Το ιστορικό της πολιτικής επιτυχίας των μαύρων γυναικών στην Ευρώπη

Στις μέρες μας, είναι συχνό φαινόμενο να βλέπουμε στην Ευρώπη επιτυχημένες σταδιοδρομίες γυναικών με καταγωγή από την Αφρική. Παρά τις προφανείς προκλήσεις, πολλές από αυτές έχουν διακριθεί επίσης και στην πολιτική. Κι όμως, δεν πάει πολύ καιρός από τότε που μια τέτοια επιτυχία θα φαινόταν αδύνατη. Για να φτάσουν σε τέτοιο σημείο, οι γυναίκες αυτές διέσχισαν ένα μακρύ δρόμο, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Προκειμένου να εκτιμηθεί καλύτερα η πρόοδος που έχει επιτευχθεί, πρέπει να γυρίσουμε πίσω στον 19ο αιώνα και να σκεφτούμε την τότε εικόνα των μαύρων γυναικών στην Ευρώπη. Για τους σκοπούς του άρθρου αυτού, θα εξετάσουμε μόνο την ιστορία γυναικών της αφρικανικής διασποράς, οι οποίες εξελέγησαν σε ηγετικές θέσεις σε χώρες διαφορετικές από αυτές, που κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας ηγούνταν στις χώρες καταγωγής τους.

Μια ιστορία ρατσισμού

Καρτ-ποστάλ που απεικονίζει τη Σάρα Μπάρτμαν, Wikipedia (public domain)

Η ιστορία της “Αφροδίτης των Οτεντότων” είναι αποδεικτική για τη σχέση μεταξύ της Δύσης και των Αφρικανών γυναικών τους τελευταίους δυο αιώνες. Ο Σεμπαστιάν Ερβιέ, ανταποκριτής στην Αφρική για τη γαλλική Le Monde, αφηγείται την ιστορία της Σάρα Μπάρτμαν [en] από τη Νότιο Αφρική, περισσότερο γνωστή ως “Αφροδίτη των Οτεντότων” [στμ: έτσι αποκαλούνταν υποτιμητικά η φυλή Κχόι στη Νότιο Αφρική, στη λαϊκή ολλανδική «Οτεντότος» σημαίνει τραυλός και πνευματικά καθυστερημένος]. Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2010 στο blog του  afriquedusud.blog.lemonde.fr, γράφει κριτική [fr] για την ταινία του Αμπντελατίφ Κεσίς [fr] για την τραγική της ιστορία, της Μαύρης Αφροδίτης:

Στις αρχές του 19ου αιώνα, η υπηρέτρια αυτή μεταφέρθηκε στην Ευρώπη και έγινε ατραξιόν σε τσίρκο λόγω των ευμεγέθων φυσικών της χαρακτηριστικών. Ορισμένοι “επιστήμονες” χρησιμοποίησαν την εμφάνισή της για να υποστηρίξουν την θεωρία περί κατωτερότητας της “μαύρης φυλής”. Μετά το θάνατό της σε ηλικία μόλις 25 ετών, τα γεννητικά της όργανα και ο εγκέφαλός της τοποθετήθηκαν σε βάζα φορμόλης, ενώ ο σκελετός και ένα εκμαγείο του σώματός της εκτίθεντο στο Μουσείο του Ανθρώπου στο Παρίσι. Μόλις το 2002 συμφώνησε η Γαλλία να επιστρέψει τα λείψανα της Σάρτζι Μπάρτμαν στη Νότιο Αφρική, κλείνοντας έτσι μια μακρά νομική και διπλωματική εμπλοκή  [fr].

Νορβηγία

Δυο αιώνες αργότερα, η θέση των μαύρων γυναικών στην Ευρώπη έχει μεταβληθεί δραστικά. Μεταξύ άλλων, πολλές πλέον έχουν εκλεγεί σε πολιτικά αξιώματα.

Manuela Ramin-Osmundsen on Wikipedia (Norway) (CC-BY 3.0)

Η Manuela Ramin-Osmundsen στη Νορβηγία είναι μια από τις γυναίκες αυτές και μια από τις πιο ενδιαφέρουσες, καθώς δείχνει τις αντιθέσεις που υφίστανται ακόμη σε κάποιες χώρες. Έπρεπε να παραιτηθεί από υπουργική θέση στην νορβηγική κυβέρνηση μόλις 4 μήνες εργαζόμενη. Άρθρο στον ιστότοπο Grioo.com σκιαγραφεί τη σταδιοδρομία της [fr]:

Γεννημένη στη Μαρτινίκα, η 44χρονη Manuela Ramin-Osmundsen κατέκτησε τον υπουργικό θώκο στο Υπουργείο Ανηλίκων και Ισότητας στην κεντρο-αριστερή νορβηγική κυβέρνηση στις 18 Οκτωβρίου 2007. […] Είναι παντρεμένη με τον Terje Osmundsen, πολιτικό του Συντηρητικού Κόμματος της Νορβηγίας. Μετά το γάμο της, έλαβε τη νορβηγική υπηκοότητα, αποκηρύσσοντας τη γαλλική. Η χώρα δεν επιτρέπει διπλή υπηκοότητα στους πολίτες της.

