Στις 16 Αυγούστου 2012, μία ιστορική αιματοχυσία [en] έλαβε χώρα στο ορυχείο Lonmin στη Μαρικάνα της Νοτίου Αφρικής, όταν η αστυνομία χρησιμοποίησε φονική βία κατά απεργών μεταλλωρύχων. Το επεισόδιο στοίχισε την ζωή σε 34 ανθρώπους και τραυμάτισε 78 [en], ενώ 259 μεταλλωρύχοι συνελήφθησαν.
Ο αστυνομικός διευθυντής Riah Phiyega δήλωσε σε συνέντευξη τύπου [en] ότι οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν μέγιστη ισχύ για να προστατευτούν κατά την διάρκεια των συγκρούσεων.
Η σφαγή προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Αναλύοντας [en] το ζήτημα, ο Ayanda Kota γράφει:
To ορυχείο στη Μαρικάνα είναι το πλουσιότερο ορυχείο λευκόχρυσου στον κόσμο κι όμως οι εργάτες του ζουν σε παράγκες. Οι περισσότεροι δουλεύουν στα γεωτρύπανα, την πιο δύσκολη και επικίνδυνη δουλειά στα ορυχεία. Κάνουν την πιο επικίνδυνη δουλειά στα ορυχεία κι όμως βγάζουν μόνο 4.000 ραντ το μήνα [στμ: περίπου 350 ευρώ]. Με αίμα και ιδρώτα στα ορυχεία δεν παράγουν μόνο πλούτο που τους αφαιρείται, παράγουν επίσης τους μεγαλοκαρχαρίες, που πίνουν και τρώνε επί γυμνών σωμάτων και το λένε σούσι.
To βίντεο, που ανέβηκε στο YouTube στις 17 Αυγούστου από το κανάλι enewschannel, θέτει το ερώτημα του τι μπορεί να αποκαλυφθεί μελετώντας την ειδησεογραφική κάλυψη του γεγονότος [ΠΡΟΣΟΧΗ: ΣΚΛΗΡΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ]:
Αντιδράσεις
Η Carina Conradie, 21χρονη Νοτιοαφρικανή, δημιούργησε σελίδα στο Facebook, προσκαλώντας άτομα να συμμετέχουν στο project της για το τέλος της ανισότητας και των ανόητων σκοτωμών στο Νότο. Θυμάται πως [en]:
310 άτομα σκοτώθηκαν στο Khayelitsha μεταξύ Απριλίου 2010 και Μαρτίου 2011. Το 80% των νοικοκυριών στο Δυτικό Ακρωτήριο δεν ξέρουν από πού θα ‘ρθει το επόμενο πιάτο φαΐ. Η απόγνωση αυτή οδηγεί στη βία της ανισότητας, που παρατηρείται σε καθημερινή βάση στις κοινωνίες μας.
Συνεπώς, θα μείνουμε εις αλληλεγγύη σε 24ωρη απεργία πείνας κάθε Δευτέρα ως τις 24 Σεπτεμβρίου. Ενωθείτε μαζί μας για όσες Δευτέρες μπορέσετε για να πυροδοτήσετε το δημόσιο διάλογο και την ευαισθητοποίηση για την κρίση αυτή.
Τα σχέδιά της είναι:
Αυτή τη Δευτέρα (20/8) θα απεργήσουμε τιμώντας τους 34 διαδηλωτές, που σκοτώθηκαν από τους πυροβολισμούς στο ορυχείο Lonmin.
Τη Δευτέρα θα συναντηθούμε επίσης στο UCT (στις 2 μ.μ. έξω από το Arts Block) και μπροστά από τη Βουλή (στις 1 μ.μ.) σχετικά με το ζήτημα της βίας της ανισότητας και του τρόπου με τον οποίο οι θάνατοι στο Lonmin είναι σχετικό παράδειγμα. Όποιος είναι σε απεργία πείνας ή θέλει να συμμετέχει στα θέματα αυτά ενθαρρύνεται να συμμετέχει στις συγκεντρώσεις αυτές.
Μια άλλη σελίδα στο Facebook ονομάζεται “Δικαιοσύνη τώρα για τους Απεργούς του Marikana! Καταδικάζουμε την αστυνομική σφαγή 45 απεργών! Το εισαγωγικό μέρος της σελίδας λέει:
Η Πέμπτη 16 Αυγούστου 2012 θα καταγραφεί στην ιστορία της Νοτίου Αφρικής ως το νέο Σάρπβιλ. 45 νεκροί επειδή η αστυνομία και η κυβέρνηση της Νοτίου Αφρικής δεν μπορούν να διαχειριστούν ένα ανεξάρτητο κίνημα σωματείων.
