Ενημέρωση (1 Φεβρουαρίου 2012):
Η ιστοσελίδα του Καθεδρικού catedralsansalvador.org, που περιλάμβανε φωτογραφίες της τοιχογραφίας, δεν είναι πλέον διαθέσιμη.
Το Ελ Σαλβαδόρ έχει αιματοβαμμένη ιστορία: 75.000 πολίτες σκοτώθηκαν από τις ένοπλες δυνάμεις και “τάγματα θανάτου” κατά τη διάρκεια του εμφυλίου (1980-1992) και η θρησκευτική κοινότητα επλήγη από τη δολοφονία του Αρχιεπισκόπου Oscar Romero το 1980, τη δολοφονία και βιασμό τεσσάρων Aμερικανίδων ενοριτισσών και μια σφαγή Ιησουιτών ιερέων. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία επλήγη ιδιαίτερα από κρατική βία την περίοδο αυτή.
Έπειτα από την υπογραφή συνθήκης ειρήνης, η μνήμη και η συμφιλίωση αποτέλεσαν προτεραιότητες για πολλούς πολίτες. Οποιαδήποτε ενέργεια στην αντίθεση κατεύθυνση τείνει να πυροδοτεί πολλές αντιδράσεις, όπως συνέβη και πρόσφατα σχετικά με την αμφιλεγόμενη καταστροφή ενός από τα πιο επιφανή μνημεία του Σαλβαδόρ: τοιχογραφία στην πρόσοψη του Καθεδρικού της πρωτεύουσας Σαν Σαλβαδόρ. Το Διαδίκτυο πλημμύρισε αμέσως με σχόλια έκπληξης και έκκλησης σε δράση.
Το blog Kabistan [es] εξηγεί:
Αυτή τη βδομάδα, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση, η τοιχογραφία που κοσμούσε την πρόσοψη του Μητροπολιτικού Καθεδρικού του Σαν Σαλβαδόρ, έργο του Fernando Llort, καταστράφηκε από την εκκλησιαστική αρχή της ενορίας. Προσωπικά ποτέ δε μου άρεσε, αλλά η ίδια η ενέργεια είναι συγκλονιστική, ασεβής προς τον καλλιτέχνη (και την καλλιτεχνική κοινότητα εν γένει) που συνέλαβε την ιδέα και προς τον κόσμο που βοήθησε στην κατασκευή του.
Η blogger Mildred Largaespada [es] συγκεντρώνει κάποιες αντιδράσεις και δημοσιεύει φωτογραφίες του κατεστραμμένου έργου. Απορεί:
Πώς μπόρεσαν να σκεφτούν την επίθεση αυτή στην αυτοεκτίμηση των κατοίκων του Σαλβαδόρ, στην ιστορία της χώρας, στην τέχνη…;
Στην ιστοσελίδα του [es], ο Llort, ο καλλιτέχνης που δημιούργησε το έργο ως φόρο τιμής στην ειρήνη, περιγράφει το έργο του στον Καθεδρικό:
Η Καθολική Εκκλησία του Ελ Σαλβαδόρ μου ζήτησε να διακοσμήσω την πρόσοψη του Καθεδρικού. Ήταν μια από τις πιο εμπνευσμένες καλλιτεχνικές στιγμές της ζωής μου, γιατί σήμαινε για μένα πολλά το ότι έβαζα την τέχνη μου σε ένα πολύ σημαντικό σύμβολο της χώρας μου, με τεράστια ιστορική σημασία. Ήταν μια δουλειά που μας πήρε (προσωπικά και μια ομάδα καλλιτεχνών) περίπου ένα χρόνο να την τελειώσουμε.
Η τοιχογραφία του Llort ήταν σύμβολο ειρήνης, όπως δηλώνει η Linda Raftree [en] σε εκτενή δημοσίευση, όπου εξηγεί τη σημασία της καλλιτεχνικής δουλειάς και σχεδιάζει ένα χρονοδιάγραμμα της ιστορίας του Ελ Σαλβαδόρ. Στη δημοσίευση με τίτλο “On pueblo and cathedral, ruin and rebuilding” γράφει:
“La Armonia de mi Pueblo” είναι ο τίτλος του έργου που δημιούργησε το 1997 ο καλλιτέχνης από το Σαλβαδόρ Fernando Llort για να διακοσμήσει την πρόσοψη του Καθεδρικού του Σαν Σαλβαδόρ. Η λέξη Armonia εύκολα μεταφράζεται, αρμονία. Η λέξη Pueblo είναι λίγο πιο δύσκολη. Είναι ένας όρος στα ισπανικά που περιλαμβάνει την έννοια και του τόπου και των ανθρώπων. Προέρχεται από το λατινικό populus και αναφέρεται α) στους κατοίκους μιας περιοχής, έθνους ή χώρας που μοιράζονται παρόμοια κουλτούρα β) πληθυσμό που ασχολείται με τη γη σε μια συγκεκριμένη ζώνη (π.χ. χωριό ή κοινότητα) ή γ) τους χωρικούς ή την εργατική τάξη. Στην ουσία, ο τίτλος μεταφράζεται ως “η Αρμονία του Λαού μου”.
