Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Ευρώπη σε Κρίση.

Επιστάτες πυροβόλησαν και τραυμάτισαν δεκάδες μετανάστες εργάτες χωρίς χαρτιά από το Μπανγκλαντές στις φυτείες φράουλας της νοτιοδυτικής Νέας Μανωλάδας, επειδή απαίτησαν τα δεδουλευμένα μηνών. Το συμβάν αποτελεί το τελευταίο στην αλυσίδα παρόμοιων περιστατικών, σε μια χώρα όπου αυξάνεται η αντιπάθεια εναντίον των μεταναστών.

Η τρομερή επίδειξη βίας της 17ης Απριλίου 2013 προκάλεσε ταραχή σε όλη την Ελλάδα, παρακινώντας τους χρήστες του Διαδικτύου να ξεκινήσουν μποϊκοτάζ για τις “ματωμένες φράουλες” [en] με προέλευση τον τόπο του εγκλήματος.

Μετά από εθνική και παγκόσμια κατακραυγή, η Ελληνική Αστυνομία συνέλαβε τρεις υπόπτους [en] που συνδέονταν με τους πυροβολισμούς και τους απήγγειλε κατηγορίες για απόπειρα ανθρωποκτονίας στις 19 Απριλίου. Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Δένδιας, υποσχέθηκε ότι κανένα από τα θύματα δε θα απελαθεί από την Ελλάδα και το Υπουργείο ανακοίνωσε ότι εξετάζει τη χορήγηση άδειας παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους.

Το θολό αυτό βίντεο από κινητό τηλέφωνο, που δημοσιεύτηκε στο YouTube από το δημοσιογράφο της Καθημερινής, Κώστα Ονισένκο, δείχνει τους τραυματισμένους μετανάστες εργάτες να κείτονται στο έδαφος λίγα λεπτά μετά τους πυροβολισμούς:

Ο ρατσισμός και ο εθνικισμός αυξάνονται ραγδαία [en] στην οικονομικά κατεστραμμένη χώρα, με εξτρεμιστές, όπως το νεοναζιστικό κόμμα της Χρυσής Αυγής, να ακολουθούν συχνά ρατσιστική ρητορική, συστηματικές καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κακομεταχείριση μεταναστών.

Μόλις τρεις μέρες πριν το περιστατικό της Μανωλάδας, ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Δένδιας, καθώς και ο Πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, επικρίθηκαν για άσκηση ρητορικής που στιγματίζει τους μετανάστες σε έκθεση του Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ο χρήστης Dedalos (@dedalos_gl) σχολίασε στο Twitter:

@dedalos_gl: Ποια ήταν η απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης στην τελευταία έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα #Manolada? #Dendias_resignation [#Παραίτηση_Δένδια]

Αρχικά, τα παραδοσιακά τηλεοπτικά κανάλια μετά βίας — ίσως και καθόλου — ανέφεραν τα γεγονότα στη Μανωλάδα. Οι χρήστες του Twitter από την Ελλάδα και όσοι απαντούσαν από το εξωτερικό ήταν αυτοί που προσέλκυσαν την προσοχή της κοινής γνώμης στο περιστατικό, όπως τόνισε ο Craig Wherlock (@teacherdude) [en]:

@teacherdude: Ντροπή στα ελληνικά κανάλια και την κάλυψή τους για τους πυροβολισμούς στη  #Manolada. Απόψε, ήταν έκτο θέμα στη NET κι ούτε καν αναφορά στο Star. Δείτε το timeline μου

 

Καθώς εξαπλώθηκαν τα νέα για τους πυροβολισμούς, το Twitter εξερράγη από σοκ και οργή. Ο χρήστης @MavriMelani κοινοποίησε μια φωτογραφία των τραυματισμένων εργατών:

@MavriMelani: Φωτογραφια με τραυματισμενους μεταναστες μετα τη δολοφονικη επιθεση που δέχθηκαν#Manolada #rbnews

 

Ο Giorgio (@Zorzinio) σχολίασε για τη βίαιη σκηνή της φωτογραφίας, αναφερόμενος στην έκρηξη που σκότωσε τρεις και τραυμάτισε εκατοντάδες στη Βοστώνη την ίδια ημέρα:

@Zorzinio: Οταν είδα την φωτο νόμιζα ότι ήταν απο Βοστώνη!! #Manolada #rbnews

 

Η Cyberella (@Cyberela) επικαλέστηκε την αμερικανική ακροδεξιά ομάδα περί φυλετικής ανωτερότητας των λευκών, Κου Κλουξ Κλαν:

@Cyberela: Αναβίωση της KKK στην #manolada. Μετανάστες πυροβολούνται επειδή ζήτησαν τα δεδουλευμένα 6 μηνών. #bloodstrawberries [#ματωμένες φράουλες]

 

Αναρωτώμενη πώς θα μπορούσε να συμβεί κάτι τόσο φριχτό, η Κατερίνα Κανελλίδου (@KatKanelidou) έγραψε:

@KatKanelidou: Πώς επιτρέπουμε να συμβαίνουν τέτοια πράγματα; Ακόμα αποκαλούμε τους εαυτούς μας “πολιτισμένους”; #manolada #Greece

 

Ο Χάρης (@hchrono) είδε την τραγωδία ως “ένα βήμα προς τα πίσω” για την Ελλάδα:

@hchrono: Δουλεία και βαρβαρότητα. Η Ελλάδα καλωσορίζει τον Μεσαίωνα #manolada

 

Συνδυάζοντας τους τίτλους του διάσημου τραγουδιού των Beatles και μιας ταινίας για τη γενοκτονία στην Καμπότζη, ο χρήστης Bilibidon (@bilibidon) είπε χαριτολογώντας:

@bilibidon: Strawberry Killing Fields Forever… #manolada

 

Μποϊκοτάζ από τα μέσα των πολιτών

Μια εκστρατεία από μέσα των πολιτών ξεκίνησε για να παρακινήσει καταναλωτές και επιχειρήσεις παγκοσμίως σε μποϊκοτάζ για τις #ματωμένες_φράουλες [bloodstrawberries], όπως τις αποκαλούν οι διαμαρτυρόμενοι, από τις φυτείες της Νέας Μανωλάδας [en]:

@moumouris: #greece #manolada οι εργάτες στις φυτείες πληρώνονται με σφαίρες. μην αγοράζετε #ματωμένες_φράουλες

@IrateGreek: Η μαμά μου ήταν στον πάγκο με τα φρούτα στο σουπερμάρκετ. Ένας ηλικιωμένος κύριος πίσω της ψιθύρισε: “Μην αγοράσεις φράουλες”. #manolada #bloodstrawberries

@alepouda: 2 σουπερμάρκετ στην Ελλάδα μποϊκοτάρουν τις #ματωμένεςφράουλες της Μανωλάδας μετά από mails που έλαβαν από κόσμο http://goo.gl/ax96L #boycott

@myScarletCarpet: Σας αρέσουν οι φράουλες; Τι θα λέγατε για #ΜατωμένεςΦράουλες; http://scarletcarpet.blogspot.com/2013/04/too-many-strawberries-will-kill-you.html …

 

Η διεθνής ανταπόκριση στην εκστρατεία προκάλεσε την επίσημη αντίδραση της Επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Twitter [en]:

@MalmstromEU: Συγκλονιστικές ειδήσεις για την επίθεση εναντίον μεταναστών εργατών στην Ελλάδα. Αναμένω πλήρη έρευνα από τις ελληνικές αρχές και τον αρμόδιο Υπουργό bbc.co.uk/news/world-eur…

Μια μορφή σύγχρονης δουλείας

Αν και η σοβαρότητα του περιστατικού είναι άνευ προηγουμένου, δεν πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός. Έχουν γίνει προσπάθειες στο παρελθόν για την προσέλκυση της προσοχής των Αρχών σε αυτή τη μορφή σύγχρονης δουλείας, όπως μια ερευνητική έκθεση του 2008 από τους δημοσιογράφους Ντίνα Δασκαλοπούλου και Μάκη Νοδάρο, αγγλική μετάφραση της οποίας βρίσκεται εδώ.