Είμαστε αλληλέγγυοι με τους εργάτες του Marikana εναντίον των αφεντικών και της αστυνομίας και όσων υποστηρίζουν τα αφεντικά και την αστυνομία.
Για να διαμαρτυρηθούμε για τη σφαγή αυτή και όλες τις άλλες μορφές αστυνομικής βίας, θα συγκεντρωθούμε στη Βουλή την Παρασκευή 17 Αυγούστου στις 3 μ.μ. Παρακαλώ φέρτε πλακάτ.
Συμμετέχοντας στη συζήτηση στη σελίδα, η Lorna Houston είναι της άποψης ότι:
Το παιχνίδι των κατηγοριών δεν μας πάει ποτέ μπροστά. Ας αναπαυθούν εν ειρήνη οι απεργοί μεταλλωρύχοι που σκοτώθηκαν. Η ζωή στη χώρα μας δεν έχει αξία κι έτσι μπορούμε να κάνουμε επίθεση ο ένας στον άλλον και να σκοτώνουμε – αυτό αληθεύει για τους Νοτιοαφρικανούς αστυνομικούς, τους απεργούς, τους παραβάτες, τους κακοποιούς και τον “κανονικό” κόσμο. Πρέπει να μάθουμε την αξία μας, ώστε να αρχίσουμε να δίνουμε αξία και στους άλλους. Αγάπη ειρήνη και αρμονία
Στην ίδια σελίδα, ο Rehad Desai [en] έχει δημοσιεύσει μια ανακοίνωση από μια ομάδα Οργανώσεων Πολιτών (CSO) που καλεί σε σειρά δραστηριοτήτων για την επόμενη εβδομάδα:
Την Τετάρτη στις 22 Αυγούστου, οργανώσεις πολιτών – πεποιθήσεων, μη κυβερνητικές και με κοινωνική βάση οργανώσεις, κοινωνικά κινήματα και εργατικά σωματεία – θα ξεκινήσουν μια ανεξάρτητη έρευνα πολιτών για τη σφαγή περισσότερων από 34 μεταλλωρύχων στη Marikana.
Η ανακοίνωση δίνει λεπτομέρειες για την έρευνα:
Η εκκίνηση θα λάβει χώρα σε δημόσια συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί αυτή την Τετάρτη. Στη συνάντηση θα ακουστούν μαρτυρίες από εργάτες της Marikana, γυναίκες που έχουν πληγεί και αρχηγοί κοινωνικών οργανώσεων. Θα ακούσουμε τη δική τους αφήγηση των γεγονότων που οδήγησαν στη σφαγή και μια περιγραφή του πώς η αστυνομία κατέσφαξε τους αγαπημένους τους και συντρόφους τους. Αυτή η εκδοχή των γεγονότων διαφέρει από αυτές που κυριάρχησαν στα ΜΜΕ.
Ο Marco Guidetti εκφράζοντας την άποψή του λέει στην ίδια σελίδα στο Facebook [en]:
Όσο άσχημη και να ‘ναι η κατάσταση επιτόπου, η κυβέρνηση και οι πόροι της (αστυνομία κλπ.) θα ‘πρεπε σε κάθε περίπτωση να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να προστατέψουν τον πληθυσμό. Υπάρχουν πολλά μη-φονικά μέσα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να τιθασευτούν οι αναταραχές.
Πολλοί Νοτιοαφρικανοί αναγνώστες σχολίασαν σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε [en] από το BBC. Η Lillina Ruiters, μια 18χρονη φοιτήτρια στο Grahamstown, συνοψίζει τη γνώμη πολλών ανθρώπων, όταν δηλώνει πως:
Η αποτρόπαια και εξωφρενική αυτή βία αποτελεί σύμπτωμα της σχέσης που έχει αναπτυχθεί μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας τα τελευταία δυο χρόνια. Συνεχώς λαμβάνουν χώρα βίαιες εξεγέρσεις και διαμάχες με την αστυνομία. Δεν είναι πλέον δυνατόν για τα ΜΜΕ να τα παρουσιάζουν ως “μεμονωμένα περιστατικά”.
Οι Νοτιοαφρικανοί είναι θυμωμένοι και κουρασμένοι από την ανισότητα που βρίθει στη χώρα μας. Είναι σπαρακτικό να βλέπουμε τη χώρα μας να να κομματιάζεται τόσο βίαια με ένα τρόπο που θυμίζει τόσο πολύ τις ημέρες του απαρτχάιντ
Ενώ η νοτιοαφρικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε βδομάδα εθνικού πένθους [en], η μεταλλευτική εταιρεία Lonmin εξέδωσε τελεσίδικο στους απεργούς, απειλώντας να τους απολύσει αν δεν παρουσιάζονταν στα πόστα τους την Δευτέρα 20 Αυγούστου. Σχολιάζοντας το τελεσίδικο αυτό στην ιστοσελίδα 3-mob.com, ο χρήστης Three Men On a Boat αναρωτιέται [en]:
Το πώς πιστεύει η εταιρεία ότι απειλώντας τη δουλειά των ανθρώπων σε μια τέτοια στιγμή θα βοηθήσει στο να έρθει ηρεμία σε αυτό το σημείο είναι κάτι υπεράνω όλων. Η αρχική άρνηση συνομιλιών προκάλεσε το κορύφωμα της έντασης και το να λαμβάνονται κι άλλα ριζοσπαστικά μέτρα δεν κάνει καλό σε κανέναν.
