Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση.

Το εκρηκτικό κοκτέιλ της φούσκας των ακινήτων, της οικονομικής κρίσης και των υψηλών επιπέδων ανεργίας έχουν αφήσει χιλιάδες οικογένειες χωρίς σπίτια στην Ισπανία. Τα θύματα όμως των εξώσεων και υποθηκευμένων κατοικιών δεν είναι ανώνυμα, έχουν ονόματα και ιστορίες να πουν.

Ο Francisco αναγκάστηκε να φύγει από το Getafe (στη Μαδρίτη) την εβδομάδα αυτή, το ίδιο και η Sheila κι η Madeleine, ανύπαντρες μητέρες πέντε παιδιών, που τους έγινε έξωση από τα σπίτια τους στη Βαρκελώνη, το ίδιο και ο Alex κι η οικογένειά του, που επέστρεψαν ως okupas (κατάληψη) στην κατοικία που έχασαν στην καταλανική κωμόπολη Terrassa.

Όλοι τους έλαβαν στεγαστικά δάνεια κατά τα έτη της υποτιθέμενης ευημερίας και εύκολης πίστωσης, κατέληξαν χωρίς εισοδήματα και τώρα δεν μπορούν να τα πληρώσουν. Δεν έχασαν μονάχα τα διαμερίσματά τους, αλλά είναι επίσης χρεωμένοι. Πολλά περισσότερα άτομα βρίσκονται σε τέτοια κατάσταση, αυτοί είναι λίγοι μεταξύ χιλιάδων. Βγήκαν από την ανωνυμία τους χάρη σε μια κολεκτίβα ακτιβιστών, αποτελούμενη από τους πληγέντες, καθώς και υποστηρικτές, που ενώθηκαν όλοι μαζί σε μια εκστρατεία ειρηνικής αντίστασης για το τέλος της κρίσης. Το σύνθημα είναι ξεκάθαρο: “Δε θα αφήσουμε τις τράπεζες να μας πετάξουν έξω από τα σπίτια μας.”

Αυτός ο κλεφτοπόλεμος εναντίον των εξώσεων γεννήθηκε το 2009 στη Βαρκελώνη, όταν μια ομάδα θυμάτων δημιούργησε την Πλατφόρμα Ατόμων πληγέντων από Στεγαστικά (PAH στα ισπανικά), προκειμένου να καταγγείλουν τέτοιες καταχρήσεις και την νομική προστασία των οικονομικών οντοτήτων.  “Ούτε οι τράπεζες ούτε το δημόσιο ενδιαφέρεται για τις ταραχές”, δηλώνουν στο blog τους. “Η αντίσταση στις εξώσεις σημαίνει πως τους προκαλούμε, στεκόμαστε απέναντί τους, τους κοιτάμε ως ίσος προς ίσο (…). Το σπίτι μας είναι το μέσο της μάχης, ο μοχλός πίεσής μας, ο μεγαλύτερός μας σύμμαχος.”

Το Νοέμβριο του 2010, αποτέλεσε ορόσημο: σταμάτησαν μια αρχική έξωση κοντά στη Βαρκελώνη και γλίτωσαν τον Lluís και τον 13χρονο γιο του από το να μείνουν στο δρόμο.

Το PAH συνέχισε να εργάζεται, μέχρι που ενισχύθηκε απρόβλεπτα τη φετινή άνοιξη, από συλλογικές ομάδες που αποτελούν τμήμα του κινήματος της 15ης Μαΐου [en]. Πλέον υφίστανται κι άλλες παρόμοιες ομάδες, μεταξύ των οποίων λαϊκές συνελεύσεις σε γειτονιές και κοινωνικές και τοπικές ομάδες σε πολλές ισπανικές πόλεις που μάχονται για το δικαίωμα της βασικής κατοικίας. Συνολικά, το PAH βεβαιώνει ότι έχει εμποδίσει 109 εξώσεις.

Αν και ο αριθμός είναι μεγάλος, πρέπει να γίνει ένας τεράστιος όγκος δουλειάς, αν ληφθεί υπόψη ότι μεταξύ 2007 και 2011, υπολογίζεται μισό εκατομμύριο κατασχέσεις έλαβαν χώρα στην Ισπανία (32.000 διαδικασίες το πρώτο μισό αυτού του έτους και περίπου 48.000 το 2010, σύμφωνα με δεδομένα από το Γενικό Συμβούλιο Δικαιοσύνης [es].)

Ψηφιακή συμμαχία

Η εκστρατεία βασίζεται σε ένα ισχυρό διαδικτυακό τμήμα, απ’ όπου οργανώνει και ενώνει τους πληγέντες με ακτιβιστές και την υπόλοιπη κοινωνία. Η ιστοσελίδα Stop Eviction's δημιουργήθηκε [es] τον Ιούνιο, με στόχο τη δημιουργία ενός δικτύου “συναγερμών” και ενός χάρτη της δραματικής αυτής κατάστασης. Όποιος έχει πέσει θύμα εξώσεως λόγω στεγαστικού μπορεί να παρουσιάσει την υπόθεσή του/της εκεί και να ξεκινήσει μια προσπάθεια συντονισμού για λήψη βοήθειας.

