- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Ουκρανία: Φυλακή Lukyanivska – “Όπου άνθρωποι κρατούνται σαν ζώα”

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Ουκρανία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διακυβέρνηση, Διεθνείς Σχέσεις, Ελευθερία του Λόγου, Μέσα & δημοσιογραφία, Μέσα των πολιτών, Νομικά, Πολιτική

Στις 2 Απριλίου του 2012, το ουκρανικό κανάλι TVi πρόβαλε το ντοκιμαντέρ του Κostiantyn Usov [1] [uk, ru] με θέμα τις συνθήκες διαβίωσης και μεταχείρισης των τροφίμων της φυλακής Lukyanivska [2] του Κιέβου (γνωστής στα ουκρανικά και ως Lukyanivsky SIZO, ή κέντρο προφυλάκισης [3], αλλά και την εκτεταμένη διαφθορά του προσωπικού της μονάδας.

Η ταινία, η οποία είναι διαθέσιμη στο YouTube [4], περιλαμβάνει βιντεοσκοπημένο υλικό από κινητά τηλέφωνα, τραβηγμένο κρυφά από μερικούς τροφίμους τους τελευταίους μήνες, για τις ανάγκες των δημοσιογράφων.

Πολλοί από αυτούς που είδαν το ντοκιμαντέρ του Usov, έμειναν τουλάχιστον σοκαρισμένοι από ότι είδαν.

Ο LEvko από το αγγλόφωνο Foreign Notes blog έγραψε τα εξής [5] σε post με τίτλο, “Η κόλαση των φυλακών Lukyaniv”:

Ο θαρραλέος ερευνητής δημοσιογράφος Konstyantyn Usov από το TVi, πρόσφατα κατόρθωσε να εισάγει λαθραία μερικά κινητά τηλέφωνα στη διαβόητη ερευνητική μονάδα απομόνωσης Lukyaniv, όπου κρατούνταν η πρώην πρωθυπουργός Yulia Tymoshenko [6], και όπου συνεχίζει να κρατείται ο πρώην υπουργός εσωτερικών Yuriy Lutsenko [7]. Μπορείτε να παρακολουθήσετε το εφιαλτικό αυτό ντοκιμαντέρ εδώ [8]….

Οι συνθήκες σε κάποια από τα κελιά είναι απερίγραπτα κακές…διαβολικές…μην το δείτε πριν πάτε για ύπνο…

Να θυμάστε πως πολλοί από τους τροφίμους που εμφανίζονται στο βίντεο δεν έχουν περάσει από δίκη ούτε τους έχει επιβληθεί κάποια ποινή – πολλοί μπορεί να είναι αθώοι αλλά παρόλα αυτά, υπάρχει περίπτωση να κρατηθούν εκεί για χρόνια….

Είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι σε ένα κρατικό ίδρυμα μιας ευρωπαικής, δημοκρατικής, πρωτεύουσας του 21ου αιώνα, άνθρωποι δέχονται τέτοια κακομεταχείριση… απολύτως ντροπιαστικό. […]

Τον περασμένο χρόνο, η φυλακή Lukyanivska έγινε γνωστή διεθνώς, όταν η πρώην πρωθυπουργός Yulia Tymoshenko κρατούνταν εκεί κατά τη διάρκεια της δίκης της [9]. Στις 16 Οκτωβρίου του 2011, η Miriam Elder της Guardian περιέγραψε [10] τη μονάδα κράτησης ως εξής:

[…] Η Tymoshenko παραμένει μέσα στη Lukyanivska, η οποία λειτουργεί κυρίως ως προδικαστικό κέντρο κράτησης. Μοιράζεται ένα χώρο 15 τ.μ. με δύο άλλες γυναίκες, κατηγορούμενες για οικονομικά εγκλήματα.