Ωστόσο, ο Kerryman αναφέρει ότι [en]:
Αλλά είπε ότι μόνο το 27% του προσωπικού που υποτίθεται θα ήταν σε βάρδια στο ορυχείο Marikana βρίσκονταν στη δουλειά τη Δευτέρα το πρωί, άρα δεν ήταν δυνατή η συνέχιση της παραγωγής, που σημαίνει ότι η παύση λειτουργίας τραβάει για δεύτερη βδομάδα.
Σε μια άλλη επίσημη ανακοίνωση, η μεταλλευτική εταιρεία Lonmin αναφέρει:
Επιπροσθέτως με τις Υπηρεσίες Εξυπηρέτησης [που εδρεύουν στο Νοσοκομείο της Lonmin Andrew Saffy], η Lonmin δεσμεύεται να χρηματοδοτήσει την εκπαίδευση όλων των παιδιών των εργαζομένων που έχασαν τη ζωή τους. Η χρηματοδότηση θα καλύψει το κόστος της εκπαίδευσής τους από το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο.
Όταν έλαβε χώρα η καταστολή από την αστυνομία, ο Πρόεδρος Jacob Zuma παρευρισκόταν στην 32η Σύνοδο Κορυφής SADC [en] στο Μαπούτο της Μοζαμβίκης. Ανακάλεσε τη συμμετοχή του και γύρισε πίσω για να επισκεφθεί τη Marikana. Αργότερα ανακοίνωσε σε συνέντευξη τύπου στο Mooi Nooi κοντά στο Rustenburg ότι θα οργανωθεί επιτροπή έρευνας [en] για το θάνατο των 34 μεταλλωρύχων. Ο πρόεδρος Zuma είπε ότι υπάρχει ανάγκη για αποκάλυψη της αλήθειας για το τι συνέβη εκεί.
Τη Δευτέρα 20 Αυγούστου, δημοσιεύτηκε μια αναφορά από το (September National Imbizo) (SNI), ένα εθνικό εθελοντικό κίνημα ανθρώπων με τις ίδιες ιδέες για μια νέα κοινωνία όπου πραγματικά όλα φροντίζονται, έπειτα από επίσκεψη στον τόπο των δραματικών γεγονότων στη Marikana, στο Facebook [en]:
Αυτό που είναι ξεκάθαρο από όσα μας είπανε είναι ότι ήταν ενέδρα. Το υλικό από βίντεο στα παραδοσιακά ΜΜΕ που δείχνει εργάτες να βάλλουν κατά της αστυνομίας ήταν στην πραγματικότητα εργάτες που έτρεχαν να γλιτώσουν από σφαίρες που σφύριζαν πίσω τους. Γιατί να επιτίθεντο εργάτες με αφρικανικά ρόπαλα κατά των ένοπλων αστυνομικών; Οι εργάτες ήταν εντελώς περικυκλωμένοι και αυτό που βλέπουμε στα ΜΜΕ είναι μονάχα το μισό της ιστορίας. Υπήρχε ξεκάθαρα η αποστολή “πυροβολήστε στο ψαχνό”, εξ ου και η παράταξη του στρατού.
Οι ερχόμενες ημέρες θα είναι πολύ δύσκολες για το πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό στη Νότια Αφρική. Η σφαγή στη Marikana είναι η πιο σοβαρή τραγωδία στη Νότια Αφρική από το τέλος του απαρτχάιντ.
Ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές τη συνέκριναν με τη σφαγή στο Σάρπβιλ [en] του 1960, όταν η νοτιοαφρικανική αστυνομία του απαρτχάιντ άνοιξε πυρά εναντίον του πλήθους σκοτώνοντας 69 άτομα, και την Εξέγερση του Σοβέτο [en] το 1976, όπου υπολογίζεται ότι 700 άτομα σκοτώθηκαν και άλλα 4.000 τραυματίστηκαν. Η 6η Ιουνίου αποτελεί εθνική αργία, γνωστή ως Ημέρα της Νεολαίας στη Νότιο Αφρική, εις μνήμη της Εξέγερσης του Σοβέτο.