Αυτό το άρθρο αποτελεί κομμάτι του ειδικού μας αφιερώματος Οι Ροχίνγκια της Μιανμάρ.

Πολλοί στη Μιανμάρ πιστεύουν ότι οι Ροχίνγκια είναι Μπενγκάλι Μουσουλμάνοι, που μετανάστευσαν στη Δυτική Μιανμάρ (πρώην Βιρμανία) μετά το 1948. Αυτή είναι επίσης η επίσημη στάση της κυβέρνησης της Μιανμάρ, που τους αρνείται την ιθαγένεια σύμφωνα με τον κανόνα του 1982. Αυτό άνοιξε το δρόμο για κατα συρροήν διακρίσεις εις βάρος των μουσουλμάνων Ροχίνγκια στη χώρα, αναγκάζοντας εκατοντάδες χιλιάδες να φύγουν προς γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Μπαγκλαντές και της Ταϊλάνδης.

Η έκθεση μιας αποστολής διερεύνησης από τη Δανική Υπηρεσία Μετανάστευσης αναφέρει:

In Myanmar, there are approximately 750,000 stateless Rohingya in Northern Rakhine State. Approximately 28,000 Burmese Rohingya are registered as living in two official refugee camps in Bangladesh, and more than 200,000 unregistered Rohingya live in surrounding towns and villages outside of the two camps. Malaysia hosts more than 90,000 refugees and asylum seekers, primarily in urban areas, 91% of whom are from Myanmar.

Στη Μιανμάρ, υπάρχουν περίπου 750.000 ανιθαγενείς Ροχίνγκια στη Βόρεια Πολιτεία Ρακάιν. Περίπου 28.000 Βιρμανοί Ροχίνγκια είναι εγγεγραμμένοι ως κάτοικοι σε δύο επίσημους καταυλισμούς προσφύγων στο Μπαγκλαντές και περισσότεροι από 200.000 μη εγγεγραμμένοι Ροχίνγκια ζουν σε γύρω πόλεις και χωριά έξω από τα δύο στρατόπεδα. Η Μαλαισία φιλοξενεί περισσότερους από 90.000 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, κυρίως σε αστικές περιοχές, εκ των οποίων το 91% προέρχεται από τη Μιανμάρ.

Σήμερα 750.000 Ροχίνγκια, που ζουν για γενιές στη Μιανμάρ, αντιμετωπίζουν σημαντικές προκαταλήψεις από την κοινωνία της χώρας. Δεν επιτρέπεται να ταξιδεύουν ελεύθερα εκτός των ειδικά καθορισμένων ζωνών στη Μιανμάρ. Επίσης, δεν επιτρέπεται να υπηρετούν σε κρατικές θέσεις και απαγορεύεται να φοιτούν σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η λήψη συμβολαίου γάμου μπορεί να διαρκέσει έως και ένα έτος.

Ο Abu Anin, ερευνητής, παρέχει μια ιστορία του Αρακάν και της επιρροής των μουσουλμάνων στη Μιανμάρ:

In the partial census of 1954, the figures shown in the villages of Arakan were 56.75% Buddhist and 41.60% Muslims.

Στη μερική απογραφή του 1954, τα στατιστικά στοιχεία στα χωριά του Αρακάν έδειχναν 56,75% βουδιστές και 41,60% μουσουλμάνους.

Ο Nurul Islam της Κοινότητας Ροχίνγκια στη Μαλαισία γράφει:

‘Rohingya problem’ started in Burma from British colonial period onwards. There were violent anti-Indian (including anti-Muslim) riots in 1930-31 and again in 1938 in which several hundreds Indians and Muslims were killed in Burma. Muslim properties: shops, houses and mosques were looted, destroyed and burned under the campaign of ‘Burma for Burmese only’. Similar anti-Muslim sentiment blew up in Arakan too. [..] Bulk of the Muslims was internally displaced, and nearly 50,000 of them took refuge in the British held territories of Chittagong and Rangpur. [..]

The successive Burmese governments have had pursued policies of exclusion and persecution against Rohingyas while some hardhearted Rakhine academic and politicians are engaged in racist and xenophobic plans to marginalize and exterminate them. With preoccupation of ‘Muslim phobia’ the former dictator Ne Win promulgated an oppressive Burma Citizenship law in 1982 in order to deprive the Rohingyas of their time-honored citizenship and ethnic rights in Burma.