Υπάρχει ένα μικρό παράθυρο, καλυμμένο με τρεις σειρές από κάγκελα. Δεν υπάρχει ζεστό νερό και οι παχιοί τοίχοι, της φυλακής του 19ου αιώνα, δατηρούν το εσωτερικό της κρύο και με υγρασία. Η Tymoshenko περνάει την ημέρα της διαβάζοντας. […]

Το Δεκεμβριο του 2011, διέρρευσε ένα βίντεο στα τηλεοπτικά δίκτυα, που έδειχνε την Tymoshenko στην ιατρική πτέρυγα των φυλακών Lukyanivska. Το βίντεο μοιράστηκε επίσης σε δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης στην Ουκρανία. Στις 15 Δεκεμβρίου, το Reuters δημοσίευσε [11]:

[…] Το βίντεο ήταν ένα από τα δύο που δημοσιεύτηκαν από τηλεοπτικά δίκτυα, με τον εμφανή στόχο να δείξουν ότι η Tymoshenko τύχαινε καλής μεταχείρισης και οι συνθήκες διαβίωσής της ήταν παρόμοιες με εκείνες ενός καλόύ ξενοδοχείου.

[…]

Στο βίντεο, οι φύλακες βοηθούν ενεργά τον καμεραμάν να γυρίσει τις σκηνές, κρατώντας μέχρι και ένα κάλυμμα κλειδαριάς για να μην τον εμποδίζει να τραβήξει το χώρο.

Η 51χρονη Tymoshenko, που φορούσε ρούχα ύπνου, ήταν εμφανώς ενοχλημένη που κάποιος την βιντεοσκοπούσε, αν και ο ήχος από τα λόγια της είχε αφαιρεθεί.

Σε άλλο σημείο του βίντεο, το οποίο δείχνει ένα ωραία επιπλωμένο δωμάτιο με ψυγείο, η Tymoshenko ακούγεται να λέει: “Πριν ζούσα κάτω από απαράδεκτες συνθήκες και δε θέλω να προβάλλετε λανθασμένη εικόνα τώρα.” […]

Στο ντοκιμαντέρ του, ο Kostiantyn Usov προβάλει τη φυλακή Lukyanivska όπως πραγματικά είναι: Ένα μέρος όπου χιλιάδες Ουκρανοί διαμένουν, επί χρόνια, συνωστισμένoi, κάτω από υπάνθρωπες συνθήκες, ενώ αναμένουν τις ετυμηγορίες τους, χωρίς καμία πρόσβαση στα εγχώρια ή διεθνή μέσα ενημέρωσης. Ο ίδιος έγραψε τα εξής [12] [uk] σχετικά με τη δημιουργία της ταινίας στο μπλογκ του, Ukrainska Pravda:

Lukyanivsky SIZO. Ένα μέρος όπου άνθρωποι κρατούνται σαν ζώα.

Η φυλακή Lukyanivska είναι μια μονάδα προφυλάκισης. Το να παραμένει κανείς σε αυτά τα κελιά δεν αποτελεί τιμωρία, αλλά προληπτικό μέτρο. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ύποπτος μπορεί να κρατηθεί εκεί. Στη σύγχρονη Ουκρανία αυτό δεν σημαίνει ότι ο ύποπτος είναι πράγματι εγκληματίας.

[Η φυλακή Lukyanivska] καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε αναφορές για σκληρότητα, βασανιστήρια, απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και μυστήριους θανάτους μέσα σε κελιά […] Αυτό είναι το μέρος όπου το καθεστώς [του προέδρου Victor Yanukovych [13]] τοποθετεί τους εχθρούς του – γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο βάλαμε στόχο να βρούμε έναν τρόπο να δείξουμε στον κόσμο την πραγματική Lukyanivka. Την αλήθεια, και όχι ότι προβάλλουν επιλεγμένα μέσα ενημέρωσης.

Δημιουργήσαμε το δικό μας δίκτυο από πράκτορες στη φυλακή, έτσι ώστε να έχουμε τους ανθρώπους μας σε κάθε κτίριο, σε κάθε όροφο των φυλακών, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Από έξω παρείχαμε σε κάθε έναν από τους πράκτορές μας λαθραία κινητά τηλέφωνα, εξοπλισμένα με κάμερες, και οι τρόφιμοι μας έστελναν στιγμές από την καθημερινότητάς τους, σιγά-σιγά, 10 με 15 δευτερόλεπτα τη φορά, για έξι μήνες. […]

Ο Usov έχει λάβει πληθώρα σχολίων για το φιλμ του στο μπλογκ του Ukrainska Pravda, όπως και στο Facebook [14], Twitter [15], YouTube [4] και αλλού.

