάζει απόλυτα για να μάθουν τα μικρά παιδιά για τον ρατσισμό, την αποικιοκρατία και τη θρησκεία στο ρουν της ιστορίας. Ίσως να είναι αυτό αφετηρία για κάποια αλλαγή στο μέλλον;

Στην ταξιδιωτική ιστοσελίδα Off Track Planet, η Anna Starostinetskaya δίνει απάντηση στην ερώτηση Τι στο διάολο είναι ο Zwarte Piet; [en]:

Είναι λοιπόν ο Πιτ μια παιδική ιστοριούλα ή μια ρατσιστική φιγούρα; Σας υπόσχομαι, δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Δε λέμε πως η παράδοση αυτή δεν στοχεύει τους μαύρους με ρατσιστικό τρόπο και είναι κατανοητό πως οι Αμερικανοί έχουν τα ισχυρότερα αισθήματα στο θέμα αυτό, καθώς ο Zwarte Piet είναι οπτικά πολύ κοντά στο πώς μοιάζουν οι δικές μας ρατσιστικές ρίζες. Οι Αμερικανοί όμως πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι η δική μας ιστορία μας οδηγεί να εφαρμόσουμε ό,τι ξέρουμε για το δικό μας ρατσιστικό παρελθόν σε παραδόσεις που μπορεί να μην έχουν τίποτε άλλο κοινό πέρα από τη μαύρη μπογιά για το πρόσωπο. Αν και μπορεί να είναι ρατσιστικό κατά κάποιο τρόπο, δεν μπορούμε απλά να τοποθετήσουμε τη δική μας ιστορία ρατσισμού πάνω από μια παράδοση μιας άλλης χώρας και να πούμε ότι είναι το ίδιο. Ούτως ή άλλως, ελπίζουμε ότι υπάρχει μια ευτυχής μέση λύση που δεν περιλαμβάνει στρουμφάκια, νάνους ή ολοκληρωτική αμερικανοποίηση των παγκόσμιων παραδόσεων.

Sinterklaas arrives by boat in Arnhem

Ο Sinterklaas καταφτάνει με πλοίο στο Arnhem, Νοέμβριος 2011, φωτογραφία του Bas Boerman (CC-BY-NC)

Στο blog Tiger Beatdown, κάτω από τη δημοσίευση της Flavia “Αν διαμαρτυρηθείτε για ρατσισμό κατά την περίοδο του Μαύρου Πιτ στην Ολλανδία, θα φάτε ξύλο και θα σας πάνε μέσα”, τα παραπάνω αντηχεί ένα σχόλιο από το χρήστη Elfe [en]:

Διάβασα τη δημοσίευσή σου, γιατί έπρεπε να καταλάβω γιατί δε βρίσκω ρατσιστική την παράδοση αυτή…Οι “σκλάβοι” ή “βοηθοί” που αναφέρεις δεν είναι γελοίοι: είναι υπηρέτες, όχι κλόουν, και φορούν όμορφα ρούχα, δεν τριγυρίζουν ημίγυμνοι με ένα κόκαλο στα ρουθούνια τους σαν άγριοι (ή σαν την Τζοζεφίν Μπέικερ με τη “μπανανόφουστά” της). … Όπως κι ο “Τεντέν στο Κονγκό”, ο Zwarte Piets είναι μια ανάμνηση του παρελθόντος. …Ξέρω πως είναι πολύ προσβλητικό για τους Μαύρους στην Αμερική να βλέπουν Λευκούς με το πρόσωπό τους βαμμένο μαύρο (αλλά έπρεπε να ζήσω στις ΗΠΑ για να καταλάβω το γιατί: μια περίοδο που οι μαύροι δεν μπορούσαν καν να παίξουν το δικό τους ρόλο στο θέατρο). …Σαν τους ράπερ που αποφάσισαν να είναι δικιά τους η Λέξη από Ν (Νέγρος), μπορούμε απλά να αγνοήσουμε την παράδοση αυτή αν μας ενοχλεί, προσωπικά ουδόλως με απασχολεί. Σαν άνθρωπος της Αφρικής, δεν βλέπω σαν Μαύρους τους Zwarte Piets (δε μοιάζουν με μένα ούτε με κανέναν άλλο Αφρικανό που ξέρω) … Για να προσβληθεί κάποιος από αυτό, πρέπει να έχει πράγματι πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση. Συγγνώμη για τη μη πολιτική ορθότητά μου…

1 σχόλιο

Συμμετέχετε στη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.