Στην ίδια περιοχή έχουν υπάρξει παρόμοια περιστατικά και στο παρελθόν [en], με ελάχιστη κάλυψη από τα παραδοσιακά ΜΜΕ, όπως έγραψε η κολλεκτίβα συγγραφέων και ακτιβιστών “The Multicultural Politic” [en]:

[…] Ακτιβιστές από το ΚΚΕ ξεκίνησαν εκστρατεία το 2008 για αύξηση του ημερομισθίου από 22 σε 25 ευρώ. Εργάτες και υποστηρικτές της εκστρατείας δέχτηκαν βίαιη αντιμετώπιση, κατά την οποία πολλοί εργάτες δέχτηκαν σοβαρούς τραυματισμούς. […] Περαιτέρω έρευνες από δημοσιογράφους αποκάλυψαν πώς τοπικοί δημοτικοί αξιωματούχοι πουλούσαν ψεύτικα χαρτιά σε μετανάστες εργάτες, ενώ οι αστυνομικές διώξεις σήμαιναν πως οι εργοδότες στην πόλη γίνονταν πολύ εχθρικοί εναντίον “Αθηναίων” δημοσιογράφων, κάτι που μπορεί εν μέρει να εξηγεί την περιορισμένη πληροφόρηση για τα πιο πρόσφατα περιστατικά βίας.

Τον Αύγουστο του 2012, ένας Αιγύπτιος εργάτης σύρθηκε με αμάξι στους δρόμους [en] της Νέας Μανωλάδας, το περιστατικό όμως δεν ενέπνευσε μια πιο προσεκτική ματιά στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των εργατών στις φυτείες της περιοχής από τις Αρχές. Ένας από τους τρεις επιστάτες, για τον οποίο εκκρεμεί δίκη για το περιστατικό με τους πυροβολισμούς, είναι ο ύποπτος και για το περιστατικό του 2012.

Ο δημοσιογράφος Γιάννης Μπαμπούλιας εξήγησε τους λόγους για τη συνεχιζόμενη ατιμωρησία [en]:

Οι αγρότες της Μανωλάδας, επαινούμενοι από κυβέρνηση και ΜΜΕ επίσης για το επιχειρηματικό τους πνεύμα, απολαμβάνουν για χρόνια την ατιμωρησία αυτή. Η έκθεση του Νοδάρου μιλά για καλύβες όπου αναγκάζονται να ζουν οι εργάτες και να πληρώνουν νοίκι στα αφεντικά τους, παράνομα σουπερμάρκετ μεταξύ αυτών, όπου πωλούνται ληγμένα προϊόντα δυο και τρεις φορές πάνω από την τιμή τους, καθώς και για μια τρομακτική ανοχή από τις αρχές, που δεν έχουν κάνει τίποτα για να το σταματήσουν αυτό, παρά τις 150 και παραπάνω υποθέσεις αρχείου εναντίον τους.

@Cyberela: Εν κατακλείδι, φαίνεται πως Έλληνες αξιωματούχοι γνώριζαν για τις συνθήκες αυτές και γιόρταζαν σε Ευρωπαϊκά Φόρουμ την καινοτομία του “κόκκινου χρυσού” #Manolada

 

Κατά τη στιγμή συγγραφής του άρθρου, ένα ξεχωριστό ιστολόγιο έχει στηθεί για την προώθηση του μποϊκοτάζ σε επτά γλώσσες [αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά, γαλλικά, ιταλικά, πολωνικά, πορτογαλικά], ενώ συνεχίζονται οι ακυρώσεις εκκρεμών παραγγελιών για φράουλες από τη Νέα Μανωλάδα.

Το περιστατικό καταγράφηκε στο Storify από τον δημοσιογράφο Νίκο Μουμούρη και τον συντάκτη του Global Voices Αστέρη Μασούρα, που συνεισέφερε στο άρθρο αυτό, ενώ η BeatriceDeDante συνέλεξε το φωτογραφικό υλικό για το περιστατικό.

Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Ευρώπη σε Κρίση.