Πολλοί άνθρωποι εξυμνούν το κουράγιο του. Στο YouTube [4], ο χρήστης slafkorood γράφει [uk]:

Φαντάζομαι πόση προσπάθεια έκανε ο Usov και η ομάδα του [να γυρίσουν αυτό το ντοκιμαντέρ], το έργο του ποτέ δε θα είναι εις μάτην… είναι γενναίος… μακάρι να υπήρχαν κι άλλοι άνθρωποι σαν κι αυτόν.

Πολλοί ανησυχούν για την ασφάλεια του δημοσιογράφου. Στο Facebook, ο Roman Plechun γράφει [16] [uk]:

Kostiantyn, δεν φοβάσαι ότι το καθεστώς θα σε κυνηγήσει; Θα ήθελα να μάθω πού βρήκες το κουράγιο να κάνεις κάτι τέτοιο;

Ο χρήστης του YouTube, BenderZT γράφει τα εξής [ru] για το κύριο μήνυμα του ντοκιμαντέρ:

Μια καλή φράση στόν επίλογο [της ταινίας]: [η φυλακή Lukyanivska] αποτελεί μικρογραφία της χώρας. Πολύ στενάχωρο να το συνειδητοποιεί κανείς…

Ο χρήστης του Facebook, Yevgeny Titorchuk γράφει [17] [ru]:

[…] Δύσκολο να το δεις και να αντικρύσεις όλο τον τρόμο και την ανουσιότητα του συστήματος που παραμένει αδιάφορο ως προς τον άνθρωπο. Και το πιo τρομερό είναι ότι αυτό το σύστημα έχει δημιουργηθεί από ανθρώπους και διατηρείται επίσης από ανθρώπους.

Στο μπλογκ του Usov, Ukrainska Pravda [8], ο χρήστης του Facebook Lyubomyr Drozdovskyy προσέφερε την παρακάτω εξήγηση [uk] για την σοκαριστική σκληρότητα της ζωής στη Lukyanivska, όπως προβάλεται στο ντοκιμαντέρ:

Πράγματι, το οικονομικό κέρδος [του προσωπικού της φυλακής] δεν είναι ο μόνος λόγος για τις τόσο τρομερές συνθήκες της φυλακής. Στόχος των φυλακών, επίσης, είναι να καταστήσουν τις συνθήκες διαδίωσης τόσο ανυπόφορες που ο κάθε τρόφιμος να φτάνει στο σημείο να ικετεύει να μεταφερθεί [σε πραγματικές φυλακές], όπου οι συνθήκες είναι κατα κάποιον τρόπο καλύτερες.Ας πούμε, ότι υπάρχει κάποιος του οποίου η υπόθεση εκκρεμεί αποδεικτικών στοιχείων αναγκαίων για να αποδείξουν την ενοχή του, παρόλα αυτά [οι αρχές χρειάζονται να καταδικάσουν το συγκεκριμένο άνθρωπο προς όφελός τους, ώστε να βελτιώσουν τις στατιστικές των ολοκληρωμένων υποθέσεων, για παράδειγμα]. Έτσι φυλακίζουν αυτόν τον άνθρωπο, και ύστερα από μερικούς μήνες βασανιστηρίων, [αυτός ή αυτή] είναι έτοιμος να καταθέσει εναντίον του εαυτού του/της, να υποβάλλει μια αυτοενοχοποιητική δήλωση, και να ομολογήσει πλήρη ενοχή – για να έχει την πιθανότητα να βγει από τη SIZO, ακόμη και αν αυτό σημαίνει να εισαχθεί [σε κανονική φυλακή].

