Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται και από το Syria Untold.

Όταν οι Σύριοι βγήκαν στους δρόμους τον Μάρτιο του 2011, επαναστάτησαν όχι μόνο ενάντια στην κυβερνώσα οικογένεια Άσαντ, αλλά και ενάντια στον σκοταδισμό που τους είχε επιβληθεί για δεκαετίες. Η τέχνη στο σύνολό της, και η μουσική ειδικότερα, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αλλαγή παραδείγματος που συνόδευσε την επανάσταση, καθώς οι Σύριοι ανακαλύπτουν τις φωνές τους για πρώτη φορά.

Το Syria Untold μίλησε με τον διάσημο συνθέτη και πιανίστα Malek Jandali για την εμφάνιση νέων μορφών τέχνης και μουσικής στη Συρία. Ο Jandali, ο οποίος συνέθεσε το τραγούδι «Watani Ana» (Πατρίδα μου) στην αρχή της επανάστασης, μας είπε τι θεωρεί ότι είναι η προσωπική του προσφορά στη χώρα του: μουσική για ελευθερία και δικαιοσύνη, μουσική για μια νέα Συρία.

Ύμνος των Ελεύθερων της Συρίας

Η τελευταία δουλειά του Jandali, ένα τραγούδι που ονομάζεται «Ύμνος των Ελεύθερων της Συρίας», είναι κάτι που χαρακτήρισε ως «έναν ύμνο του λαού, για τον λαό». Συνεργάστηκε με τη Ρωσική Φιλαρμονική Ορχήστρα και τη Χορωδία της Όπερας του Καΐρου για την παραγωγή του τραγουδιού, καθώς πίστευε ότι οι Σύριοι άξιζαν έναν ύμνο, που αντιπροσώπευε τον λαό.

Ο ύμνος αφηγείται την ιστορία των εκατομμυρίων Σύριων, που επηρεάστηκαν από την τρέχουσα εξέγερση: μαρτύρων, γυναικών, παιδιών και προσφύγων. «Υπάρχουν πάρα πολλές ιστορίες και εμείς οι καλλιτέχνες, ειδικά οι μουσικοί, είμαστε πολύ τυχεροί, γιατί μπορούμε να ξεπεράσουμε τα κοινωνικά πολιτικά και γεωγραφικά όρια και να πάμε κατευθείαν στην ανθρωπότητα, στις καρδιές αυτών των παιδιών», είπε ο Jandali. «Μπορούμε να είμαστε η φωνή παρά ο απόηχος αυτών των παιδιών. Η μουσική, ως αυτή η παγκόσμια γλώσσα, μπορεί να πει την ιστορία και να δώσει ένα ανθρώπινο πρόσωπο στις θυσίες και την ιστορία αυτών των θαρραλέων παιδιών».

Ο σημερινός εθνικός ύμνος της Συρίας, “Humat al-Diyar” (Φύλακες της Πατρίδας), υιοθετήθηκε για πρώτη φορά το 1938. Αντικαταστάθηκε για λίγο το 1958, όταν η Συρία ενώθηκε στην Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία με την Αίγυπτο, αλλά υπήρξε το σύμβολο της χώρας από το 1961.

Ο Jandali είπε ότι δεν έγραψε τον «Ύμνο των Ελεύθερων της Συρίας» με την πρόθεση να είναι ο νέος εθνικός ύμνος, αλλά θα τον τιμούσε αν ο συριακός λαός το επέλεγε. Ξεκινά με τις λέξεις Συρία και ελευθερία, δύο αναφορές που λείπουν από τον τρέχοντα ύμνο:

Συρία, Συρία! Πατρίδα των ελεύθερων και γη της ελευθερίας. Συρία, Συρία! Γη του χρυσού σιταριού

Ο Jandali γεννήθηκε στη Γερμανία, αλλά πήγε σχολείο στη γενέτειρά του, τη Χομς. «Κάθε πρωί, αναγκαζόμαστε να φωνάζουμε και να απομνημονεύουμε συνθήματα του καθεστώτος», είπε, προσθέτοντας ότι το καθεστώς Άσαντ συνέδεσε τη σημαία, τη χώρα και τον εθνικό ύμνο με το καθεστώς και την οικογένεια Άσαντ και ότι η Συρία ήταν «η Συρία του Άσαντ». Είπε ότι μεγάλωσε νιώθοντας σαν υποκριτής επαινώντας τη δικτατορία του Άσαντ, ενώ ήταν στο σχολείο, και επιστρέφοντας σπίτι σε μια οικογένεια ενάντια στο βάναυσο καθεστώς».