Σε συνέντευξη στον Patrick Karam της ιστοσελίδας fxgpariscaraibe.com το 2008, εξηγεί [fr] ορισμένα στοιχεία που λειτούργησαν υπέρ της για την εκλογή της και γιατί παραιτήθηκε, υπακούοντας σε μια αμφισβήτηση περί υποτιθέμενης σύγκρουσης συμφερόντων στην πρόσληψη πολιτικού προσώπου:

Στη Νορβηγία, ισχύει ποσόστωση μεταξύ των δυο φύλων στην αντιπροσώπευση στα διοικητικά συμβούλια, με ελάχιστον 40% γυναικών. Ακολουθούμε επίσης μια πολιτική που ενθαρρύνει τους άνδρες να αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες στο σπίτι, δίνοντας στις γυναίκες τη δυνατότητα να ακολουθήσουν επαγγελματική σταδιοδρομία. Έχω εργαστεί επίσης σε θέματα παιδιών σε κίνδυνο, βίας, παρενόχλησης…Εργάστηκα για τέσσερις μήνες χωρίς κριτική κι ήταν πραγματική επιτυχία. Η κριτική ξεκίνησε με την υποψηφιότητα για ένα συνήγορο ανηλίκων. Εκ των υστέρων, ο καθένας μπορεί να δει ότι η όλη φασαρία ξεκίνησε από το τίποτα. Υπέκυψα στη δύναμη των ΜΜΕ.

Σουηδία

Nyamko Sabuni

Nyamko Sabuni, Wikipedia (CC-BY-SA)

Η Nyamko Sabuni [fr] είναι πρώην υπουργός στη Σουηδία, με καταγωγή από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (Ζαΐρ). Γεννημένη στο Μπουρούντι το 1969, ο πατέρας της εγκατέλειψε τη χώρα επειδή τον κυνηγούσαν. Εξελέγη στο Σουηδικό Κοινοβούλιο Riksdag το 2002 και σε ηλικία 37 ετών εξελέγη υπουργός από το 2006 ως το 2010. Άρθρο δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα congopage.com περιγράφει [fr] την εξέλιξή της.

Το 1981, σε ηλικία 12 ετών έφτασε στη Σουηδία με τη μητέρα της και τρία από τα πέντε αδέρφια της. Εκεί, ξαναβρήκε τον πατέρα της, πολιτικό της αντιπολίτευσης πολλάκις κρατούμενο στο Κονγκό (νυν Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό), ο οποίος είχε φτάσει στη σκανδιναβική χώρα με τη βοήθεια της Διεθνούς Αμνηστίας.

Ολλανδία

Ayaan Hirsi Ali

Ayaan Hirsi Ali, Wikipedia (Κοινά)

Το blog Hirsiali παρουσιάζει μια προσωπογραφία της Ayaan Hirsi Ali:

Γεννημένη στη Σομαλία το 1969 κι έχοντας υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων στην ηλικία των 5 ετών, η Ayaan Hirsi Ali πήγε σε μουσουλμανικό σχολείο θηλέων. Υποταγμένη στους γονείς της, τη φυλή της και τη θρησκεία της μέχρι την ηλικία των 23 ετών, εκμεταλλεύτηκε ένα ταξίδι για να επισκεφθεί συγγενείς στη Γερμανία, προκειμένου να το σκάσει και να γλιτώσει από ένα γάμο χωρίς τη θέλησή της. Βρίσκοντας καταφύγιο στην Ολλανδία, υιοθέτησε δυτικές φιλελεύθερες αξίες, σε σημείο που έφτασε να γίνει μέλος του κοινοβουλίου στη Χάγη και δήλωσε άθεη. Έχοντας εργαστεί στην κρατική κοινωνική πρόνοια, γνωρίζει από πρώτο χέρι τη φρίκη που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο όνομα της πολυεθνικότητας.

Σφοδρή πολέμια ορισμένων πτυχών του Ισλάμ και αφρικανικών παραδόσεων που είναι εναντίον των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ίδρυσε μια ΜΚΟ, της οποίας οι στόχοι περιγράφονται [en] στην ιστοσελίδα της Ayaan Hirsiali στους ακόλουθους όρους:

Εις απάντηση των συνεχιζόμενων παραβιάσεων των δικαιωμάτων των γυναικών, η Ayaan Hirsi Ali και οι υποστηρικτές της ίδρυσαν την AHA το 2007 για να βοηθήσουν στην προστασία και υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών στη Δύση από την καταστολή τους λόγω θρησκείας και κουλτούρας.