Η Linda προσθέτει:
Οι εκκλησιαστικοί ηγέτες ζήτησαν συγγνώμη από την οικογένεια Llort και όσους οργίστηκαν από την ξαφνική αφαίρεση του έργου. Υποστηρίζουν ότι συμβουλεύτηκαν το εκκλησίασμα του καθεδρικού και έλαβαν τη συναίνεσή τους για να προχωρήσουν. Το Υπουργείο Πολιτισμού κατέκρινε την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία για τις ενέργειές της [en], καταδικάζοντας την “καταστροφή της πρόσοψης του Καθεδρικού” και κατηγορώντας την για παραβίαση του Ειδικού Νόμου για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς”, που δηλώνει πως “αν και η τοιχογραφία στον Καθεδρικό του Σαν Σαλβαδόρ δεν είχε ανακηρυχθεί πολιτιστικό μνημείο, ήταν στη διαδικασία ανακήρυξης, κάτι που σημαίνει ότι σε καμία περίπτωση δε θα ‘πρεπε να λάβουν χώρα οποιεσδήποτε παρεμβάσεις.”
Στο άρθρο του “Church ripping Llort mural from facade of Cathedral” [en], ο blogger Tim παρέχει περισσότερες πληροφορίες για τον επιφανή καλλιτέχνη και επισημαίνει επίσης τις αντιδράσεις στα κοινωνικά δίκτυα κατά της καταστροφής:
Η σελίδα στο Facebook του Ιδρύματος Fernando Llort γέμισε με εκφράσεις λύπης και αλληλεγγύης. Μια άλλη σελίδα στο Facebook, οι Indignados por El Mural, γεμίζει τάχιστα με φωτογραφίες και σχόλια για την τύφλωση της εκκλησίας μπροστά στη σημασία του καλλιτεχνικού δημιουργήματος.
Κατά ειρωνεία, φωτογραφίες της τοιχογραφίας περιλαμβάνονται ακόμη στην ιστοσελίδα του Καθεδρικού του Σαν Σαλβαδόρ [es], μαζί με μια περιγραφή που δηλώνει πως αναμφίβολα το έργο συνεισφέρει στο “μοναδικό χαρακτήρα” του Καθεδρικού. Δηλώνει επίσης ότι οι τοιχογραφίες είναι η πιο σημαντική αναφορά της σύγχρονης τέχνης του Σαλβαδόρ.
Ο blogger Hunnapuh [es] ανέφερε πως είναι απίστευτα ασεβές να καταστρέφεται τέτοιο ανεκτίμητο έργο τέχνης. Κατά τη γνώμη του, θα έπρεπε να κατεδαφιστεί ο καθεδρικός ναός λόγω της περιορισμένης νοημοσύνης των αρχών και επειδή θεωρεί ο ίδιος τον καθεδρικό ναό ένα απαίσιο αρχιτεκτονικό έργο, τον οποίο έκανε λιγότερο άσχημο η τοιχογραφία κατά κάποιον τρόπο.
Ωστόσο, στο blog Copinapitli εκφράζεται η άποψη [es] ότι το ζήτημα του Καθεδρικού είναι απλά ένα παραπέτασμα, που κρύβει από τους πολίτες τα πραγματικά σημαντικά ζητήματα που πρέπει να τους απασχολήσουν, όπως η αυξανόμενη βια που έφερε 50 δολοφονίες τις πρώτες τέσσερις μέρες του χρόνου, ο κίνδυνος των αυξανόμενων σκανδάλων λόγω φορολογικής μεταρρύθμισης και μια εν γένει κακή οικονομική κατάσταση. Σύμφωνα με το blog, τέτοιες καταστάσεις αξίζουν περισσότερη προσοχή από τους πολίτες του Σαλβαδόρ.
Ο Tim γράφει στο blog ότι ο καλλιτέχνης απάντησε [en] στην καταστροφή της τοιχογραφίας και ζήτησε τρία πράγματα:
Εν πρώτοις, ζήτησε από την εκκλησία να προβεί σε πλήρη εξήγηση της μελέτης της και των λόγων που κατέστρεψε την τοιχογραφία αντί να την αποκαταστήσει. Δεύτερον, ζήτησε μεγαλύτερη αναγνώριση στο Ελ Σαλβαδόρ για την αξία και το σεβασμό που πρέπουν στο έργο καλλιτεχνών και τεχνιτών της χώρας. Τρίτον, ζήτησε να του επιστρέψει η εκκλησία τα συντρίμμια από την γκρεμισμένη τοιχογραφία, ώστε να δημιουργήσει ένα νέο έργο αφιερωμένο στους τεχνίτες του Σαλβαδόρ.
Ο Llort επί του παρόντος έχει πνευματικά δικαιώματα στο καλλιτεχνικό του έργο και η καταστροφή μπορεί να κριθεί παράνομη κατά τη νομοθεσία του Ελ Σαλβαδόρ. Εν πάσει περιπτώσει, είναι καλός οιωνός για τη δημοκρατία της χώρας το ότι οι πολίτες της ξεσηκώνονται και μάχονται για την προστασία της τέχνης τους, των κοινών τους μνημείων, της μνήμης τους.