Από το Σίντι Μπουζίντ στην Κινσάσα: Η γαλλόφωνη Αφρική το 2011

Αυτό το άρθρο αποτελεί τμήμα των ειδικών μας αφιερωμάτων:

Ο Marwane Ben Yamed από το Jeune Afrique συνοψίζει ευκρινώς και ακριβώς την περασμένη χρονιά για τη γαλλόφωνη Αφρική, όταν γράφει:

Quelle année !

Τι χρονιά!

Πράγματι, θα ήταν υποτιμητικό να πούμε ότι το 2011 ήταν ένα γεμάτο συμβάντα έτος για την αφρικανική ήπειρο. Η συνήθης ανασκόπηση στο τέλος του έτους δύσκολα θα παρουσίαζε τις επικές αλλαγές, που έχουν ανατρέψει την ήπειρο, καθοδηγούμενες από το συλλογικό θάρρος των πολιτών της, οι οποίοι συχνά αντιμετώπιζαν βίαιη καταστολή, ενώ αγωνίζονταν για χειραφέτηση από διάφορες δικτατορίες.

Μέσα από τα μάτια των τοπικών μέσων των πολιτών, εδώ είναι μερικά από τα κυριότερα σημεία του τι συνέβη το 2011, μια χρονιά που άφησε πολλούς συντελεστές των μέσων των πολιτών χωρίς ανάσα, γεμάτους ελπίδα και απογοήτευση ταυτόχρονα.

Τυνησία

Όλα ξεκίνησαν στο Σίντι Μπουζίντ, όπου οι διαδηλωτές αποφάσισαν πέρα από οποιαδήποτε πρόβλεψη και μετά από 40 χρόνια αυταρχικού αστυνομικού καθεστώτος του Μπεν Άλι ότι “δεν φοβούνται πια“.

Sidi Bouzid banner illustration from Nawaat.org

Εικονογράφηση αφίσας για το Σίντι Μπουζίντ από το Nawaat.org

Τα προφητικά λόγια του Mohamed Ali Chebâane πήραν ένα εντελώς νέο νόημα, όταν έγραψε στις 29 Δεκεμβρίου 2010:

Vos jeunes se sont soulevés et il sera difficile de les faire taire : Ils s’immolent, s’électrocutent, et je ne pense sérieusement pas que des coups de matraques ou des longues nuits dans les commissariats vont leur faire peur.

Η νεολαία σου έχει ξεσηκωθεί και θα είναι δύσκολο να τους κάνεις να το βουλώσουν τώρα: αυτοπυρπολήθηκαν, προκάλεσαν αυτο-ηλεκτροπληξία, οπότε δεν νομίζω ότι ο ξυλοδαρμός με κλομπ ή ατέλειωτες νύχτες στο αστυνομικό τμήμα θα τους φοβίσουν.

Η εξέγερση σε όλη την Τυνησία είχε ως αποτέλεσμα την πτώση του καθεστώτος Μπεν Άλι, την έναρξη της διαδικασίας για ένα νέο σύνταγμα και την εκλογή νέου προσωρινού προέδρου.

Το πνεύμα του Σίντι Μπουζίντ μεταφέρθηκε σε πολλά άλλα έθνη στη Βόρεια Αφρική και γενικά σε ολόκληρη την ήπειρο.

Γκαμπόν

Λίγες εβδομάδες μετά την πτώση του Μπεν Άλι, το δυτικοαφρικανικό έθνος της Γκαμπόν ξέσπασε επίσης σε διαμαρτυρίες κατά της κυριαρχίας του προέδρου Αλί Μπόνγκο Οντίμπα, γιου του μακροχρόνιου ισχυρού άνδρα Ομάρ Μπόνγκο. Επικαλούμενοι ισχυρισμούς για απάτη στις εκλογές, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης σχημάτισαν μια αυτόνομη κυβέρνηση στις 26 Ιανουαρίου 2011, με τον πρώην υποψήφιο της προεδρίας Αντρέ Μπα Ομπάμε ως  αυτοανακηρυχθέντα πρόεδρο.