Σε άλλο σχόλιο στο blog του Usov, Ukrainska Pravda, ο χρήστης skilachi γράφει το εξής[uk]:

Σχεδόν όλα είναι όπως ήταν οχτώ χρόνια πριν. Ακόμη θυμάμαι τις 254 μέρες [που πέρασα εκεί]. […] Κατά την αποφυλάκισή μου, ευχήθηκα το εξής: ότι κάθε μελλοντκός υπάλληλος [του Υπουργείου Εσωτερκών], του γραφείου του Εισαγγελέα, του δικαστηρίου ή οποιασδήποτε άλλης υπηρεσίας που φυλακίζει ανθρώπους, να περάσει από “πρακτική άσκηση” για τουλάχιστον μερικούς μήνες στη συγκεκριμένη μονάδα προτού προσληφθεί σε θέση ουσιαστικής εφαρμογής των νόμων και της δικαιοσύνης. Ίσως τότε να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν διαφορετικά τη χρήση των προληπτικών μέτρων απέναντι σε υπόπτους και κατηγορουμένους. Αλλά αυτό είναι απλώς μια ευχή. Σε όσους έχουν περάσει από αυτήν την κόλαση, τους εύχομαι υγεία. Σε όσους δεν μπορούν να το αποφύγουν, να θυμούνται να παραμένουν ανθρώπινοι.

Φαίνεται πως ακόμη δεν υπάρχουν αντιδράσεις από τη μεριά των αρχών για την ταινία του Usov. Η Κυβερνητική Σωφρονιστική Υπηρεσία της Ουκρανίας, παρόλα αυτά, δημοσίευσε μια ανακοίνωση  [18] [uk] μέσω του γραφείου τύπου της, στις 2 Απριλίου, η οποία μπορεί να θεωρηθεί και επιθετική προς τους δημοσιογράφους σαν τον Usov:

Kyiv SIZO – η πιο ενδιαφέρουσα μονάδα για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

Πρόσφατα, λαβάνουμε όλο και περισσότερες πληροφορίες, σχολιασμούς και σκόρπιες ιστορίες που εμφανίζονται στα μέσα ενημέρωσης  σχετικά με τη λειτουργία των μονάδων [των Σωφρονιστικών Υπηρεσιών]. Η πλειοψηφία των ιστοριών αυτών επικεντρώνονται στις συνθήκες υπό τις οποίες κρατούνται οι συλληφθέντες και οι καταδικασμένοι, αλλά και στις ενέργειες του προσωπικού των σωφρονιστικών μονάδων.

Οι αναλύσεις των δημοσιεύσεων (και των βίντεο) δείχνουν έλλειψη ικανότητας κα αντικειμενικότητας, και μερικές φορές παντελώς απροκάλυπτης προκατάληψης από τους δημοσιογράφους […]. Εξαιτίας αυτού, [οι εκπρόσωποι της σωφρονιστικής υπηρεσίας] διαψεύδουν συστηματικά τις δημοσιευμένες πληροφορίες ή παρέχουν πρόσθετα σχόλια και πληροφορίες πάνω στο ζήτημα. […]

Όσον αφορά στην πιο πρόσφατη διεθνή κάλυψη της φυλακής Lukyanivska, ο LEvko των Foreign Notes προωθεί [5] το σύνδεσμο ενός άρθρου της Kyiv Post [19] σχετικά με τη συνάντηση της 3ης  Απριλίου μεταξύ των εκπροσώπων του Freedom House [20] και ενός από τους πρόσφατους, υψηλά ιστάμενους τρόφιμους της φυλακής SIZO, τον πρώην υπουργό εσωτερικών Yuri Lutsenko. Ο LEvko γράφει:

[…] Οι άνθρωποι της Freedom House που επισκέφτηκαν τον Yuriy Lutsenko στη φυλακή την Τρίτη θα πρέπει να ενημερωθούν από το βίντεο [του Usov]….Ύστερα από την επίσκεψή τους: “Η [ουκρανική] κυβερνητική Σωφρονιστική Υπηρεσία τόνισε ότι οι επισκέπτες παρατήρησαν ότι η Ουκρανία έλαβε μέτρα έτσι ώστε οι συνθήκες κράτησης και ιατρικής περίθαλψης των κρατουμένων να συμφωνούν με τα διεθνή πρότυπα [19].”

Παλιοψεύτες…