Οι συναγερμοί εξαπλώνονται επίσης μέσω των λογαριασμών της εκστρατείας στο Twitter: @LA_PAH και @stopdesahucios, καθώς και μέσω των hashtags #stopdesahucios (#σταματήστετιςεξώσεις) ή #stopdesnonaments (στα καταλανικά).  Και δουλεύει: τα μηνύματα αναμεταδίδονται και η πληροφορία διαχέεται, καθώς εμφανίζονται για την παύση των εξώσεων ομάδες από συμπονούντες, γείτονες και ακτιβιστές. Ιδού κάποια πρόσφατα παραδείγματα [es]:

@oscartaxibcn: Mañana pararemos un desahucio 13D, Barcelona – Ciutat Meridiana. A las 08:30h, C/ Les Agudes 58b, bloque K #stopdesnonaments via @LA_PAH

@alertadesahucio: L'Hospitalet. Parado hoy desahucio en la C. Jardín. Próxima cita el jueves a las 8 en C. Llançà, 7 miguel-delamo.blogspot.com/2011/12/otro-d…#stopdesahucios

@GetafeAsamblea: Si conseguimos ayudar a Antonia, el miércoles hay que apoyar a Paco ¿venís?#stopdesahuciosbit.ly/sMs2pi

“Οικογενειακή έξωση, επανάκτηση κτιρίου!”

Με τον καιρό, το PAH και το κίνημα της 15ης Μαΐου ξεκίνησαν και άλλο ένα μέτωπο αγώνα. Δεν έχει πλέον να κάνει μονάχα με την παύση εξώσεων, αλλά επίσης με την μεταστέγαση οικογενειών σε κτίρια που δε χρησιμοποιούνται: οικογενειακή έξωση, επανάκτηση κτιρίου! Το πρώτο περιστατικό έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη και στη Μαδρίτη στις 15 Οκτωβρίου, παράλληλα με τη μαζική πορεία και στις δυο πόλεις. Με το σύνθημα “από την αγανάκτηση στη δράση”, κατέλαβαν στη Βαρκελώνη κτίριο, ιδιοκτησία κατασκευαστικής εταιρείας υπό κατάσχεση, και το “Hotel Madrid” στη Μαδρίτη, το οποίο είχε βγει σε δημοπρασία.

Και οι δυο πρωτοβουλίες δημιούργησαν blogs: το Edifici 15O [es] και το Hotel Madrid [es].  Αν και η αστυνομία έκανε έξωση στις οικογένειες που μεταφέρθηκαν στο Hotel Madrid, το κίνημα δεν έκανε πίσω. Ο χρήστης του Twitter @Arganda15m έγραψε την ίδια μέρα: “Φωνάζουν: “Μία έξωση, άλλη μία κατάληψη” #withoutahome.”

Ένα μήνα αργότερα, στις 18 Νοεμβρίου, παρόμοια υπόθεση εξελίχθηκε στη Βαρκελώνη, όταν μέλη της Συνέλευσης Αγανακτισμένων της γειτονιάς Sants, μέλη επίσης του κινήματος της 15ης Μαΐου, κατέλαβαν πολυκατοικία που έμενε άδεια για αρκετά χρόνια. Στέγασαν εκεί πέντε οικογένειες που τους είχε γίνει έξωση και ξεκίνησαν ένα blog [es], καθώς και λογαριασμό στο Twitter [es], προκειμένου να διαδώσουν πληροφορίες για την υπόθεση, γνωστή πλέον ως “Habitatge18N” (“Κατοικία 18N” στα καταλανικά). Δώδεκα μέρες αργότερα, ο συναγερμός εξαπλώθηκε ευρέως [ca]:

@La_Directa: Els #Mossos tenen previst desallotjar @habitatge18n d'Hostafrancs aquesta matinada

@Acampadabcn: Va, som-hi! Hashtag per seguir tot el que (no) passi aquesta nit a @habitatge18n ->#totesambH18n Recordem: c/ Hostafrancs, 3

Το κτίριο τελικώς εκκενώθηκε το πρωί σε αμφιλεγόμενη αστυνομική επιχείρηση, η οποία, σύμφωνα με την κολεκτίβα, ερευνάται από τη Διεθνή Αμνηστία. Παρόλ’ αυτά, το πρόγραμμα συνεχίζει και παραμένει αρκετά δραστήριο.

H εκστρατεία εναντίον των εξώσεων προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ΜΜΕ και κάποιες εκ των προτάσεων βρίσκουν χώρο στην πολιτική τους ατζέντα. Τέτοια είναι η υπόθεση “dación en pago [es],” που πρεσβεύει πως κατά το νόμο το χρέος παραγράφεται, όταν γίνεται κατάσχεση περιουσίας, όπως ισχύει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουν επίσης μεταστεγάσει αριθμό οικογενειών σε επιδοτούμενες κατοικίες και έχουν οργανώσει κάποια δημοτικά συμβούλια για τροποποίηση της νομοθεσίας περί στεγαστικών δανείων.

Σαφώς, υπάρχουν κίνητρα για “εορτασμούς”. Κάπως έτσι έγινε στο Twitter στις 30 Νοεμβρίου:

@acampadasol Cumpleaños feliz para @La_PAH: 100 desahucios paralizados, ¡sí se puede! bit.ly/tBUefB#stopdesahucios

και η απάντηση:

@LA_PAH: “@acampadasol felicidades tb a vosotr@s! es una victoria de tod@s!”

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση.