- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Critical Mass: Τροχοί ακτιβισμού έρχονται στην πόλη Σαλβαδόρ της Βραζιλίας

Κατηγορίες: Λατινική Αμερική, Βραζιλία, Αθλητισμός, Ανάπτυξη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ιδέες, Μέσα των πολιτών, Περιβάλλον, Ψηφιακός ακτιβισμός

Το διεθνές ποδηλατικό κίνημα Critical Mass [1] – ή Bicicletadas [2] [pt, “Ποδηλατοδρομίες”] όπως είναι γνωστό στα βραζιλιάνικα πορτογαλικά – έχει κερδίσει τις καρδιές των Βραζιλιάνων, αφού τα αυτοκίνητα έχουν φτάσει σε σημείο κορεσμού στους μποτιλιαρισμένους δρόμους της χώρας. Κατά την επίσκεψη της στην πόλη του Σαλβαδόρ στη Βραζιλία, η συνεργάτης του Global Voices, Thiana Biondo, έμαθε περισσότερο για την “Bicicletada” Critical Mass [3] [pt]. Παρακάτω βρίσκονται τα πρώτα αποσπάσματα μιας συνέντευξης με δύο ακτιβιστές της ομάδας critical mass στο Σαλβαντόρ – τον Roque Junior, έναν φοιτητή Πολεοδομίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Μπαΐα και τη Rosa Ribeiro, υποψήφια διδάκτορα στο μάθημα της Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο της Μπαΐα.

Global Voices (GV): Πότε ξεκινήσατε να ποδηλατείτε στην πόλη του Σαλβαντόρ;

Bicicletada Salvador Massa Crítica (5.302 likes) [4]

Φωτογραφία από την Bicicletada Salvador Massa Crítica [4] (με 5,302 likes)

 

Roque Junior (RJ): Μένω στο Σαλβαδόρ πάνω από 20 χρόνια και κάνω ποδήλατο τα τελευταία 10. Όταν πρωτοξεκίνησα, δεν είχα υπόψη μου τα θέματα που σχετίζονται με την πόλη, την κίνηση και όλες τις δυσκολίες που αντιλήφθηκα αργότερα και κατάλαβα με έναν τρόπο πολύ εμπειρικό, μαζί με ένα φίλο .

Ξεκίνησα να ποδηλατώ μαζί του, όχι μακρινά ταξίδια. Έκανα διαδρομές στην πόλη, σε κοντινές συνοικίες, άλλα δεν πήγαινα από πολυσύχναστους δρόμους και δεν έβλεπα το ποδήλατο σαν μέσο μεταφοράς. Το σημείο καμπής ήταν περίπου πριν 3 χρόνια, όταν ξεκίνησα να χρησιμοποιώ το ποδήλατο για να πηγαίνω κάθε ημέρα στη δουλειά, μία απόσταση 15,5 χλμ, από την Barra στο Imbuí. Το ταξίδι αυτό με ενοχλούσε, ή όλο αυτό με τα λεωφορεία, και επίσης ποτέ δεν μου άρεσαν και τα αυτοκίνητα. Να τι έγινε: μία ημέρα είπα, “Θα προσπαθήσω”, “Θα προσπαθήσω [να πηγαίνω με το ποδήλατο] και θα δω πως θα πάνε τα πράγματα”. Το έκανα την πρώτη φορά. Κατάλαβα πως δεν ήταν πρόβλημα, γιατί γενικά η διαδρομή είναι διαφορετική από αυτή του λεωφορείου ή του αυτοκινήτου, επειδή εγώ πηγαίνω παραλιακά είμαι αρκετά τυχερός ώστε να είμαι σε ποδηλατόδρομο για μεγάλο μέρος της διαδρομής. Σταδιακά βελτίωσα και τη φυσική μου κατάσταση, που είναι επίσης σημαντικό και μετά από αυτό, ξεκίνησα να χρησιμοποιώ το ποδήλατο καθημερινά σαν μέσο μεταφοράς.