Μετά από εβδομάδες διαδηλώσεων που καταπιέστηκαν βίαια από την κυβέρνηση, η εξέγερση δεν είχε ως αποτέλεσμα πολιτική αλλαγή, αλλά η επανάσταση της Τυνησίας ενέπνευσε σαφώς τους πολίτες της Γκαμπόν. Αυτό το πανό των διαδηλωτών παρακάτω συνοψίζει με λίγα λόγια την έμπνευση, που έδωσε η Τυνησία σε άλλες χώρες:

Meyo-Kye, North Gabon, 2 February, 2011. Banner reads: "In Tunisia, Ben Ali left. In Gabon, Ali Ben out." Image provided via Julie Owono

Meyo-Kye, Βόρεια Γκαμπόν, 2 Φεβρουαρίου 2011. Γράφει: “Στην Τυνησία, ο Μπεν Άλι έφυγε. Στην Γκαμπόν, έξω ο Άλι Μπεν”. Φωτογραφία: Julie Owono

Αλγερία

Οι Αλγερινοί πολίτες παρακολούθησαν επίσης την ευθύνη των Αρχών για τα υψηλά επίπεδα διαφθοράς, ανεργίας και την αύξηση των τιμών των βασικών αγαθών. Οι ανισότητες αυξάνονται, παρόλο που η χώρα είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου στην Αφρική και ένας σημαντικός παραγωγός φυσικού αερίου.

Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν λίγο μετά τις διαδηλώσεις στην Τυνησία και κορυφώθηκαν στις 12 Φεβρουαρίου 2011 (#Feb12). Ακολούθησαν επιπλέον διαδηλώσεις για μια εβδομάδα σε αρκετές πόλεις και όλες κατεστάλησαν βίαια από το καθεστώς του Προέδρου Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα. Τελικά, οι διαμαρτυρίες σταμάτησαν, παγιδευμένες από τα βίαια κατασταλτικά μέτρα και τον αποκλεισμό των εθνικών μέσων ενημέρωσης.

Καθώς το status quo παρέμεινε, μερικοί Αλγερινοί bloggers έμειναν απογοητευμένοι για την ιδέα μιας Αραβικής Επανάστασης. Ο Khaled Satour έγραψε τον Φεβρουάριο του 2011:

We have to free ourselves from this harmful siren call of the “Arab revolution” that deludes us into thinking the slate has been wiped clean and all alliances are possible. Sadly, we already know some of the apostles of “democracy” who are protesting once again

Πρέπει να απελευθερωθούμε από αυτήν την επιβλαβή σειρήνα της «αραβικής επανάστασης», που μας παραπλανά στο να σκεφτόμαστε ότι τα πάντα διαγράφηκαν και όλες οι συμμαχίες είναι δυνατές. Δυστυχώς, γνωρίζουμε ήδη μερικούς από τους αποστόλους της «δημοκρατίας», που διαμαρτύρονται για άλλη μια φορά.

Μαρόκο

Άλλο ένα κίνημα δημοκρατίας αναπτύχθηκε από διαδηλώσεις στους δρόμους στο Μαρόκο. Τα αιτήματα του κινήματος της 20ής Φεβρουαρίου επικεντρώθηκαν σε μεταρρυθμίσεις, που θα προωθούσαν μια καλύτερη δημοκρατία και θα μείωναν τη διαφθορά. Το κίνημα της νεολαίας δεν είχε ως αποτέλεσμα θεμελιώδεις διαρθρωτικές αλλαγές στο Βασίλειο του Μαρόκου, αλλά ορισμένες μεταρρυθμίσεις έγιναν δεκτές από τον Βασιλιά.

Στο παρακάτω βίντεο, τα μέλη του κινήματος παρέχουν τις λεπτομέρειες για το ποιοι είναι και γιατί διαμαρτύρονται [ar]:

Ακτή Ελεφαντοστού

Μετά από αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές το 2010, που αντιτάχθηκαν στον Γκμπάγκμπο εναντίον του Ουατάρα, η Ακτή Ελεφαντοστού κλονίστηκε το 2011 από τον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο σε λιγότερο από μια δεκαετία, που είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του τότε Προέδρου Γκμπάγκμπο στην κατοικία του στις 11 Απριλίου.

