Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Λιβυκή Επανάσταση 2011.
Στις 15 Φεβρουαρίου 2011, δυο ημέρες πριν την προγραμματισμένη “Ημέρα Οργής”, Λίβυες γυναίκες συγγενείς των φυλακισμένων στο σωφρονιστικό ίδρυμα Abu Salim πραγματοποίησαν μια από τις συνηθισμένες τους διαμαρτυρίες στη Βεγγάζη, απαιτώντας απαντήσεις στην εξαφάνιση ή/και το θάνατο των αγαπημένων τους σε αυτή την περιβόητη φυλακή του Μουαμάρ Καντάφι. Η διαβόητη φυλακή ήταν ένα μέρος αποκλειστικά για ακτιβιστές, πολιτικούς κρατούμενους και άλλα άτομα που ο πρώην ισχυρός άνδρας της Λιβύης θεωρούσε επιζήμια για την “Τζαμαχιρίγια”.
Έχοντας ως φόντο την ανατροπή των δικτατόρων στην Τυνησία και την Αίγυπτο κατά την αυγή της Αραβικής Άνοιξης, η Λιβυκή Επανάσταση δεν έμοιαζε με καμιά άλλη. Τα υπόλοιπα, όπως λένε, ανήκουν στην ιστορία, καθώς η Λιβύη κατέληξε σε ένοπλη επανάσταση, υποστηριζόμενη σθεναρά από ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις από αέρος.
Ο δρόμος προς τη δημοκρατία είναι λίγο ανώμαλος, αν και υπήρξαν τρεις κυβερνήσεις άνευ αιματοχυσιών σε λιγότερο από δυο χρόνια. Επίσης απροσδόκητα, η Λιβύη πραγματοποίησε υποδειγματικές εκλογές τον Ιούλιο του 2012, που έφεραν ένα μήνυμα ελπίδας, καθώς αναδείχθηκαν νικητές μη-ισλαμικά κόμματα, όπως αναφέρει η Asma από το @LibyanBentBladi [en]:
@LibyanBentBladi: Διαμορφωτές τάσεων, αυτό ήμαστε πάντα εμείς οι Λίβυοι. Τα εκλογικά αποτελέσματα στη Λιβύη ανακόπτουν το κύμα των Ισλαμιστών http://nyti.ms/Mc1Tk2
Ωστόσο, κατά τη δεύτερη επέτειο της Επανάστασης της 17ης Φεβρουαρίου, όπως είναι πλέον γνωστή, δεν έχουν υλοποιηθεί οι υποσχέσεις για τη μεταμόρφωση της Νέας Λιβύης σε μια ευημερούσα δημοκρατία. Η κυβέρνηση της Λιβύης, έχοντας αποφύγει την εξωτερική βοήθεια, έχει αποτύχει να διασφαλίσει τα σύνορα και τα αποθέματα όπλων, κάνοντας τη χώρα το μεγαλύτερο άντρο λαθρεμπορίου στον κόσμο και τους Λίβυους τους μεγαλύτερους εμπόρους όπλων.
Εσφαλμένος χειρισμός προτεραιοτήτων, συνεχής αποφυγή της δικαιοσύνης, η συμφιλίωση και η προφανής κατάφωρη διαφθορά έχουν βάλει φρένο στην ευφορία, επιδεινώνοντας τη δυσαρέσκεια από διάφορες ομάδες και περιοχές. Η Η περίλυπη απόδοση της εμπειρίας του/της χρήστη Exiled in Libya ως εκτοπισμένο άτομο είναι ένα παράδειγμα πρώτης τάξεως για τα ανεπίλυτα ζητήματα:
“Αντίο, αγαπημένη μου πατρίδα,
κάποια μέρα θα γυρίσω
λίκνο της ευτυχίας μου – της αξιοπρέπειάς μου
παρηγοριά στα λευκά μου μαλλιά
ιερό για το κουρασμένο μου σώμα
θα γυρίσει το χέρι μου ξανά ποτέ το κλειδί στην πόρτα σου;
Θα βαδίσουν στα χωράφια σου ξανά τα γυμνά μου πόδια,
που βυθίζονται στο δροσερό χώμα;
Θα βρω τη χαρουπιά να στέκεται όρθια
σε πείσμα των άγριων ανέμων;
Τα ρόδα που φρόντισα παρά τις αντιξοότητες,
το γιασεμί που παρασέρνει το αεράκι,
θα είναι εκεί να με καλωσορίσουν;
ο τσαλαπετεινός στο παράθυρό μου – θα με θυμάται;
“Μου λείπεις! Μου λείπεις”, φωνάζω
Η γνώση, πού ανήκω
η ομορφιά του πρωινού φωτός
το βαθύ γαλάζιο του σούρουπου
Πενθώ, έχασα το σπίτι μου,
ξεριζωμένος και εξόριστος,
για πόσο θα πρέπει να τριγυρνώ;
Πόσο μακριά πρέπει να περιπλανιέμαι;”
Οι Λίβυοι, όπως η Sarah από το @LibyafromFrance [en], εξεπλάγησαν επίσης, όταν είδαν, για παράδειγμα, ότι το Ανώτατο Δικαστήριο κατάφερε να επιταχύνει ένα νόμο, που επιτρέπει στους Λίβυους άνδρες να παντρευτούν δεύτερη γυναίκα χωρίς την άδεια της πρώτης, αντικαθιστώντας έτσι τη κανταφική νομοθεσία που έλεγχε την πολυγαμία. Κι όμως ακόμα περιμένουμε μεταβατική νομοθεσία περί δικαιοσύνης.
@LibyaFromFrance: Μα τι τίτλος “@AlArabiya_Eng: Καιρός για τους άνδρες στη Λιβύη να ψάξουν δεύτερη σύζυγο: Ανώτατο Δικαστήριο http://goo.gl/ruqkn “
Η αυξανόμενη κυριαρχία των Ισλαμιστών στις δημόσιες σφαίρες και η υπόθαλψη πολιτοφυλακής τους επέτρεψε να γίνονται ολοένα και περισσότερο δογματικοί, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Αμερικανού Πρέσβη στη Βεγγάζη στις 11 Σεπτεμβρίου 2012. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε σημείο καμπής με αυξανόμενες απαγωγές και δολοφονίες πολιτικών στη Λιβύη, παγιώνοντας ισχυρά την αντίληψη ότι η εκλεγμένη κυβέρνηση ήταν ανίκανη, αργή και εκτός τόπου και χρόνου από τα πραγματικά προβλήματα της Λιβύης. Οι φωνές υπέρ του φεντεραλισμού είναι πλέον ισχυρότερες, καθώς έφτασαν στο ζενίθ τους λίγους μήνες πριν, με μια οργανωμένη δεύτερη επανάσταση στις 15 Φεβρουαρίου στη Βεγγάζη, με τη λογική ότι την ξεκίνησαν και θα μπορούσαν να το ξανακάνουν για να διορθώσουν τα λάθη. Ο κατάλογος των αιτημάτων ποίκιλε από την παραίτηση των πολιτικών φυσιογνωμιών μέχρι και την εγκαθίδρυση ενός ομοσπονδιακού συστήματος.
Η σταγόνα, φαίνεται, που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η ταξιδιωτική οδηγία προς αλλοδαπούς να αποφύγουν τη Λιβύη, όπως εκφράζεται από τον Highlander εδώ [en].
Η τελευταία ταξιδιωτική οδηγία για τη Λιβύη με κάνει να φοβάμαι να ταξιδέψω στη Λιβύη, ακόμα και μένα που ζω εδώ
Όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, η απογοήτευση και οι αυξανόμενοι φόβοι περί ασφάλειας από τους πιστούς του Καντάφι, που κατάφεραν να εκβιάσουν την οργανωμένη αυτή διαμαρτυρία για τη δική τους αντι-επανάσταση, είχαν ένα τεράστιο αντίκτυπο στους Λίβυους, με πολλούς όπως η Hanan Saeed από το ιστολόγιο Romana writes να μην βρίσκονται και σε τόσο εορταστικό κλίμα.
“Τι ακριβώς γιορτάζουμε; Σοβαρά;
Ίσως το χάος;
Δεν ξέρω, να δούμε, έλλειψη νόμου και τάξης;
Ή ίσως έναν τρόμο που μας ενσταλάζεται εκ νέου; Και να μην μπορούμε να βγούμε απ’ τα σπίτια μας μετά τις μαγκρίμπ μας [στμ: απογευματινή προσευχή];
Βαθύ μίσος για όποιον οπλοφορεί δημοσίως;
Ή, ακόμα καλύτερο, τον νέο κανόνα να βλέπουμε όπλα δημόσια μέρα μεσημέρι;
χμμμμ…Παλεύω να βρω πράγματα να προσθέσω στον κατάλογο αυτό…[…] Μέχρι τότε, για μένα τουλάχιστον, η 17η Φεβρουαρίου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια λυπηρή υπενθύμιση του τι ελπίζαμε να γίνουμε, όχι του τι πραγματικά ισχύει.”
Οι Λίβυοι αναρωτιούνταν πού χάθηκε εκείνο το ξεχωριστό συναίσθημα ενότητας και νίκης εναντίον του κακού στην πορεία προς την επέτειο της επανάστασης, η οποία θα επιμηκυνθεί για ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο. Κατά κάποιο τρόπο, όμως, η προετοιμασία για τους εορτασμούς ξεκίνησε νωρίτερα από το αναμενόμενο και κινήθηκε προς τη σωστή κατεύθυνση με εορτασμούς στην Τρίπολη σε διάφορες συνοικίες.
Όπως δημοσίευσε και η Ruwida Ashour από το ιστολόγιο Omar Almokhtar's Daughter [en]:
“όλοι χωρίς κανέναν πανικό θυμηθήκαμε πώς δράσαμε τέτοιες μέρες δυο χρόνια πριν, προσπαθώντας να κάνουμε το καλύτερο για να κάνουμε την πόλη ασφαλή και ευτυχισμένη, ήμουν πραγματικά ανήσυχη για την πόλη μου όχι για οτιδήποτε άλλο, αλλά για όσους προσπαθούν να δώσουν μια μελανή εικόνα για τη Βεγγάζη, αλλά με το σήμερα δεν είμαι απλά χαρούμενη, είμαι υπερευτυχισμένη, και ξανά ήσυχη για τους μεγάλους ήρωες (τους πολίτες της Βεγγάζης) “
Εκατοντάδες νεαροί σε όλη τη Λιβύη ανταποκρίθηκαν στην περίσταση, διαφυλάσσοντας την ασφάλεια στις πόλεις κατά την αναμονή της επετείου και κέρδισαν την ευγνωμοσύνη του πληθυσμού, όπως της Maimuna @fcukruna, που έγραψε στο Twitter:
@fcukruna: Βγάζω το καπέλο σε όλους τους shabab bladi [νέους άνδρες της χώρας μου] που στέκονταν στα οδοφράγματα την κρύα αυτή νύχτα, έχετε όλη μου την αγάπη και την εκτίμηση <3! #Libya
Φαίνεται πως μονάχα όταν το Φεντεραλιστικό Κόμμα επιβεβαίωσε ότι δε θα συμμετέχει στην προγραμματισμένη πορεία της 15ης Φεβρουαρίου στη Βεγγάζη [en], η χώρα ολόκληρη έβγαλε έναν αναστεναγμό ανακούφισης και τρελάθηκε, όπως μαρτυρείται από το tweet του Κινήματος Νεολαίας της Λιβύης @Shabablibya [en]:
@ShababLibya: Μόλις μιλήσαμε στο Skype με το διαχειριστή μας στη Βεγγάζη Shara3, ξέφρενοι εορτασμοί στην οδό Τζαμάλ!! #libya #feb17 RT
“Σε μια αιφνίδια ανακοίνωση στο Al-Ro’ya TV χτες το βράδυ της Τετάρτης, το φεντεραλιστικό μπλοκ της Κυρηναϊκής ανακοίνωσε ότι δε θα συμμετείχε στις διαδηλώσεις αύριο που είχε αρχικά υποκινήσει. Κάλεσε τους υποστηρικτές του να μην εμφανιστούν. Έλαβε την απόφαση, ανέφερε, “για την ασφάλεια των κοινοτήτων μας, τη διατήρηση της εθνικής ενότητας, της κοινωνικής μας αρμονίας και για την αποφυγή εμπλοκής της κοινής γνώμης σε διαμάχες κατ’ εντολήν πολιτικών προσώπων και ομάδων”.
Το τελευταίο σημείο αναφέρεται σε ανησυχίες ότι άλλες ομάδες που αντιτίθενται στην επανάσταση ή με διαφορετική ατζέντα ίσως προσπαθούσαν να χρησιμοποιήσουν την περίσταση για βία”.
Θα καταλήξω λέγοντας ότι ναι, έχουμε ακόμη μακρύ δρόμο για τα ανθρώπινα δικαιώματα για άνδρες και γυναίκες, ελευθερία του λόγου, συμφιλίωση, δικαιοσύνη σε όλες της τις μορφές και οικονομική ευημερία, αλλά μέχρι στιγμής έχουμε καταφέρει να γλιτώσουμε τον εμφύλιο πόλεμο, παρά του ότι έχουμε κατακλυστεί με όπλα, και διατηρήσαμε την ενότητα των εδαφών μας οργανώνοντας την τελευταία στιγμή ένα δείγμα αλληλεγγύης, ανακτώντας αυτό το φορτισμένο με αδρεναλίνη συναίσθημα που είχαμε κατόπιν επανάστασης, όταν όλα τα όνειρα ήταν πιθανά. Θα μπορούσε να είναι η δεύτερη αληθινή επανάσταση της Λιβύης;
Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Λιβυκή Επανάσταση 2011.