A bike in the neighborhood of Piatã, Salvador, Bahia. Photo by DavidCampbell_ no Flickr (CC BY-NC 2.0) [5]

Ένα ποδήλατο στην περιοχή της Piatã στο Σαλβαδόρ της Μπαΐα. Η φωτογραφία είναι του DavidCampbell_ από το Flickr (CC BY-NC 2.0)

Rosa Ribeiro (RR): Συνήθιζα να ποδηλατώ στο πάρκο Pituaçu [6][pt], οπότε είχα ήδη υπόψη μου το “σχήμα” της μεταφοράς του ποδηλάτου με το αυτοκίνητο στο Pituaçu ή στην ακτή. Έκανα ποδήλατο για αναψυχή, αλλά το δικό μου σημείο καμπής (γελάει) για να αντιγράψω τον όρο που χρησιμοποίησε ο Roque, ήταν πριν 7 χρόνια. Το 2004, ξεκίνησα την πτυχιακή μου εργασία στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής. Μία μέρα, το αμάξι μου χάλασε στην οδό Paralela [7][pt], οπότε και ζήτησα βοήθεια και κάποιοι κατάφεραν να βγάλουν το αμάξι από το δρόμο και να το βάλουν στην περιοχή Bairro da Paz [8][pt]. Όταν ήρθα σε επαφή με αυτούς τους ανθρώπους, λόγω εκείνης της εμπειρίας, είπα, διάολε, νομίζω πως εδώ θα κάνω την πτυχιακή μου εργασία. Ξεκίνησα περπατώντας στη γειτονιά για να την παρατηρώ … Έκατσα σε μία πλατεία κοιτώντας τον κόσμο και τα πολλά ποδήλατα που περνούσαν από μπροστά μου, στα οποία επέβαιναν κυρίως ενήλικοι άνδρες και παιδιά. Έτσι, μία ημέρα ρώτησα κάποιον: “Τι γίνεται με αυτά τα ποδήλατα. Πού πηγαίνουν; Γίνεται κάποιος διαγωνισμός ή τουρνουά, υπάρχει κάποιο πάρκο εδώ γύρω;”. Μου είπαν: “όχι, τίποτα, δεν γνωρίζω κάτι τέτοιο”. Από αυτό το παράξενο συναίσθημα ξεκίνησα πραγματικά να το ψάχνω περισσότερο και τότε κατάλαβα ότι αυτοί οι άνθρωποι ποδηλατούσαν καθημερινά, ότι ήταν κάτι τελείως φυσιολογικό και ότι αυτοί οι άνδρες εκεί χρησιμοποιούσαν το ποδήλατο σαν βασικό μέσο μεταφοράς.

Ποδηλατούσαν για πολύ μακρινές αποστάσεις μέσα στην πόλη. Και αυτό που αρχικά ήταν μία οικονομική εναλλακτική, εννοώντας ένας τρόπος να κάνεις οικονομία στα εισιτήρια εκείνη την εποχή, να μετατρέπεις εκείνα τα εισιτήρια σε χρήματα, που τα αντάλλασσες με ψωμί ή για να αγοράσεις βενζίνη ή ακόμα και άλλα πράγματα … αλλά υπήρχε επίσης και ένας άλλος λόγος που τους οδηγούσε εκεί, ότι δηλαδή τα ποδήλατα είναι, αναλογικά, ένα πολύ ευέλικτο και πολύ πιο γρήγορο όχημα μέσα στην πόλη του Σαλβαδόρ. Για παράδειγμα, ένας από τους βασικούς συνεντευξιαζόμενους μου, ο Emerson, ανέβηκε στην περιοχή Bairro da Paz area από τη συνοικία Sete Portas σε 35 λεπτά. Εκείνο τον καιρό, ποιο λεωφορείο ή αμάξι μπορούσε να κάνει μία τέτοια διαδρομή σε 35 λεπτά;…Όσοι οδηγούσαν ποδήλατα τότε στο Σαλβαδόρ, και πιστεύω ακόμα και στις περισσότερες βραζιλιάνικες πόλεις, ήταν πληθυσμός με χαμηλό εισόδημα, πολύ στιγματισμένοι.

 

GV: Έχω παρατηρήσει ότι ενθαρρύνετε τον κόσμο να χρησιμοποιεί ποδήλατα σαν μέσο μεταφοράς. Πως κινητοποιείς έναν άνθρωπο ώστε να αντιληφθεί τη χρήση του ποδηλάτου ως μέσου μεταφοράς; Μέσω του Facebook? Υπάρχουν άλλοι δίαυλοι επικοινωνίας, συναντήσεις; Πως λειτουργεί αυτός ο ποδηλατικός ακτιβισμός;

The story of Edward Luedy on his blog, De Velo in Salvador in August 2010 [9]

“Χθες, γύρω στις 2 το μεσημέρι, ένας οδηγός λεωφορείου, πάνω στην οδό ACM, παραλίγο να με χτυπήσει. ” Η ιστορία του Edward Luedy στο blog του, De Velo, στο Σαλβαδόρ τον Αύγουστο του 2010.

