Αυτή η ανάρτηση αποτελεί μέρος του ειδικού αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση [1].
Έπειτα από μία σειρά διαδηλώσεων ενάντια στη λιτότητα στην Πορτογαλία, το αστυνομικό σώμα της χώρας, γνωστό ως Αστυνομία Δημόσιας Ασφαλείας (PSP), και το γραφείο του γενικού εισαγγελέα, γνωστό σαν Δημόσιο Υπουργείο (MP), έγιναν δέκτες σκληρής κριτικής για την απόφαση τους να κινηθούν νομικά εναντίον ορισμένων διαδηλωτών και ακτιβιστών.
Η Myriam Zaluar, ανεξάρτητη δημοσιογράφος, δασκάλα, και ιδρυτικό μέλος της κίνησης Precários Inflexíveis [2] (Επισφαλείς Μη Ευέλικτοι) [pt], αντιμετώπισε την κατηγορία της απείθειας, σχετικά με την οργάνωση της συλλογικής εγγραφής ανέργων στα μητρώα ενός κέντρου του Ινστιτούτου Εργασίας και Επαγγελματικής Κατάρτισης (IEFP, του κυβερνητικού φορέα αρμόδιου για την κατάρτιση και την εργασία). Η πρόθεση αυτής της συμβολικής παράστασης διαμαρτυρίας ήταν να στρέψει την προσοχή στην ανεργία στην Πορτογαλία [οι επίσημες στατιστικές δείχνουν μόνο τα νούμερα που δίνει ο IEFP, ενώ δεν καταχωρούνται όλοι οι άνεργοι σε αυτόν].
Η Myriam έγινε γνωστή το 2011 για την ανοικτή επιστολή της προς τον πρωθυπουργό, που έκανε αίσθηση στα κοινωνικά δίκτυα [3] [pt], μετά τη σύσταση τους προς τους άνεργους να μεταναστεύσουν.
[4]Κάλεσμα για αλληλεγγύη στη Myriam Zaluar. Η φωτογραφία παραχωρήθηκε από το Artigo 21º
Αυτή τη φορά, η Myriam ήθελα να δείξει ότι τα στατιστικά στοιχεία για την ανεργία στην Πορτογαλία είναι παραποιημένα, αλλά η αστυνομία θεώρησε την πράξη της διαδήλωση χωρίς άδεια – παρά το γεγονός ότι μόλις τέσσερα άτομα είχαν άμεση συμμετοχή και τη διανομή κάποιων φυλλαδίων – και ως εκ τούτου θα έπρεπε να είχε κοινοποιηθεί στις αρχές 48 ώρες πριν. Η Myriam αρνείται την κατηγορία και δεν θεωρεί πως έχει διαπράξει κάποιο αδίκημα. Η υπόθεση έχει δημιουργήσει ερωτήματικά για τον περιορισμό της ελευθερία της έκφρασης, τον ορισμό της διαδήλωσης, και την παρέμβαση της αστυνομίας σε πολιτικά θέματα, ενώ έχει ξεσηκώσει θυελλώδη συζήτηση στο ίντερνετ. Σύμφωνα με το Movimento Sem Emprego [5] (MSE, Κίνημα Χωρίς Εργασία) [pt], η κατάσταση αυτή αντανακλά μία στάση εκφοβισμού των πολιτών εκ μέρους των αρχών, ώστε να μην κατεβαίνουν στους δρόμους για τα αιτήματα τους. Η Laura Fortuna Pinto σχολίασε [6] [pt] στο Facebook:
Por mais vezes que leia o artigo, ñ consigo perceber o fundamento da acusação. Mas das 4 pessoas presentes no protesto foi a única a ser notificada? Este país está a ficar estranho!!!
