Η ανακοίνωση της κυβέρνησης του Πουέρτο Ρίκο ότι ξεκινώντας από το νέο σχολικό έτος που ξεκινά τον προσεχή Αύγουστο, η γλώσσα στην οποία διδάσκονται τα μαθήματα στα δημόσια σχολεία της χώρας θα αλλάξει σταδιακά από τα ισπανικά στα αγγλικά, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από υποστηρικτές καθώς και από επικριτές.

Το μέτρο, του κυβερνήτη του Πουέρτο Ρίκο, Luis Fortuño, επιδιώκει όλα τα δημόσια σχολεία της χώρας να διδάσκουν μαθήματα στα αγγλικά μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, με εξαίρεση τα μαθήματα ισπανικών και ιστορίας, με στόχο να γίνει η νεολαία του πληθυσμού εντελώς δίγλωσση μέχρι το τέλος αυτής της χρονικής περιόδου.

Η διδασκαλία μαθημάτων στα αγγλικά στα δημόσια σχολεία του Πουέρτο Ρίκο είναι κάτι που η χώρα πέρασε ήδη κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία πρόσφατα εισέβαλε στην πρώην ισπανική αποικία το 1898, επέβαλε νόμο το 1900 που ανέφερε ότι όλα τα δημόσια σχολεία πρέπει να διδάσκουν τα μαθήματά τους στα αγγλικά ως μέρος σχεδίου για την «αμερικανοποίηση» του πληθυσμού του Πουέρτο Ρίκο. Το σχέδιο απέτυχε από την αρχή, αλλά μόλις το 1948 καθιερώθηκε η ισπανική ως επίσημη γλώσσα στην εκπαίδευση.

Με τη μνήμη των ετών αυτών ακόμα ζωντανή για μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας, το γεγονός ότι η πρωτοβουλία για τα δίγλωσσα σχολεία έχει σαφή πολιτικά κίνητρα δεν αποτελεί έκπληξη. Στο blog του, ortizfeliciano [es], ο Roberto “Pachi” Ortiz Feliciano λέει:

Fortuño, tras negarlo, busca implantar el “English only” para congraciarse con el Partido Republicano y sometemos que su propuesta es principalmente motivada por sus muy personales ambiciones.

Για πολλούς φαίνεται ότι τα δημόσια σχολεία δεν έχουν την ικανότητα να εκπαιδεύουν αποτελεσματικά τους ανθρώπους που είναι καλοί και στις δύο γλώσσες και οι άνθρωποι έχουν μιλήσει για το πώς έμαθαν τα αγγλικά χωρίς τη βοήθεια οποιωνδήποτε επίσημων μαθημάτων. Η Twitter χρήστης @ ᶥᵗˢ K! τόνισε, ως απόδειξη της αγγλικής της ευελιξίας χωρίς τη βοήθεια μαθημάτων, το υψηλό της σκορ σε μια τυποποιημένη δοκιμασία που έχει σχεδιαστεί για να δείξει την ευχέρεια στα αγγλικά:

@EpicPachi: Series gringas y Videojuegos. Un TOEFL [Test of English as a Foreign Language] mejor que varios de “escuelas bilingües” lo demuestran.

Ωστόσο, άλλοι πιστεύουν ότι θα ήταν αρκετά συμφέρον για όλους τους μαθητές να φοιτήσουν σε ένα πρόγραμμα ενσωμάτωσης όπως αυτό που προτείνει η κυβέρνηση, όπως εξέφρασε η Paola Alcazar στο Twitter:

@palcazarh: Yo soy fruto de escuela pública y hoy en día desearía haber estudiado en colegio bilingüe.

Στο blog του, ο Kofla Olivieri είναι συγκλονισμένος στην ιδέα ότι άνθρωποι που δεν μιλούν άπταιστα αγγλικά θα ήθελαν να το επιβάλουν αυτό στο υπόλοιπο κοινό:

…el gobernador Fortuño, decidió implementar Inglés en nuestras escuelas sin consultar con los maestros que son los responsables de educar a nuestros hijos en el contrayao idioma. A pesar que muchos de ellos, nuestros maestros, no saben hablar Inglés. Esto incluye la gran mayoría de nuestros honorables legisladores, los que quieren impulsar esta idiotez, que TAMPOCO saben hablar Inglés.

Ο Héctor Meléndez, που γράφει για ηλεκτρονικό περιοδικό 80 grados, έχει διαφορετική άποψη [es]:

La sugerencia de algunos independentistas y autonomistas de que los políticos del PNP [Partido Nuevo Progresista] hacen el ridículo al reclamar la imposición del inglés sin saber inglés sugiere un prejuicio clasista, tal vez insensible hacia el significado que le dan los pobres a poder acceder al inglés. Precisamente porque anexionistas de mayor edad no saben inglés es que desean que sus hijos lo aprendan. Su ignorancia no les resta autenticidad, sino que en cierto modo la expresa.

Η συναίνεση μεταξύ των επικριτών του σχεδίου των λεγόμενων δίγλωσσων σχολείων φαίνεται να είναι ότι είναι επωφελής και απαραίτητη η εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας, όχι όμως εις βάρος της λαϊκής γλώσσας και όχι καλύτερου ανταγωνισμού στις αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τον Ed Morales [es], ο οποίος επίσης γράφει για το 80 grados, η διγλωσσία είναι καλή αν είναι μέρος ενός χώρου όπου η πολιτισμική ανταλλαγή αναπτύσσεται διαρκώς:

Es un bilingüismo que nos informa que el gobierno no tiene el derecho de negar acceso a los procesos legislativos ni pegarnos en la cabeza cuando protestamos. Es una expresión de la negritud, como hablan los reggaetoneros y los pleneros sin aparentemente hablar inglés. Es un bilingüismo que acaba con el puertorriqueño dócil (que en realidad nunca existía), que convierte el vacilón en acción.