- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Βραζιλία: Ο διάλογος για τον φυσιολογικό τοκετό

Κατηγορίες: Λατινική Αμερική, Βραζιλία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διαδηλώσεις, Μέσα των πολιτών, Υγεία, Φύλο & ισότητα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει από το σύνολο των γεννήσεων το 15% να γίνονται με καισαρική τομή. Ωστόσο, στον ιδιωτικό τομέα της Βραζιλίας, πάνω από το 85% των γεννήσεων γίνονται με καισαρική τομή: η Βραζιλία είναι πίσω μόνο από τη Χιλή στον κατάλογο των χωρών με τη μεγαλύτερη συχνότητα της χειρουργικής αυτής επέμβασης.

Το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στο προτεινόμενο ποσοστό και την πραγματικότητα πρόσφατα πυροδότησε δημόσιο διάλογο και διαμαρτυρίες στη Βραζιλία, όπου συμμετείχαν ακτιβιστές από οργανώσεις όπως η Parto do Princípio [1] [pt], η οποία αντιτίθεται στη ρύθμιση του τοκετού από προγράμματα ασφαλειών υγείας. Στη διαμαρτυρία, οι ακτιβιστές φώναζαν: “Γιατρέ, δε με ξεγελάς. Οι καισαρικές υπάρχουν για να σε κάνουν πλούσιο”.

Η Πορεία για τον Κατ’ Οίκον Τοκετό [2] [pt] πραγματοποιήθηκε σε τέσσερις περιφέρειες της χώρας, μετά από κριτική του Τοπικού Ιατρικού Συμβουλίου του Ρίο ντε Τζανέιρο (CREMERJ) εναντίον του Δρ Jorge Kuhn, συντονιστή του τμήματος μαιευτικής στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, ο οποίος είχε μιλήσει υπέρ [3] [pt] του κατ’ οίκον τοκετού. Ο Kuhn υποστήριξε ότι ο τοκετός είναι μια φυσιολογική διαδικασία, όχι ιατρική.

H κριτική που δέχτηκε ο  Kuhn προκάλεσε την κινητοποίηση ανδρών και γυναικών για την υπεράσπιση του δικαιώματος του καθενός να επιλέγει πού θέλει να γεννήσει. Στις 17 Ιουνίου 2012, πραγματοποιήθηκε πορεία στις πρωτεύουσες των πολιτειών της Βραζιλίας: Μπέλο Οριζόντε (MG), Μπραζίλια (DF), Κουριτίμπα (PR), Φλοριανόπολις (SC), Ματσέιο (AL), Πόρτο Αλέγκρε (RS), Ρεσίφε (PE), Ρίο ντε Τζανέιρο (RJ), Σαλβαδόρ (BA), Σάο Πάολο (SP) και Βιτόρια (ES).

Μητέρες, γιοι, πατέρες, παππούδες, μαθητές και ακτιβιστές κατέβηκαν στους δρόμους για να υπερασπιστούν το φυσιολογικό τοκετό στη Βραζιλία. Φτάνοντας στο πάρκο Mário Covas στη Λεωφόρο Paulista sτο Σάο Πάολο, μπορούσες να δεις παιδιά να σχεδιάζουν πανό που έλεγαν: “Εγώ διάλεξα τον τόπο και το χρόνο της γέννησής μου” από μακριά.

Manifestação pelo parto em casa em frente ao CREMESP, São Paulo, 17 de junho, 2012. Foto da autora.

Διαμαρτυρία για τος κατ’ οίκον τοκετούς ενώπιον του CREMESP, Σάο Πάολο, 17 Ιουνίου 2012. Φωτογραφία της συντάκτριας.

Ενώ γυναίκες κατέβαιναν σε πορείες σε διαφορετικές περιοχές στη Βραζιλία, υπήρχαν – και υπάρχουν – ορισμένοι που θεώρησαν αντιεπαγγελματική τη συμπεριφορά του Dr Jorge Kuhn, τονίζοντας το ποσοστό θνησιμότητας κατά τους φυσιολογικούς κατ’ οίκον τοκετούς ως απόδειξη για τους κινδύνους που κρύβει η πρακτική αυτή. Η θέση αυτή υιοθετήθηκε από τοπικούς ιατρικούς συλλόγους, μεταξύ των οποίων και ο Cremesp στο Σάο Πάολο, όπου έγινε πορεία περίπου 1.000 διαδηλωτών.