Όσες φορές κι αν διαβάσω αυτό το άρθρο, απλά δεν μπορώ να κατανοήσω που βασίζονται οι κατηγορίες. Άλλα και από τα τέσσερα άτομα που βρίσκονταν στη διαμαρτυρία μόνο σε εκείνην κοινοποιήθηκαν κατηγορίες; Αυτή η χώρα γίνεται αλλόκοτη!!!
Την ημέρα της πρώτης ακρόασης στο δικαστήριο -η οποία τελικά αναβλήθηκε – πραγματοποιήθηκε διαδήλωση [7] [pt] στήριξης της Myriam, η οποία οργανώθηκε από τα κοινωνικά δίκτυα και μεταδόθηκε από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.
Η περίπτωση της Mariana Avelãs
Παρόμοια είναι η περίπτωση της Mariana Avelãs, η οποία ανήκει στην κίνηση Que se Lixe a Troika [8] (Να φύγει η Τρόϊκα) [pt]. H αστυνομία απηύθηνε κατηγορίες εναντίον της μετά τη συνέντευξη τύπου, όπου ανακοινώθηκαν οι διαδηλώσεις της 15ης Σεπτεμβρίου [9], κατά τις οποίες χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους σε Πορτογαλία και Ισπανία για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στα κυβερνητικά μέτρα λιτότητας. Στο τέλος Νοεμβρίου, το P3 αναφέρει [10] [pt]:
Segundo Mariana Avelãs, nesse dia, a PSP dirigiu-se aos 15 membros, que ergueram uma faixa do movimento, para pedir a identificação de uma pessoa, mas garantiram que “não haveria consequências”. (…) Contudo, (…) “duas ou três semanas depois” foi informada de que “estava a ser alvo de denúncia de um crime”. A activista social confirmou ter sido constituída arguida a 8 de Novembro pelo crime de organização de manifestação não comunicada. (…) Mariana Avelãs descreve a acção da polícia como uma tentativa de “criminalizar os movimentos” para dar a ideia de que são “terroristas e revolucionários”.
Σύμφωνα με τη Mariana Avelãs, εκείνη την ημέρα η PSP προσέγγισε 15 μέλη, που κρατούσαν πανώ του κινήματος, ζητώντας ταυτότητα από έναν, αλλά τους διαβεβαίωσαν ότι “δεν θα υπήρχαν συνέπειες”. (…)
Ωστόσο, (…) “δύο ή τρεις εβδομάδες αργότερα” πληροφορήθηκε ότι “έχουν κινηθεί νομικά εναντίον της”. Η κοινωνική ακτιβίστρια επιβεβαίωσε στις 8 Νοεμβρίου ότι κατηγορήθηκε για διοργάνωση διαδήλωσης που δεν είχε κοινοποιηθεί στις αρχές (…)
Η Mariana Avelãs περιγράφει τις ενέργειες των αρχών ως προσπάθεια “ποινικοποίησης των κινημάτων”, ώστε να δημιουργείται η εντύπωση ότι είναι “τρομοκράτες και επαναστάτες”.
Ο Paulo Jorge Vieira [11] [pt] απηχεί την οργή της Mariana:
Parece ser uma anedota mas não o é. Assim se limita o uso do espaço público na sociedade portuguesa nos nossos dias. A situação é, no seu todo, demasiado grave e realmente limitadora do direitos de associação, manifestação ou simples encontro no espaço público das cidades portuguesas.
Μοιάζει με ανέκδοτο αλλά δεν είναι. Έτσι περιορίζεται στις ημέρες μας η χρήση του δημόσιου χώρου στην πορτογαλική κοινωνία. Η κατάσταση είναι, στο σύνολο της, πολύ σοβαρή και πραγματικά περιορίζει το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, στη διαδήλωση ή τη απλά στη συνάντηση σε δημόσιο χώρο μέσα στις πορτογαλικές πόλεις.
Πέτρες ή φωτογραφική μηχανή; Η τεράστια διαδήλωση της 14ης Νοεμβρίου [12], όταν χιλιάδες Ευρωπαίοι βγήκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν εναντίον των μέτρων λιτότητας, κατέληξε με μία ομάδα διαδηλωτών να πετάει πέτρες [13] μπροστά από το κτίριο του Κοινοβουλίου στη Λισαβώνα. Η αστυνομία δέχθηκε κριτική από τον κόσμο για την αντίδραση της απέναντι στους διαδηλωτές. Τις ημέρες που ακολούθησαν, η αστυνομία προσπάθησε να εντοπίσει όσους περισσότερους διαδηλωτές μπορούσε, χρησιμοποιώντας όχι μόνο τις φωτογραφίες των ίδιων των αξιωματικών, αλλά και βίντεο που είχαν αναρτήσει τρίτοι στο YouTube, ακόμα και – σε μία περίπτωση που κατέληξε στην παραίτηση του διευθυντή σύνταξης του δημόσιου καναλιού RTP – φωτογραφίες που πήραν τηλεοπτικά κανάλια που βρέθηκαν στο σημείο.
Ήταν με δυσπιστία που η Paula Montez [14], η οποία είχε πάρει μέρος στη διαδήλωση, παρέλαβε λίγο καιρό μετά την κλήτευση από το γραφείο του γενικού εισαγγελέα, στην οποία κατηγορείτο για επίθεση σε αξιωματικούς της αστυνομίας. Στην ανάρτηση της που έκανε το γύρο του διαδικτύου [15] [pt] από τα μέσα Δεκεμβρίου, η Paula είπε:
Ontem apresentei-me no DIAP [Departamento de Investigação e Acção Penal] acompanhada de um advogado. Foi-me lido o auto de denúncia e mostradas imagens captadas na manifestação. As imagens todas elas de má qualidade e inconclusivas, mostram-me de braço no ar com um objecto na mão que os “denunciantes” referiram ser pedras. Na verdade o objecto que tenho na mão é nada mais do que a minha máquina fotográfica que costumo elevar devido à minha estatura ser baixa para captar imagens, como sempre tenho feito em todas as manifestações e protestos onde vou[…];além disso, na foto de qualidade duvidosa, onde se vê o meu braço erguido segurando o tal objecto (máquina fotográfica) pode-se ler na legenda que arremessei à polícia cerca de 20 pedras ou outros objectos… Agora pergunto eu: se a PSP me identificou a arremessar 20 pedras e a colocar em causa a sua integridade física, por que não fui eu detida logo ali? Por que não fui de imediato impedida de mandar mais projécteis que pudessem atentar contra os agentes? Sim, como é possível ter sido vista a atirar coisas, contarem uma a uma as cerca de 20 pedras que eu não atirei, mas que alguém afirma ter-me visto atirar, e deixarem-me à solta para atirar mais?