RJ: Πριν περίπου τρία χρόνια, όταν ξεκίνησα να χρησιμοποιώ το ποδήλατο σαν μέσο μεταφοράς, άρχισε να με ενδιαφέρει το θέμα και άρχισα να αναζητώ πηγές πληροφόρησης, κυρίως στο διαδίκτυο, τα blogs και τις ειδήσεις… Είναι ενδιαφέρον, ξέρεις, ότι όταν ξεκινάμε να δίνουμε σημασία σε κάτι, πάντα σιγά σιγά θα βρίσκουμε ανθρώπους που ενδιαφέρονται για αυτό. Άρχισα να βρίσκω άτομα για ανταλλαγή ιδεών.

Σύντομα, βρήκα το blog του Eduardo Luedy. Μία ημέρα, δημοσίευσε μία ιστορία στην οποία ανέφερε κάτι που του είχε συμβεί στην οδό ACM [9][pt], ότι τον έσπρωξε από το δρόμο του ένας βιαστικός οδηγός λεωφορείου. Έγραψε τη δημοσίευση στο blog του και το δημοσίευσε και στο Facebook. Εκνευρίστηκα πάρα πολύ με την κατάσταση, αλλά την ίδια στιγμή χάρηκα που είδα την ιστορία με ξεκάθαρο τρόπο. Πρόσεξα ότι είχε τα στοιχεία εκείνα που θα προκαλούσαν την προσοχή του κόσμου. Ήταν το είδος της κατάστασης που οι ποδηλάτες μπορεί να αντιμετωπίσουν, όταν είναι στο δρόμο. Αναδημοσίευσα αυτή τη δημοσίευση σε πολλά κανάλια. Έτσι, καθώς το έβαζα σε κάποιες ιστοσελίδες, έφτιαχνα μια λίστα με τα email κάποιων ανθρώπων που δεν ήταν φίλοι, αλλά γνωστοί μου, και που θα μπορούσαν να ενδιαφερθούν, επειδή ήταν ποδηλάτες. Από αυτό το email ξεδιπλώθηκε μία σειρά γεγονότων και πιστεύω ότι ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία της “Bicicletada Salvador Massa Crítica”.

 

GV: Πόσα άτομα συμμετέχουν στην οργάνωση;

RJ:  Κάποια στιγμή, ήταν μία ομάδα περίπου 15 ατόμων που έκαναν τις συναντήσεις, τις προτάσεις, τις αφίσες, τα πανό. Αλλά αυτή τη στιγμή, η “Bicicletada” εδώ στο Σαλβαδόρ δεν έχει ποτέ πάνω από 90 συμμετέχοντες ανά ημέρα δραστηριότητας.

 

RR: Η διατήρηση αυτής της ομάδας των 90 ατόμων, που είχαμε για μερικούς μήνες, ίσως και παραπάνω από ένα χρόνο, ήταν το αποτέλεσμα μιας πολύ προσωπικής προσπάθειας. H Bicicletada είναι ένα κοινωνικό γεγονός. Δεν ξέρω αν ο κόσμος συμμετέχει εξαιτίας του ακτιβισμού. Νομίζω ότι κάποιοι άνθρωποι αναγνώρισαν την επιθυμία να ποδηλατούν που υπήρχε μέσα τους…Υπάρχει πολύ μεγάλη εναλλαγή των ανθρώπων μέσα στην ομάδα, αυτή τη στιγμή, στις δραστηριότητες μας συμμετέχουν περίπου 25 άτομα.

 

Η Bicicletada του Σαλβαδόρ συμβαίνει στην πόλη από το 2010 και υπάρχουν υποσχέσεις για ένα έργο με το όνομα Biking City [10] [pt], ένα σύστημα ποδηλατοδρόμων με δίκτυο που ξεπερνά τα 200 χλμ στην πρωτεύουσα του ομόσπονδου κρατιδίου της Μπαΐα. Κατά πόσο το έργο θα γίνει ή όχι, αν θα γίνει ένα σύμβολο περηφάνιας ή εθνικής ντροπής (όπως το μετρό, το οποίο δεν έχει ακόμα ξεκινήσει τη λειτουργία του, παρόλο που η κατασκευή του ξεκίνησε πριν δώδεκα χρόνια), αυτό θα αποδειχθεί τους επόμενους μήνες. Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης η Rosa και ο Roque θα μιλήσουν περισσότερο για τις δημόσιες πολιτικές που αφορούν την αστική μετακίνηση στην πόλη του Σαλβαντόρ.