Το «πρόβλημα των Ροχίνγκια» ξεκίνησε στη Βιρμανία από τη βρετανική αποικιακή περίοδο και μετά. Υπήρξαν βίαιες αντι-Ινδικές (συμπεριλαμβανομένων αντι-μουσουλμανικών) ταραχές το 1930-31 και πάλι το 1938, στις οποίες αρκετές εκατοντάδες Ινδοί και Μουσουλμάνοι σκοτώθηκαν στη Βιρμανία. Μουσουλμανικές ιδιοκτησίες: καταστήματα, σπίτια και τζαμιά λεηλατήθηκαν, καταστράφηκαν και κάηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας «Η Βιρμανία μόνο για τους Βιρμανούς». Παρόμοιο αντιμουσουλμανικό συναίσθημα ξέσπασε και στο Αρακάν. [..] Οι περισσότεροι Μουσουλμάνοι εκτοπίστηκαν εσωτερικά και σχεδόν 50.000 από αυτούς κατέφυγαν στα βρετανικά εδάφη Τσιταγκόνγκ και Ρανγκπούρ. [..]

Οι διαδοχικές κυβερνήσεις της Βιρμανίας είχαν ακολουθήσει πολιτικές αποκλεισμού και δίωξης εναντίον των Ροχίνγκια, ενώ ορισμένοι σκληροπυρηνικοί ακαδημαϊκοί και πολιτικοί της Ρακάιν εμπλέκονται σε ρατσιστικά και ξενοφοβικά σχέδια για την περιθωριοποίηση και την εξόντωσή τους. Με την ανησυχία της «μουσουλμανικής φοβίας», ο πρώην δικτάτορας Ne Win δημοσίευσε έναν καταπιεστικό νόμο για την ιθαγένεια στη Βιρμανία το 1982, προκειμένου να στερήσει από τους Ροχίνγκια την ιθαγένεια και τα εθνικά τους δικαιώματα στη Βιρμανία, που είχαν κερδίσει λόγω μακραίωνης διαμονής τους.

Οι Ροχίνγκια ήταν πολίτες της Μιανμάρ, έως ότου ο περιοριστικός νόμος περί ιθαγένειας του 1982 εκδόθηκε από το καθεστώς του πρώην δικτάτορα Ne Win και του Κόμματος Σοσιαλιστικού Προγράμματος της Βιρμανίας (BSPP) στις 15 Οκτωβρίου 1982. Αυτός ο νόμος ακολουθεί ουσιαστικά την αρχή του jus sanguinis (η ιθαγένεια δεν καθορίζεται από τόπο γέννησης, αλλά από έναν ή και τους δύο γονείς, που είναι πολίτες του έθνους.)

Ο Nurul Islam συνεχίζει:

Based on how one’s forebears obtained citizenship, Ne Win stratified citizenship into three status groups: full, associate and naturalized.

Full citizens are those belonging to one of the so-called 135 ‘national races’, who lived in Burma prior to 1823 — just prior to the conquest of parts of lower Burma (Arakan and Tenassarim) by the British, or were born to parents who were citizens at the time of birth. [..] Associate citizens are those who acquired citizenship through the 1948 Union Citizenship Law. Naturalized citizenship could only be granted to those who could furnish “conclusive evidence” of entry and residence before Burma’s independence on 4 January 1948, who could speak one of the national languages well and whose children were born in Burma. Thus naturalized citizens refer to persons who lived in Burma before independence and applied for citizenship after 1982.

It is worthy of mention that the previous parliamentary government listed 144 ethnic groups in Burma. But Ne Win put only 135 groups on a short list, and then was approved by his BSPP regime’s constitution of 1974. The three Muslim groups of Rohingya (Muslim Arakanese), Panthay (Chinese Muslims), Bashu (Malay Muslims) and six other ethnic groups were deleted. It was an injustice founded on religious rancour and racial prejudice towards Muslims and smaller non-Burman groups, particularly against the Rohingya, who are not a manageable minority.

1982 citizenship law violates several fundamental principles of international customary law standards, offends the Universal Declaration of Human Rights and leaves Rohingyas exposed to no legal protection of their rights.

Με βάση τον τρόπο, με τον οποίο απέκτησαν ιθαγένεια οι πρόγονοι, ο Ne Win στρωματοποίησε την ιθαγένεια σε τρεις ομάδες: πλήρη, σχετική και πολιτογραφημένη.