Καταστολή της τέχνης και του πολιτισμού

«[Οι δικτάτορες, γενικά] φοβούνται την τέχνη και τη μουσική, γιατί είναι η αναζήτηση της αλήθειας και της ομορφιάς. Αν έλεγα την αλήθεια μου τότε, θα με σκότωναν, θα με βασάνιζαν ή θα με έδιωχναν από τη χώρα», είπε, προσθέτοντας ότι τα πορτρέτα του δικτάτορα Άσαντ βρίσκονται στα γραμματόσημα, στους τοίχους και στα σημειωματάριά μας και στα σχολεία μας, με τρόπο που έχει αποικίσει τους χώρους της Συρίας, τον πολιτισμό μας και ακόμα και την ιστορία μας.

«Οι περισσότερες αναφορές στον ύμνο αφορούν τον στρατό. Γιατί δεν μιλάμε για συριακές εφευρέσεις όπως το αλφάβητο και η μουσική, αντί για στρατιωτικές δυνάμεις και πόλεμο;». είπε ο Jandali.

«Η ακτή της Συρίας φιλοξενεί την αρχαιότερη μουσική σημειογραφία στον κόσμο και το ουγκαριτικό αλφάβητο, το οποίο θεωρείται το πρώτο αλφάβητο του πολιτισμού. Όμως, αντί να αποτίει φόρο τιμής στην πλούσια ιστορία της χώρας, ο εθνικός ύμνος ξεκινά με αναφορά στον στρατό, τους «φύλακες της πατρίδας». Κατά ειρωνικό τρόπο, ο Συριακός Αραβικός Στρατός, στην πραγματικότητα οι τραμπούκοι του Άσαντ, ήταν η αιτία της καταστροφής της πατρίδας μου της Συρίας και των εγκλημάτων πολέμου κατά της ανθρωπότητας τους τελευταίους 29 μήνες. Περισσότεροι από 185 χιλιάδες άμαχοι έχουν σκοτωθεί, πάνω από 6 εκατομμύρια πρόσφυγες στη Συρία και εκατομμύρια έξω από τη Συρία και όλος ο κόσμος παρακολουθεί!».

Πριν από δύο χρόνια, ο Jandali παρήγαγε ένα άλμπουμ με τίτλο “Echoes from Ugarit” [Αντίλαλοι από την Ουγκαρίτ], σε μια προσπάθεια να επαναφέρει στη ζωή τη ξεχασμένη μουσική της Συρίας. Επέστρεψε στην πατρίδα του μετά από απουσία δέκα ετών και παρουσίασε το έργο στο Υπουργείο Πολιτισμού και στη Συμφωνική Ορχήστρα της Συρίας, αλλά αντιμετωπίστηκε με απόρριψη. Ο Jandali είπε ότι τελικά αναγκάστηκε να πάει στο Προεδρικό Μέγαρο για να ζητήσει άδεια.

«Χρειάστηκαν περίπου οκτώ μήνες για να λάβουμε άδεια ασφαλείας και όλες τις εγκρίσεις για την εκτέλεση συριακής μουσικής στη Συρία», είπε. «Αυτό δείχνει πόσο διεφθαρμένο είναι το σύστημα, πώς ανάγκασαν ομογενείς σαν εσάς και εμένα να δαιμονοποιηθούν ή να μην τους σέβονται».

Επειδή η ερμηνεία του ήταν αντίθετη με τις επιθυμίες του Υπουργείου Πολιτισμού και της συμφωνίας, ο Jandali είπε ότι τον κατηγόρησαν ως κατάσκοπο. «Ήθελαν να με εμποδίσουν να εμπλακώ σε τέτοια έργα στο μέλλον. Φοβόντουσαν τη γνώση και φοβούνταν να αποκαλύψουν την αλήθεια».

