- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

ΛΔ του Κονγκό: Χρονολόγιο 50 ετών διαμάχης

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Υπο-Σαχάρια Αφρική, Ανγκόλα, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Μπουρούντι, Ουγκάντα, Ρουάντα, Τανζανία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διακυβέρνηση, Διεθνείς Σχέσεις, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Πρόσφυγες

Η τρέχουσα διαμάχη μεταξύ των ανταρτών του Μ23 [en] [1] με τον Κονγκολέζικο στρατό δεν μπορεί να γίνει κατανοητή πλήρως χωρίς την ενθύμηση της ιστορίας της γένεσης των διαμαχών σε αυτή την περιοχή των μεγάλων λιμνών. Ιδού ένα λεπτομερές χρονολόγιο των τελευταίων 50 χρόνων αντιμαχιών στην περιοχή.

Στο Congo Forum, ο Jacques Mbokani έγραψε [2] [fr]:

Depuis son accession à l’indépendance la R.D.C. a toujours été en proie à des conflits de tous ordres. … L’exposé consiste essentiellement à identifier les causes des conflits en RDC. … Les causes des conflits en R.D.C. peuvent être regroupées en deux catégories majeures. … les causes externes … et d’autre part, les causes internes.

Από τότε που η ΛΔ του Κονγκό απέκτησε την ανεξαρτησία της, έχει γίνει θήραμα για κάθε είδους διαμάχη…Η παρουσίαση επικεντρώνεται κυρίως στην αναγνώριση των αιτιών των διαμαχών στη ΛΔΚ. τα αίτια των διαμαχών στη ΛΔΚ μπορούν να χωριστούν σε δυο κύριες κατηγορίες. …εξωτερικοί παράγοντες…και από την άλλη πλευρά, εσωτερικοί παράγοντες.

Το Κονγκό ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο στις 30 Ιουνίου 1963 και μετονομάστηκε σε Κονγκό-Λεοπόλντβιλ. Η εξουσία ήταν κοινή μεταξύ του επικεφαλής του κράτους, Ζοζέφ Κασαβούμπου [en], [3] και του Πρωθυπουργού, Πατρίς Λουμούμπα [4]. Στις 25 Νοεμβρίου 1965 [5], με την υποστήριξη των κυβερνήσεων Βελγίου και ΗΠΑ, ο Στρατηγός Ζοζέφ Ντεζιρέ Μομπούτου [Μομπούτου Σεσεσέκο] [6] έπαυσε τον Πρόεδρο Καζαβούμπου, αφαιρώντας του την εξουσία και ονόμασε εαυτόν Πρόεδρο της Δημοκρατίας του Κονγκό. Θα έμενε στην εξουσία για 30 χρόνια. Η χώρα μετονομάστηκε σε Ζαΐρ από το 1971 ως το 1997.

Το βίντεο αυτό καλύπτει την ιστορία της δολοφονίας του Πατρίς Λουμούμπα [7] [fr]:

http://www.youtube.com/watch?v=cOYQjegItnM [7]

Άλλο ένα βίντεο αφηγείται τον ερχομό στην εξουσία του “Μομπούτου, Βασιλιά του Ζαΐρ, Κατάκτηση Εξουσίας” [8][fr]:

http://www.youtube.com/watch?v=Tiz7egpUzUg [8]

 

Διακύβευση σημαντικών οικονομικών ζητημάτων

Ο Jacques Mbokani συνέχισε [2] [fr]:

Dans le film intitulé : « Blood Diamond » (le diamant du sang) un vieil homme soupirait en ces termes : « j’espère qu’ils ne vont pas trouver du pétrole… alors nous serons réellement en danger… ». Les propos de ce vieil homme, révèlent en réalité la question des ressources naturelles comme sources des conflits.

Στην ταινία με τίτλο “Ματωμένο Διαμάντι”, ένας ηλικιωμένος άνδρας αναστενάζει λέγοντας: “Ελπίζω να μη βρουν πετρέλαιο…τότε πράγματι θα κινδυνεύουμε…”. Τα λόγια του ηλικιωμένου άνδρα αποκαλύπτουν το αληθινό ζήτημα των φυσικών πόρων ως πηγή διαμάχης.

Στην ιστοσελίδα Χάρτες της ΛΔΚ [9] [fr], μαθαίνουμε ότι:

Qualifié de scandale géologique, le sous-sol de la RD du Congo regorge de plusieurs minerais et d'énormes réserves énergétiques. Les ressources minières les plus connues sont celles des groupes de l'Etain, du Nobium et du Cuivre, auxquels on peut ajouter le manganèse, l'or et le diamant. Concernant les richesses énergétiques, on peut citer le pétrole off-shore de l'Atlantique et d'importants gisements du nord-est, lesquels aiguisent déjà, beaucoup d'appétits de tous les milieux mafieux aussi bien congolais qu'internationaux, au mépris des populations locales. De même, l'uranium dans le sud-est pays, ainsi que le gaz méthane du lac Kivu, font partie des ressources énergétiques dont le pays ne semble pas maitriser la gestion présente ou future. Ce manque d'autorité et de contrôle de ses propres richesses, se traduit par un trafic sans précédent à l'EST du pays, opéré par des bandes armées avec, malheureusement souvent, la complicité des congolais eux-mêmes au détriment de leur propre pays.

Συχνά αποκαλούμενο ως “γεωλογικό σκάνδαλο”, το υπέδαφος της ΛΔΚ είναι πάμπλουτο σε διάφορα μέταλλα και τεράστια αποθέματα ενέργειας. Οι πιο γνωστοί μεταλλευτικοί φυσικοί πόροι είναι σωροί από κασσίτερο, νιόβιο και χαλκό, στα οποία μπορούμε να προσθέσουμε επίσης μαγγάνιο, χρυσό και διαμάντια. Όσο για ενεργειακό πλούτο, απευθυνόμαστε στο πετρελαϊκό απόθεμα παράκτια στον Ατλαντικό και σε μεγάλα αποθέματα στα βορειοανατολικά, τα οποία ήδη ορέγονται αρκετοί από τον υπόκοσμο της Μαφίας, τόσο Κονγκολέζοι όσο και από άλλες χώρες παγκοσμίως, προς αηδία των ντόπιων. Επίσης, ουράνιο από τα νοτιοανατολικά της χώρας, καθώς και αέριο μεθάνιο από τη Λίμνη Κίβου, αποτελούν κομμάτι των ενεργειακών φυσικών πόρων που η χώρα φαίνεται να μην μπορεί να διαχειριστεί κατάλληλα επί του παρόντος ή στο μέλλον. Αυτή η έλλειψη εξουσίας και ελέγχου στον ίδιο της τον πλούτο, έχοντας προδοθεί από άνευ προηγουμένου λαθρεμπόριο στα ανατολικά της χώρας, ελεγχόμενο από ένοπλες συμμορίες με τη συνέργεια, δυστυχώς συχνά, των ίδιων των Κονγκολέζων εις βάρος της ίδιας τους της χώρας.

Τα αίτια των εσωτερικών διαμαχών στη ΛΔΚ χρονολογούνται από τη δικτατορία του Μομπούτου Σεσεσέκο, ο οποίος παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 1997:

La raison du plus fort était la meilleure, … médiocrité de la classe politique, … l’effondrement et le manque d’indépendance de l’appareil judiciaire …inexistence des services publics tant administratifs que sociaux. … Le recrutement des militaires que ce soit par le processus normal ou dans le cadre du brassage ou mixage, ce recrutement se fait sans tenir compte de la citoyenneté, de l’âge, de la moralité ou du passé judiciaire

Το δίκιο του πιο ισχυρού ήταν το καλύτερο…η μετριότητα της πολιτικής τάξης … η κατάρρευση και η έλλειψη ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης… η ανυπαρξία των δημοσίων υπηρεσιών, και διοικητικών και κοινωνικών. … Η στρατολόγηση είτε με την κανονική διαδικασία είτε με πλάγιους τρόπους, η στρατολόγηση αυτή γίνεται χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι πολίτες, η εποχή, η ηθική ή το δικαστικό παρελθόν

Το ακόλουθο βίντεο δείχνει την εξουσία που κατείχε ο Μομπούτου στη ΛΔΚ κατά την περίοδο αυτή: Mομπούτου, Βασιλιάς του Ζαΐρ 2, ο Άρχοντας του Παιχνιδιού [10] [fr]:

http://www.youtube.com/watch?v=ZMElq6Pj580 [10]

Η ιστοσελίδα Konexinfo [11] [fr] εντόπισε πώς αρκετές χώρες βρέθηκαν μπλεγμένες σε αυτή τη διαμάχη:

La situation actuelle en RDC, dans la région du Kivu, découle de plusieurs conflits qui ont eu lieu depuis une vingtaine d’années dans la région des grands lacs africains [12]. Ces multiples conflits sont liés les uns aux autres. De nouveaux seigneurs de la guerre prennent la relève de ceux qui accèdent au pouvoir.

Η τωρινή κατάσταση στην περιοχή Κίβου της ΛΔΚ προέρχεται από αρκετές διαμάχες [12] που έλαβαν χώρα τα τελευταία 20 χρόνια στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής. Οι πολλές αυτές διαμάχες όλες συνδέονται μεταξύ τους. Νέοι πολέμαρχοι έρχονται και αντικαθιστούν όσους ανήλθαν στην εξουσία.

Επτά χώρες σε πόλεμο στα εδάφη του Κογκό

Meeting between Kabila, Bush, Kagame and Annan at NYC in 2002 by Eric Draper - public domain [13]

Συνάντηση μεταξύ Καμπίλα, Μπους, Καγκάμε και Ανάν στη Νέα Υόρκη το 2002. Eric Draper – ελεύθερη διανομή

Ο Γιουέρι Μουσέβενι [14] της Ουγκάντα στρατολόγησε και οργάνωσε ένα στρατό 6.000 ανδρών στα σύνορα Τανζανίας [15], Ρουάντας [16] και Ουγκάντας [17] και ανέτρεψε τον εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας του, Μίλτον Ομπότε [en], [18] το 1986.

Στη Ρουάντα μεταξύ 1990 και 1993 το FPR με τον Πολ Καγκάμε [19] στην ηγεσία του αγωνίστηκε εναντίον του καθεστώτος του μοναδικού κόμματος του προέδρου, Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα [20].

Το 1994, η γενοκτονία στη Ρουάντα [21], που έχει κοινά σύνορα με τη ΛΔΚ, ανάγκασε περίπου 2 εκατομμύρια ανθρώπους να μεταναστεύσουν στο Ανατολικό Κογκό.

Από το Ζαΐρ στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και το σημερινό χάος, η ιστοσελίδα “La documentation francaise” πρόσφερε ένα λεπτομερές χρονολόγιο [22][fr] των γεγονότων στη ΛΔΚ:

Το 1996, στο Νότιο Κίβου, ξεκίνησε η επανάσταση των Banyamulenge [en] [23], μεταξύ των οποίων Κογκολέζοι Τούτσι με ρίζες από τη Ρουάντα (που είχαν μεταναστεύσει στην περιοχή από το 1959 για να γλιτώσουν τη βία στη Ρουάντα), με τη στρατιωτική υποστήριξη από Ρουάντα, Ουγκάντα και Μπουρούντι. Μαζί με άλλους που αντιτίθεντο στον πρόεδρο του Ζαΐρ, Στρατάρχη Μομπούτου, αναδιοργανώθηκαν ως Συμμαχία Δημοκρατικών Δυνάμεων για την Απελευθέρωση του Ζαΐρ, ADFL, υπό την ηγεσία του Λοράν Ντεζιρέ Καμπιλά.

Έπειτα από 30 χρόνια εξουσίας, ο Πρόεδρος Μομπούτου έφυγε εξόριστος πριν τη νίκη των επαναστατών. Ο Λοράν Ντεζιρέ Καμπιλά ονόμασε εαυτόν πρόεδρο της Δημοκρατίας του Κογκό (DRC), το νέο όνομα του Ζαΐρ. Οι επαναστάτες πήραν τον έλεγχο της πρωτεύουσας Κινσάσα στις 17 Μαΐου 1997.

Διάλυση των στρατοπέδων προσφύγων της Ρουάντα, στα οποία είχαν διεισδύσει πρώην ένοπλες δυνάμεις από τη Ρουάντα και εξτρεμιστές Χούτου της πολιτοφυλακής – η παραστρατιωτική οργάνωση Χούτου Interahamwe [24] – υπεύθυνοι για τη γενοκτονία του 1994 στη Ρουάντα.

Ο Καμπιλά τότε διέλυσε τη συμμαχία του με τη Ρουάντα, την Ουγκάντα και το Μπουρούντι.

Το 1998, μια νέα επανάσταση των Τούτσι ανάμεσα στους Banyamulenge ξέσπασε στην περιοχή Κίβου ενάντια στις κυβερνητικές δυνάμεις του Καμπιλά, υποστηριζόμενη από τους πρώην συμμάχους του, Ρουάντα και Ουγκάντα. Σχηματίστηκε ένας νέος πολιτικός-στρατιωτικός συνασπισμός: Ο Σύνδεσμος για τη Δημοκρατία του Κονγκό (RCD) – υπό την ηγεσία του Ernest Wamba dia Wamba [25].

Επτά χώρες σε πόλεμο στα εδάφη του Κονγκό, με Κογκολέζους επαναστάτες με υποστήριξη της Ρουάντα, της Ουγκάντα και του Μπουρούντι…κατάληψη της πόλης Kισανγκάνι [26], πρωτεύουσας της ανατολικής επαρχίας και τρίτης μεγαλύτερης πόλης στη χώρα. Ανακόπηκαν στο δρόμο τους προς Κινσάσα με την επέμβαση δυνάμεων από την Αγκόλα [27], τη Ναμίμπια [28] και τη Zιμπάμπουε [29].

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το κομμάτιασμα της χώρας, με το Βόρειο και Νότιο Κίβου να περνάνε υπό τον έλεγχο του Συνδέσμου RDC και τη Δύση να παραμένει υπό τον έλεγχο του Καμπιλά και των συμμάχων του, Αγκόλας, Ναμίμπιας και Ζιμπάμπουε.

Επίσης το 1998, άλλη μια επανάσταση υπό την ηγεσία του Ζαν Πιέρ Μπέμπα [30]στην επαρχία Εκουατόρ, το Κίνημα για την Απελευθέρωση του Κογκό (MLC), πήρε τον έλεγχο της περιοχής. Με την υποστήριξη της Ουγκάντα, κατέλαβαν την πόλη Κίντου και τις μεταλλευτικές περιοχές Κασάι και Κατάνγκα.

Στις 17 Μαΐου 1999, ο Σύνδεσμος RCD του Wamba χωρίστηκε σε δυο κινήματα: το RCD-Γκόμα, υπό την ηγεσία του Εμίλ Ιλούνγκα Καλάμπο με την υποστήριξη της Ρουάντα, και το RCD-Κισανγκάνι, το οποίο παρέμεινε υπό τον έλεγχο του Wamba με την υποστήριξη της Ουγκάντα. Η Ουγκάντα υποστήριζε επίσης ακόμα το MLC του Μπέμπα.

Η κυβέρνηση του Καμπιλά δεν έλεγχε πλέον το δυτικό μισό της χώρας.

Η Συμφωνία Εκεχειρίας της Λουσάκα [31] (Ζάμπια), που υπογράφτηκε τον Ιούλιο του 1999, δεν άλλαξε τίποτα σε σχέση με τις σφαγές. Ο στρατός της Ρουάντα κατέλαβε ένα τμήμα της ανατολικής επαρχίας, το Βόρειο και το Νότιο Κίβου, καθώς και τη Βόρεια Κατάνγκα. Ο στρατός της Ουγκάντα έλεγχε τα βόρεια τμήματα του Εκουατόρ και τις ανατολικές επαρχίες. Παρά τις συμφωνίες, συνεχίστηκαν οι μάχες και οι σφαγές. Και οι δυο χώρες φιλονικούσαν για τον έλεγχο της πόλης Κισανγκάνι, παγκόσμιου καναλιού της αγοράς διαμαντιών, οδηγώντας στο θάνατο διακόσιους πολίτες.

Το 2001, μετά τη δολοφονία του Προέδρου Λοράν Ντεζιρέ Καμπιλά, αρχηγός κράτους ορίστηκε ο γιος του, Ζοζέφ Καμπιλά, στις 17 Ιανουαρίου.

 

Countries directly or indirectly involved in Congolese Conflicts

Χώρες άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενες στις Διαμάχες του Κογκό. Jaro7788 – ελεύθερη χρήση

 

Από τότε, ψηφίσματα του ΟΗΕ [en] [32] και συμφωνίες ειρήνης μεταξύ αντιπάλων και προσπάθειες για δημοκρατία έχουν περιοδικά σημαδέψει τις επαναλαμβανόμενες σφαγές και βιασμούς ως όπλα πολέμου [en] [33]. Οι κυκλικές διαμάχες έχουν επιτρέψει σε ξένες δυνάμεις και εταιρείες πρόσβαση στα πολύτιμα μέταλλα [34] [fr] που είναι τόσο απαραίτητα παγκοσμίως για τα κινητά τηλέφωνα.

Ο Jacques Mbokani κατέληξε [2] [fr]:

En résumé, la cause centrale réside dans la faillite de l’Etat congolais qu’il faut reconstruire. C’est parce que l’Etat n’existe plus que les Etats voisins pillent, violent et font ce qu’ils font. C’est parce que l’Etat n’existe plus qu’il y a la prolifération des seigneurs de guerre et la prolifération des armes légères.

Συνοψίζοντας, κεντρική αιτία αποτελεί η αποτυχία του κράτους του Κογκό, το οποίο πρέπει να αναδομηθεί. Επειδή το κράτος δεν υφίσταται πλέον, τα γειτονικά κράτη κλέβουν, βιάζουν και κάνουν ό,τι θέλουν. Επειδή το κράτος δεν υφίσταται πλέον, πολλαπλασιάζονται πολέμαρχοι και βαρέα όπλα.