Αντιθέτως με τις διαμαρτυρίες, κυρίαρχη είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στους κατ’ οίκον τοκετούς. Ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της Βραζιλίας δεν απολαμβάνουν των στοιχειωδών συνθηκών επιβίωσης. Στη σελίδα του Facebook για την Πορεία για τον Κατ’ Οίκον Τοκετό, η Amélia Araújo ρώτησε [4] [pt]:

Τοκετός στο σπίτι; Και τι θα γίνει για τις γυναίκες που ζουν στο περιθώριο, που δεν έχουν τις βασικές συνθήκες υγιεινής και καθαριότητας; Δε θα το βάλουν κάτω οι εργαζόμενοι στην υγεία; Τι λέτε για το φυσιολογικό τοκετό στο νοσοκομείο;

Florianópolis, SC, 16 de junho, 2012. Foto de Marcha pelo Parto em Casa no Facebook (usada com permissão) [5]

Φλοριανόπολις, SC, 16 Ιουνίου 2012. Φωτογραφία από τη σελίδα της Πορείας για τον Κατ’ Οίκον Τοκετό στο Facebook (χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας)

Ο φόβος για τους κατ’ οίκον τοκετούς [6] [pt] ελλοχεύει ακόμη ανάμεσα στις γυναίκες της Βραζιλίας και η Γραμματεία Μαιευτικής τονίζει πως ο φυσιολογικός τοκετός στο νοσοκομείο είναι η καλύτερη και λιγότερο ριψοκίνδυνη επιλογή.

Παρόλ’ αυτά, η πραγματικότητα όσον αφορά τις γεννήσεις στα δημόσια – και ιδιαίτερα στα ιδιωτικά – νοσοκομεία της Βραζιλίας δεν αντιστοιχεί με την ιδανική αυτή επιλογή, καθώς η μαιευτική βία είναι μια από τις μεγαλύτερες πράξεις ασέβειας των δικαιωμάτων των γυναικών στη Βραζιλία. Τα αποτελέσματα από το συλλογικό blog The Obstetric Violence Experiment, τα οποία δημοσιεύτηκαν [7] [pt] από την Οργάνωση “Η Γέννα στη Βραζιλία”, αποκάλυψαν το φαινόμενο της λεκτικής βίας και τη συχνότητα που παρατηρείται κατά τη διάρκεια του τοκετού, αποδεικνύοντας έτσι την απάνθρωπη πλευρά στο σύστημα υγείας στη Βραζιλία.

H έλλειψη ενημέρωσης λόγω των επισφαλών προγεννητικών υπηρεσιών σε πολλές περιοχές στη Βραζιλία αποτελεί άλλο ένα εμπόδιο για την εφαρμογή πρακτικών που σέβονται το δικαίωμα της επιλογής για κάθε γυναίκα. Κυβερνητικά προγράμματα όπως το “Mãe Paulistana [8]” [pt], που υλοποιήθηκε το 2006 στο δήμο του Σάο Πάολο, με σκοπό την υποστήριξη εγκύων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, αποτέλεσε πρόοδο στην αυξημένη προσοχή που δίνεται στη μητρότητα, αλλά απέχει μακράν ακόμη από το να γίνει γενική δημόσια πολιτική.

Σε αντίθεση με την έλλειψη προσοχής εκ των ηγετών και την παραμέληση που υπάρχει στους κανονισμούς των ασφαλειών υγείας, οι συμμετέχοντες στην πορεία υπερασπίστηκαν το δικαίωμα της επιλογής βάσει επιστημονικών τεκμηρίων, ώστε ο φυσιολογικός τοκετός να αποτελέσει έστω επιλογή στη Βραζιλία. Για τους συμμετέχοντες, ο σεβασμός στην ανεξαρτησία της γυναίκας θα ‘πρεπε να υφίσταται και στις κατοικίες και στα νοσοκομεία και κατ’ οίκον τοκετοί θα πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο σε περιβάλλον με επαρκείς συνθήκες υγιεινής για τις γυναίκες που δεν έχουν επιπλοκές στην κύηση και συνεπώς αντιμετωπίζουν λιγότερο κίνδυνο. Θα ήταν υπέροχο να αφεθεί να δράσει φυσιολογικά το σώμα της γυναίκας μαχητή, να ακολουθήσει το ένστικτό της, επιτρέποντάς μας να μοιραστούμε μαζί της αυτή την ιδιαίτερη στιγμή.