Ο μουσικός πιστεύει ότι δεν έχει καταστείλει μόνο η Συρία την έκφραση της τέχνης, μάλλον όλος ο αραβικός κόσμος. Έδωσε το παράδειγμα της διώρυγας του Σουέζ στην Αίγυπτο και της ανάθεσης στον Ιταλό συνθέτη Βέρντι της όπερας «Αΐντα» για την τελετή έναρξης. «Γιατί δεν είχαμε μια αραβική όπερα από έναν Άραβα μουσικό για να γιορτάσουμε τα εγκαίνια της διώρυγας του Σουέζ; Οι πρόγονοί μας δεν επινόησαν τη μουσική;», είπε.

«Αυτό είναι προσβλητικό για εμένα ως Άραβας μουσικός», είπε. «Πού είναι οι συμφωνίες μας, οι όπερές μας; Εμείς είμαστε οι εφευρέτες και όμως δεν έχουμε φωνή».

Μια νέα γενιά Σύριων καλλιτεχνών

Ο Jandali είπε ότι οι δικτάτορες φοβούνται την «ήπια δύναμη», που μπορεί να μεταμορφώσει το μυαλό των ανθρώπων, γι’ αυτό στοχεύουν καλλιτέχνες και διανοούμενους. Έχει υποστεί προσωπικά αυτή τη δίωξη. Αν και έφυγε από τη χώρα πριν από χρόνια, οι δυνάμεις του καθεστώτος λεηλάτησαν επανειλημμένα το σπίτι του στη Συρία και ξυλοκόπησαν άγρια ​​τους γονείς του ως αντίποινα για τη δράση του κατά του καθεστώτος. Αλλά η επανάσταση επέτρεψε τη γέννηση μιας γενιάς καλλιτεχνών, που ξεφεύγουν από τις δεκαετίες επίσημης προπαγάνδας που υπάρχει στην παραγωγή τέχνης.

«Αυτό δεν ήταν τέχνη», υποστήριξε ο Jandali. «Χρειάζεσαι ελευθερία για να παράγεις. Χρειάζεσαι ελευθερία για αληθινή τέχνη, για γνώση και πολιτισμό, για καινοτομία και πρόοδο. Χωρίς ελευθερία, δεν υπάρχει τίποτα».

Όλο το έργο του Jandali από την έναρξη της συριακής επανάστασης έχει αυτοχρηματοδοτηθεί. Δώρισε γενναιόδωρα τον χρόνο και τη μουσική του σε φιλανθρωπικές συναυλίες του σε όλο τον κόσμο για να βοηθήσει τα παιδιά της Συρίας που υποφέρουν. Όπως αναρωτήθηκε ο καλλιτέχνης: «Πότε θα ενταθούν οι συριακές οργανώσεις και θα υποστηρίξουν τους πολύ λίγους πραγματικούς Σύριους καλλιτέχνες, που στάθηκαν στο πλευρό του λαού στην προσπάθειά τους για ελευθερία και ανθρώπινα δικαιώματα;»

Οι μεταφρασμένοι στίχοι του τελευταίου του τραγουδιού, του «Ύμνου των Ελεύθερων της Συρίας», είναι:

Συρία, Συρία! Πατρίδα των ελεύθερων και γη της ελευθερίας

Συρία, Συρία! Γη του χρυσού σιταριού

Ω χώρα μου, κοιτίδα των πολιτισμών, η κληρονομιά της ενέπνευσε γραφείς

Πατρίδα των τιμίων, τόπος αναπαύσεως των μαρτύρων

Ο ήλιος μας λάμπει, ο αετός μας ανεβαίνει στους ψηλότερους ουρανούς

Ω πατρίδα μου, ποτάμι των αρετών

Χαραγμένη η δόξα της σε πλάκες και πέτρες

Πατρίδα των Προφητών, του αλφάβητου και της μουσικής

Προσευχόμαστε στον Θεό να μην με χωρίσει ποτέ από τη χώρα μου, την οικογένειά μου

Τους ελαιώνες των παππούδων μου και τα χέρια των παιδιών

Γη των ελεύθερων και πατρίδα της ελευθερίας

Συρία, Συρία! Πατρίδα των ελεύθερων και γη της ελευθερίας.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται και από το Syria Untold.