Πλήρεις πολίτες είναι όσοι ανήκουν σε μια από τις λεγόμενες 135 “εθνικές φυλές”, που ζούσαν στη Βιρμανία πριν από το 1823 – λίγο πριν από την κατάκτηση τμημάτων της Κάτω Βιρμανίας (Αρακάν και Τενασαρίμ) από τους Βρετανούς, ή όσοι γεννήθηκαν από γονείς, που ήταν πολίτες τη στιγμή της γέννησης. [..] Σχετικοί πολίτες είναι όσοι απέκτησαν την ιθαγένεια μέσω του νόμου της Ένωσης περί ιθαγένειας του 1948. Η πολιτογραφημένη ιθαγένεια θα μπορούσε να χορηγηθεί μόνο σε όσους μπορούν να προσκομίσουν “πειστικά αποδεικτικά στοιχεία” εισόδου και διαμονής πριν από την ανεξαρτησία της Βιρμανίας στις 4 Ιανουαρίου 1948, που να μπορούν να μιλήσουν καλά μια από τις εθνικές γλώσσες και των οποίων τα παιδιά γεννήθηκαν στη Βιρμανία. Έτσι, οι πολιτογραφημένοι πολίτες αναφέρονται σε άτομα, που ζούσαν στη Βιρμανία πριν από την ανεξαρτησία και υπέβαλαν αίτηση για υπηκοότητα μετά το 1982.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η προηγούμενη κοινοβουλευτική κυβέρνηση απαριθμούσε 144 εθνοτικές ομάδες στη Βιρμανία. Ωστόσο, ο Ne Win έθεσε μόνο 135 ομάδες σε ένα σύντομο κατάλογο, ο οποίος στη συνέχεια εγκρίθηκε από το σύνταγμα του καθεστώτος BSPP του 1974. Οι τρεις μουσουλμανικές ομάδες των Ροχίνγκια (Μουσουλμάνοι Αρακανέζοι), οι Παντάι (Κινέζοι Μουσουλμάνοι), οι Μπασού (Μαλαισιανοί Μουσουλμάνοι) και έξι άλλες εθνοτικές ομάδες διαγράφηκαν. Ήταν μια αδικία, που βασίστηκε σε θρησκευτική οργή και φυλετικές προκαταλήψεις έναντι των μουσουλμάνων και μικρότερων ομάδων, μη Βιρμανών, ιδιαίτερα εναντίον των Ροχίνγκια, οι οποίοι δεν είναι μια διαχειρίσιμη μειονότητα.

Ο νόμος περί ιθαγένειας του 1982 παραβιάζει πολλές θεμελιώδεις αρχές των διεθνών κανόνων του εθιμικού δικαίου, προσβάλλει την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και αφήνει τους Ροχίνγκια εκτεθειμένους σε απουσία νομικής προστασίας των δικαιωμάτων τους.

31 ηγετικές ΜΚΟ στη Μιανμάρ ανέφεραν σε δήλωση:

The 1982 citizenship law should be repealed, and replaced with a new law founded on basic principles of human rights. The new law should honour equality and non-discrimination, and help create an inclusive and tolerant Burma.

Ο νόμος του 1982 για την ιθαγένεια πρέπει να καταργηθεί και να αντικατασταθεί από έναν νέο νόμο, που βασίζεται σε βασικές αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο νέος νόμος πρέπει να τιμά την ισότητα και τις μη διακρίσεις και να συμβάλλει στη δημιουργία μιας χωρίς αποκλεισμούς και ανεκτικής Βιρμανίας.

Οι Ροχίνγκια βρίσκονται σε ένα μόνιμο Καθαρτήριο. Για να αντιμετωπίσει τους ισχυρισμούς της Μιανμάρ ότι οι Ροχίνγκια είναι Μπαγκλαντεσιανοί, η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές τροποποίησε το Διάταγμα Ιθαγένειας το 1982 κηρύσσοντας επίσημα όλους τους Ροχίνγκια ως μη υπηκόους. Πρόσφατα, το Μπαγκλαντές διέταξε τρεις διεθνείς φιλανθρωπικές οργανώσεις να σταματήσουν τη βοήθεια σε πρόσφυγες Ροχίνγκια, που ζούσαν σε καταυλισμούς στο Μπαγκλαντές για να σταματήσουν την εισροή από τη Μιανμάρ.