Ιταλία

Το πρώτο μαύρο άτομο που εξελέγη στο ιταλικό Κοινοβούλιο ήταν η Mercedes Lourdes Frias από τη Δομινικανή Δημοκρατία της Καραϊβικής. Κάπως έτσι περιγράφεται [en] στον ιστότοπο blogging “Black Women in Europe”:

Η Mercedes Lourdes Frias γεννήθηκε στη Δομινικανή Δημοκρατία. Ήταν η πρώτη μαύρη που εξελέγη στο ιταλικό Κοινοβούλιο το 2006, όπου υπηρέτησε ως τον Απρίλιο του 2008. Ήταν μέλος της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων και της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την εφαρμογή του ελέγχου της Συμφωνίας Σένγκεν, καθώς και της Επιτροπής Ελέγχου και Επιτήρησης Μεταναστών. Ασχολείται με αντιρατσιστικές δραστηριότητες και την υποδοχή μεταναστών. Κατά τα έτη 1994-1997, ήταν μέλος του Συμβουλίου της Ένωσης Προτεσταντικών Εκκλησιών στην Ιταλία. Στην πόλη Έμπολι, η Frias υπηρέτησε ως σύμβουλος περιβάλλοντος, πολιτικών δικαιωμάτων και ίσων ευκαιριών.

Η μεγαλύτερη έκπληξη από το σύνολο των μαύρων γυναικών που έχουν εκλεγεί με καθολική ψηφοφορία ή έχουν τοποθετηθεί σε θέσεις υψηλής ευθύνης σε ευρωπαϊκές χώρες είναι η Sandra Maria (Sandy) Cane, η οποία εξελέγη το 2009 στο ψηφοδέλτιο της Βόρειας Λίγκας, του πιο ρατσιστικού και ξενοφοβικού πολιτικού κόμματος της Ιταλίας. Ένας εκ των στόχων του κόμματος είναι η απόσχιση βόρειου τμήματος της Ιταλικής Χερσονήσου (αν και τα όρια δεν έχουν ξεκαθαριστεί), καθώς στους ηγέτες του κόμματος δεν αρέσουν οι Νότιοι Ιταλοί. Το blog stranieriinitalia.it (“Αλλοδαποί στην Ιταλία”) προσφέρει μια σύνοψη της σταδιοδρομίας της [it]:

Η πρώτη έγχρωμη δήμαρχος της Ιταλίας φοράει ένα πράσινο πουκάμισο [στμ: το χρώμα των υποστηρικτών της Βόρειας Λίγκας]. Η Sandra Maria (Sandy) Cane κέρδισε τη δημαρχία του Viggiù, μιας πόλης 5.000 κατοίκων στην επαρχία Valceresio, μεταξύ των πόλεων Varesotto και Ticino, με διαφορά μόλις 38 ψήφων.
Παρελθόν με μακρά ιστορία μετανάστευσης. Οι πρόγονοι της νέας δημάρχου από την πλευρά της μητέρας της ήταν λιθοδόμοι με καταγωγή από το Viggiù, οι οποίοι μετανάστευσαν στη Γαλλία. Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πατέρας της, Αφρο-Αμερικανός στρατιώτης από τις ΗΠΑ, κατέφτασε στη Γαλλία. Η νέα δήμαρχος γεννήθηκε στο Springfield της Μασαχουσέτης το 1961, αλλά δέκα χρόνια μετά το χωρισμό των γονιών της, ακολούθησε τη μητέρα της πίσω στο πατρικό της χωριό.

Σύμφωνα με το blog associazioneumoja.wordpress.com, έτσι αναμείχθηκε [it] με την πολιτική, με μια κάπως ασυνήθιστη ιδεολογική βάση:

Πάντοτε υποστήριζα τη Βόρεια Λίγκα χωρίς να ήμουν ποτέ πολύ δραστήρια. Όταν ήμουν μικρή, οι αφίσες τους με κάνανε να γελάω, ήταν περίεργες και είχαν μεγάλο αντίκτυπο. Έπειτα, πριν από 15 χρόνια περίπου αναμείχθηκα κάπως περισσότερο. […] Το βλέπω σαν “πολύ Αμερικάνα”, ακόμα και η Βόρεια Λίγκα, καθώς εμμένουν σε έναν αυστηρό σεβασμό του νόμου, ακόμα και για τους παράνομους μετανάστες. Ακόμα κι έτσι, τονίζει ότι δεν υπάρχουν προβλήματα ενσωμάτωσης, ακόμα και ασφάλειας στο Viggiù. Μια από τις προτεραιότητές της είναι η αναζωπύρωση του τουρισμού στην περιοχή, με εκδηλώσεις και επίκεντρο τον πολιτισμό.

Παρά την αξιοσημείωτη πρόοδο στην ανάμειξη των Αφρικανίδων στα ευρωπαϊκά πολιτικά πράγματα, αντιπροσωπεύουν μεμονωμένες περιπτώσεις, καθώς, πέρα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λόγω ρατσισμού ή κουλτούρας ή θρησκείας ακόμα και μες στην ίδια τους την οικογένεια και κοινωνία, έχουν επίσης να αντιμετωπίσουν τις ίδιες προκλήσεις για όλες τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο [fr]: ενδοοικογενειακή βία, γέννηση και ανατροφή παιδιών, περιθωριοποίηση και υποεκπροσώπηση.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.