Protests at the French embassy in Berlin, against French military intervention in Cote d'Ivoire. Image by Thorsten Strasas, copyright Demotix (09/04/2011).

Διαμαρτυρίες στη γαλλική πρεσβεία στο Βερολίνο κατά της γαλλικής στρατιωτικής επέμβασης στην Ακτή Ελεφαντοστού. Εικόνα: Thorsten Strasas, © Demotix (09/04/2011).

Τα κοινωνικά δίκτυα όπως το Twitter και το Facebook έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο επί τόπου κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά τα μέσα των πολιτών χρησιμοποιήθηκαν επίσης συχνά ως φορείς μίσους. Για να αντιμετωπίσουν αυτήν την κακή χρήση της τεχνολογίας των πληροφοριών, οι συνεισφέροντες των κοινωνικών μέσων της Ακτής Ελεφαντοστού ανέλαβαν πολλαπλές δράσεις, που ξεκίνησαν από μέσα των πολιτών, για την προώθηση της ειρήνης και των ανθρωπιστικών προσπαθειών κατά τη διάρκεια της κρίσης και κατά την περίοδο αποκατάστασης μετά την κρίση.

Η Edith Brou, διευθύντρια κοινότητας στο Αμπιτζάν, εξηγεί πώς τα επιμελημένα κοινωνικά μέσα μπορούν να κάνουν τη διαφορά:

@edithbrou: Let's tweet usefully and tweet efficiently, to save lives, vi@ [via] the Ivorian Web. #civsocial… one tweet can make the difference -

Ας κάνουμε tweet χρήσιμα και tweet αποτελεσματικά, για να σώσουμε ζωές, μέσω του διαδικτύου της Ακτής Ελεφαντοστού… ένα tweet μπορεί να κάνει τη διαφορά -

Ένα απτό παράδειγμα τέτοιας δράσης περιγράφηκε από τον blogger Cartunelo, ο οποίος έγραψε στο Twitter τον Απρίλιο του 2011:

@cartunelo: #civsocial, We need a doctor at the Star 6 area, the sister of a friend has just been shot!! If you know one, we urgently need his/her contact details!!!#civ2010

Χρειαζόμαστε έναν γιατρό στην περιοχή Star 6, η αδελφή ενός φίλου μόλις πυροβολήθηκε !! Εάν γνωρίζετε κάποιον, χρειαζόμαστε επειγόντως τα στοιχεία επικοινωνίας του !!!

@cartunelo: Thanks to your help, the bleeding has stopped. Now we need xylocaine. Contact 10003480/03784354

Χάρη στη βοήθειά σας, η αιμορραγία έχει σταματήσει. Τώρα χρειαζόμαστε ξυλοκαΐνη. Επικοινωνία 10003480/03784354

Καμερούν

Παρά τη διαφορετική παρουσίαση των υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές στο Καμερούν, που πραγματοποιήθηκαν στις 9 Οκτωβρίου, το status quo παρέμεινε, καθώς ο κυβερνήτης Πολ Μπιγιά παρέμεινε στην εξουσία. Η προεκλογική εκστρατεία δεν είχε ένταση και πολλοί Καμερουνέζοι φαίνεται να παραιτήθηκαν από τις προκαταρκτικές επανεκλογές του Πολ Μπιγιά, στην εξουσία από το 1982.

Οι bloggers φάνηκαν να κατηγορούν ως επί το πλείστον την έλλειψη εναλλακτικών λύσεων στην πολιτική του Καμερούν για την αδυναμία της αντιπολίτευσης να παρουσιάσει μια αξιόπιστη ενωμένη εναλλακτική λύση έναντι του Μπιγιά:

18 individuals gather in total 5.01% ! What a joke! Give us back our dozen millions that you received for the so-called campaign! We don't know you! The whole opposition together doesn't even reach 25% of the ballots, what a shame!