Χθες εμφανίστηκα στο DIAP [Τμήμα Ανάκρισης και Ποινικής Δράσης] συνοδεία δικηγόρου. Μου απαγγέλθηκαν οι κατηγορίες και μου έδειξαν τις φωτογραφίες που βγήκαν στην πορεία. Οι φωτογραφίες – όλες κακής ποιότητας και ασαφείς – με δείχνουν με το χέρι ψηλά, κρατώντας ένα αντικείμενο που “πληροφοριοδότες” περιέγραψαν ως πέτρες. Στην πραγματικότητα, το αντικείμενο στο χέρι μου δεν είναι τίποτα άλλο από τη φωτογραφική μηχανή μου, την οποία συνήθως σηκώνω ψηλά γιατί δεν με βοηθάει το ύψος μου – όπως έκανα πάντα σε όλες τις διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες που πηγαίνω […], επιπλέον, στην αμφιβόλου ποιότητας φωτογραφία, όπου κανείς μπορεί να δει το χέρι μου υψωμένο να κρατάει ένα αντικείμενο (την κάμερα) στη λεζάντα αναγράφεται ότι πέταξα γύρω στις 20 πέτρες ή άλλα αντικείμενα στην αστυνομία…
Και τώρα αναρωτιέμαι: αν η PSP με αναγνώρισε να πετάω πέτρες και να τους προξενώ βλάβη, γιατί δεν με σταμάτησαν επί τόπου; Γιατί δεν με εμπόδισαν αμέσως από την εκτόξευση περισσότερων βλημάτων που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τους αστυνομικούς; Ναι, πως είναι δυνατόν να με είδαν να πετάω πράγματα, να μέτρησαν μία προς μία τις περίπου 20 πέτρες που δεν πέταξα, αυτές που κάποιος υποστηρίζει ότι με είδε να πετάω, και παρόλα αυτά να με άφησαν να πετάξω κι άλλες;
Η Paula θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σοβαρές κατηγορίες για συμμετοχή σε ταραχές ή πρόκληση βλάβης. Ενημερώθηκε για την κλήτευση μέσω κινητού και αναζήτησε βοήθεια από τους χρήστες των κοινωνικών δικτύων για να αποδείξει την αθωότητα της :
Peço a quem tiver imagens minhas na manifestação de 14 de Novembro (ou noutra manifestação qualquer) a tirar fotografias que as envie a fim de constituírem prova neste processo. Obrigada pela vossa solidariedade.
Ζητάω από οποιονδήποτε έχει φωτογραφικό υλικό από τη διαδήλωση της 14ης Νοεμβρίου (ή οποιαδήποτε άλλη διαδήλωση) που με απεικονίζει να φωτογραφίζω, να μου τις στείλει ώστε να τις χρησιμοποιήσω σαν αποδεικτικό στοιχείο σε αυτή τη διαδικασία. Ευχαριστώ για την αλληλεγγύη σας.
Περίπου την ίδια περίοδο, ένα βίντεο [16] που δείχνει άτομα στην συγκέντρωση να πετούν πέτρες και υπονοούσε την παρουσία πρακτόρων της ασφάλειας με πολιτικά άρχισε να κάνει το γύρο του διαδικτύου:
Ο Ivo Gonçalves, στο προσωπικό του blog [17] [pt], αμφισβήτησε τις ενέργειες της αστυνομίας και του εισαγγελέα:
[…]não creio que a PSP tenha cobertura legal, vocação, e até recursos adequados para fazer recolha e análise de informações na área política. (…) Finalizando, é evidente que tudo isto vai contribuir para refrear a vontade de participação em manifestações.
[…] Δεν πιστεύω ότι η αστυνομία έχει τη νομική κάλυψη, την κατάρτιση, ή ακόμα και τους επαρκείς πόρους για να συλλέγει και να αναλύει πληροφορίες από την πολιτικό στίβο. (…) Τέλος, είναι σαφές ότι όλα αυτά θα συντελέσουν στην κάμψη της επιθυμίας του κόσμου να συμμετέχει σε διαδηλώσεις.
Η νέα συνεδρίαση στη δίκη της Myriam Zaluar έχει προγραμματιστεί για τις 13 Μαρτίου. Η Paula Montez και η Mariana Avelãs αναμένουν νέες εξελίξεις και αφέθηκαν ελεύθερες με περιοριστικούς όρους, υπό τον όρο ότι δεν θα αλλάξουν τόπο κατοικίας χωρίς να το δηλώσουν στις αρχές και θα εμφανίζονται σε αστυνομικό τμήμα όποτε τους ζητηθεί. Το αδίκημα της απείθειας τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή με χρηματική ποινή. Η συμμετοχή σε ταραχές τιμωρείται με φυλάκιση έως ενός έτους ή με χρηματική ποινή, και το αδίκημα της πρόκλησης ζημιών με φυλάκιση έως και τρία έτη.
Αυτή η ανάρτηση αποτελεί μέρος του ειδικού αφιερώματος Η Ευρώπη σε κρίση [1].