Ο Μπαγκλαντεσιανός blogger Kornofulir Majhi [bn] εξηγεί γιατί το Μπαγκλαντές δεν μπορεί να βοηθήσει τους Ροχίνγκια:

আমদের সরকার কিছু করতে পারবে না কারন বাংলাদেশের সরকারের ঘাড়ে এখন প্রায় ১৭ কোটি উর্ধ জনগনের ভার। যাদের মানবতার নিশ্চয়তা কোন সরকারই এখনো প্রতিষ্টা করতে পারেনি। [..] তাই যে দেশের কোনও সরকার আজো পর্যন্ত তাঁর নিজের জনগনের মানবতা রক্ষা করতে সামর্থ হয়নি সেই দেশের সরকারের কাছে আবার বাইর থেকে মানবতা ধার করে আনার কথা আশা করা মুর্খতা বই কিছু না।

Το Άρθρο 15 της Παγκόσμιας Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δηλώνει::

1. Καθένας έχει το δικαίωμα μιας ιθαγένειας.
2. Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιθαγένειά του ούτε το δικαίωμα να αλλάξει ιθαγένεια.

Ωστόσο, οι Ροχίνγκια στερούνται αυτά τα δικαιώματα. Είναι ανιθαγενείς, δεν τους θέλει καμία χώρα. Το Κόμμα Ανάπτυξης Εθνικοτήτων Ρακάιν (RNDP) δημοσίευσε μια δήλωση στα τέλη Ιουνίου ζητώντας τον διαχωρισμό των Ροχίνγκια Μουσουλμάνων από τους εθνοτικούς Αρακανέζους και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα και τα Ηνωμένα Έθνη να “ορίσουν ένα χρονικό πλαίσιο για την επανεγκατάσταση των Μπενγκάλι, που δεν είναι Βιρμανοί πολίτες, σε τρίτη χώρα”.

Υπάρχουν ορισμένες διεθνείς συμβάσεις σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων και το καθεστώς των απάτριδων:

Άρθρα 20-23: Οι απάτριδες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται λιγότερο ευνοϊκά από τους υπηκόους σε σχέση με το σιτηρέσιο, τη στέγαση, τη δημόσια εκπαίδευση και τη δημόσια αρωγή.

Άρθρο 31: Οι απάτριδες δεν πρέπει να απελάσσονται παρά μόνο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή δημόσιας τάξης.

Η Σύμβαση του 1961 για τη μείωση της ανιθαγένειας ορίζει ότι:

Άρθρο 1(1): Τα συμβαλλόμενα κράτη χορηγούν την ιθαγένειά τους σε πρόσωπα, διαφορετικά ανιθαγενή, που έχουν γεννηθεί στην επικράτειά τους

Άρθρο 1(3): Ένα παιδί που γεννιέται εντός γάμου σε ένα συμβαλλόμενο κράτος λαμβάνει την ιθαγένεια της μητέρας του.

Άρθρο 4: Ένα Συμβαλλόμενο Κράτος παραχωρεί την ιθαγένειά του σε ένα πρόσωπο, που δεν έχει γεννηθεί στην επικράτειά του, εάν κάποιος γονέας είχε την ιθαγένεια του Κράτους αυτού και το άτομο θα ήταν διαφορετικά ανιθαγενές.

Οι τροποποιήσεις της νομοθεσίας περί ιθαγένειας είναι δυνατές, εάν η κυβέρνηση έχει τη βούληση. Για παράδειγμα, το Ανώτατο Δικαστήριο του Μπαγκλαντές απένειμε υπηκοότητα jus soli (εδαφικό δικαίωμα) σε όλους τους ομιλούντες ουρντού, που γεννήθηκαν και κατοικούσαν στο έδαφος του Μπαγκλαντές μετά το 1971 για ανθρωπιστικούς λόγους.

Ο Jack Healy της Huffington post πιστεύει ότι η ανοχή και η συμφιλίωση είναι το κλειδί για τη λύση:

Reconciliation is imperative, but real reconciliation is possible only when those who care for Burma's future make a commitment to tolerance and human rights protection. [..] Burma's national sovereignty and brightly diverse cultural and religious heritage are not under threat by 1.3% of the population living in some of the most abject poverty, but that heritage may be stained in the violence that is getting dangerously frenzied with the idea of ethnic cleansing.

Η συμφιλίωση είναι επιτακτική, αλλά η πραγματική συμφιλίωση είναι δυνατή, μόνο όταν αυτοί, που ενδιαφέρονται για το μέλλον της Βιρμανίας, δεσμεύονται για ανοχή και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. [..] Η εθνική κυριαρχία της Βιρμανίας και η έντονα διαφορετική πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά δεν απειλούνται από το 1,3% του πληθυσμού, που ζει σε κάποια από τις πιο ακραίες φτώχειες, αλλά αυτή η κληρονομιά μπορεί να κηλιδωθεί από τη βία, που επικρατεί επικίνδυνα παράλληλα με την ιδέα μιας εθνοκάθαρσης.