Μάζεψαν 18 άτομα συνολικά 5,01%! Τι αστείο! Δώστε μας πίσω τα δώδεκα εκατομμύρια, που λάβατε για τη λεγόμενη εκστρατεία! Δεν σε ξέρουμε! Όλη η αντιπολίτευση μαζί δεν φτάνει ούτε το 25% των ψηφοφόρων, τι κρίμα!

Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό

Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στη ΛΔ του Κονγκό, που πραγματοποιήθηκαν στις 28 Νοεμβρίου 2011, αμφισβητείται ακόμη από τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Ετιέν Τσισεκέντι. Τα επίσημα αποτελέσματα ανακοίνωσαν ότι ο προηγούμενος πρόεδρος Ζοζέφ Καμπιλά κέρδισε τις εκλογές, αλλά η εκλογική διαδικασία αμαυρώθηκε με ισχυρισμούς απάτης.

Τα επίσημα αποτελέσματα προκάλεσαν ταραχές και βία στην Κινσάσα και σε άλλες πόλεις στη ΛΔ του Κονγκό. Η οργή εξαπλώθηκε ακόμη και στη διασπορά του Κονγκό στο εξωτερικό, όπου οι ταραχές έπληξαν πολλές πόλεις της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Η σελίδα της Βικιπαίδειας της ΛΔ του Κονγκό στις 2 Ιανουαρίου 2012 αναφέρει ακόμη τον Τσισεκέντι ως τον τρέχοντα πρόεδρο.

Κονγκολέζοι bloggers τεκμηρίωσαν πολλές παρατυπίες κατά την προεκλογική εκστρατεία. Ο Alex Egwete περιγράφει ένα από τα ζητήματα, που εντοπίστηκαν κατά την προεκλογική περίοδο:

The electoral commission is in the midst of yet another controversy, this time over the discovery of phantom polling stations in the “cartography” of polling stations CENI recently published. Some opposition groups and journalists have given CENI Chair Rev Daniel Ngoy Mulunda 72 hours (commencing yesterday) to come up with a coherent explanation for those phantom polling stations.

Η εκλογική επιτροπή βρίσκεται στη μέση μιας ακόμη διαμάχης, αυτή τη φορά σχετικά με την ανακάλυψη φανταστικών εκλογικών κέντρων στην «χαρτογραφία» των εκλογικών τμημάτων CENI, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Ορισμένες ομάδες της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφοι έδωσαν στον πρόεδρο της CENI Rev Daniel Ngoy Mulunda 72 ώρες (ξεκινώντας χθες) για να παρουσιάσουν μια συνεκτική εξήγηση για αυτά τα φανταστικά εκλογικά κέντρα.

Σενεγάλη

Η Σενεγάλη βίωσε επίσης το μερίδιό της στις διαμαρτυρίες το 2011. Τα αιτήματα ενισχύθηκαν από τον αντιληπτό νεποτισμό από τον Πρόεδρο Ουάντ υπέρ του γιου του, Καρίμ, και από συχνές διακοπές ρεύματος καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι προεδρικές εκλογές έχουν οριστεί για τις 26 Φεβρουαρίου 2012 και πολλοί παρατηρητές φοβούνται ότι ενδέχεται να προκύψουν επιπλέον αναταραχές.

Οι πρόσφατες διαμαρτυρίες τον Δεκέμβριο επικεντρώθηκαν στη νομική υπόθεση του Barthelemy Dias, μέλους της αντιπολίτευσης που συνελήφθη για φερόμενη ανθρωποκτονία:

Une situation née des violentes manifestations produites à Dakar par des jeunes de l’opposition pour réclamer la libération de Barthélémy Dias.
Les forces de police comme celle de la gendarmerie sont aux aguets pour parer à toute éventualité.

Βίαιες διαμαρτυρίες ξεκίνησαν στο Ντακάρ, όταν νέοι από την αντιπολίτευση απαίτησαν ελευθερία για τον Barthélémy Dias. Οι αστυνομικές δυνάμεις προετοιμάζονται ενάντια σε τυχόν επιπλέον αναταραχές.

Αυτό το άρθρο αποτελεί τμήμα των ειδικών μας αφιερωμάτων:

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.