Σκεφτείτε για “μνημεία” και προσπαθήστε, ίσως, να μην χασμουρηθείτε. Μαρμάρινα αγάλματα, οβελίσκοι, ξεχασμένες ιστορίες…Ωστόσο, για ολόκληρο το μήνα Σεπτέμβριο, η Wikimedia διοργάνωσε το φωτογραφικό διαγωνισμό WikiLovesMonuments, αναθεωρώντας την ιδέα του τι είναι ένα μνημείο και γιατί το κοινό θα πρέπει να νοιάζεται γι΄αυτά.

Πρόκειται για ένα διαγωνισμό που επικεντρώνεται γύρω από την πολιτιστική κληρονομιά, κινητοποιώντας ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο στο να συλλέξουν οπτικές πληροφορίες σχετικά με τις δικές τους κοινωνίες – πληροφορίες που γίνονται διαθέσιμες ελεύθερα μέσω των Creative Commons. Η Wikimedia, η ομάδα πίσω από την Wikipedia και πολλά άλλα εγχειρήματα, “είναι ένα παγκόσμιο κίνημα [en], του οποίου η αποστολή είναι να φέρει στον κόσμο ελεύθερο εκπαιδευτικό υλικό”.

Συνεπώς, πώς μπαίνουν τα μνημεία αυτά και αυτός ο φωτογραφικός διαγωνισμός στην ιδέα της Wikimedia; Το WikiLovesMonuments αναφέρει:

“Η πολιτιστική κληρονομιά είναι ένα σημαντικό κομμάτι της γνώσης που συλλέγει και διαμοιράζει η Wikipedia…Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις σε κάθε γλώσσα και οι ντόπιοι λάτρεις μπορούν να ανακαλύψουν και πάλι την πολιτιστική, ιστορική ή επιστημονική σημασία της γειτονιάς τους”.

Δημόσια διάδραση

Το WikiLovesMonuments επιτρέπει στο κοινό να αναγνωρίσει και να θυμάται ότι είναι τα δικά του αντικείμενα. Αν και τα μνημεία μπορεί να είναι αρχαία και ίσως άσχετα για κάποιους με την καθημερινότητα, κατά τη διαδικασία φωτογράφισης και διαδικτυακής δημοσίευσης, κάθε άτομο έχει την ικανότητα να δηλώσει ότι “αυτό είναι σημαντικό στην κοινωνία μου – αντιπροσωπεύει την κοινωνία μου σε ικανοποιητικό βαθμό για μένα, ώστε να το φωτογραφίσω”.

Τι περιμένουμε ίσως να δούμε, όταν σκεφτόμαστε για μνημειακές φωτογραφίες: άγαλμα ενός άνδρα με πανοπλία (Βολιβία). Φωτογραφία: Briancovz.

Ο κύριος κανόνας του διαγωνισμού – που είχε και βραβεία – είναι ότι, προκειμένου κάποιος να συμμετέχει, το μνημείο που διαλέγει να φωτογραφίσει θα πρέπει να είναι επίσημα αναγνωρισμένο και κατηγοριοποιημένο από κάποιον πολιτισμικό φορέα π.χ. την UNESCO. Ο κανόνας αυτός πράγματι αποδεικνύεται απροσδόκητα ελαστικός. Αντί για μια συνηθισμένη φωτογραφία ενός κτιρίου, το “μνημείο” ερμηνεύεται ξανά και ξανά με δημιουργικούς και ασυνήθιστους τρόπους. Μια φωτογραφία ενός κρατικού πάρκου, που βρίσκεται σε κάποιο κατάλογο εθνικών μνημείων, γίνεται πορτρέτο ενός άγριου πτηνού. Μια εκκλησία αντιπροσωπεύεται από τη λειψανοθήκη της και η εθνική κουζίνα μιας χώρας από μια γαβάθα από μπαμπού. Και αυτά επίσης είναι μνημεία.

Το Καταφύγιο Πτηνών Austin Roberts στο New Muckleneuk της Αυστραλίας, προστατευόμενο μέρος κληρονομιάς. Εδώ, ο φωτογράφος διάλεξε να αντιπροσωπεύσει το μνημείο αυτό με έναν από τους κατοίκους του. Φωτογραφία: Leo za1.

Το όχι-και-τόσο μνημειακό: ένας ναός που βρίσκεται στο μητρώο εθνικών μνημείων στην Κίνα. Τα νομίσματα αυτά εκτίθενται εντός του ναού. Φωτογραφία: Shizhao.

Αυτή η λεπτομέρεια ενός φράχτη στη Σερβία με τρία ξύλινα καπέλα βρίσκεται έξω από μια καφετέρια στην Παλιά Πόλη του Βελιγραδίου: ολόκληρη η περιοχή βρίσκεται στον κατάλογο μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς. Φωτογραφία: Krumb77.

Με αυτό τον τρόπο, κάθε συμμετέχων μπορεί να σκεφτεί την ιδέα του “τι αποτελεί μνημείο” – ο καθένας ή η καθεμία αποφασίζει τι στοιχείο του “μνημείου” αυτού το αντιπροσωπεύει καλύτερα σαν σύνολο. Αυτό δίνει στον συνεισφέροντα μια ευκαιρία να παρουσιάσει – ακόμα και ανώνυμα – την άποψή του περί πολιτιστικής κληρονομιάς με σημασία.

Αυτά τα χορτοφαγικά πιάτα μπήκαν στον κινέζικο διαγωνισμό WikiLovesMonuments. Δεν έχουν αριθμό μητρώου εθνικού μνημείου – αλλά για κάποιον, είναι μνημειώδη. Φωτογραφία: Shizhao.

Κάποια από τα μνημεία που φωτογραφήθηκαν φέτος (ο διαγωνισμός διεξάγεται για τέταρτο χρόνο) είναι αρκετά γνωστά σχετικά: ο Πύργος του Άιφελ, το Μέγα Σινικό Τείχος κλπ…Σκοπός όμως του εγχειρήματος είναι να καταγράψει επίσης μέρη που είναι άγνωστα.

Νορβηγικό μνημείο (boulder) με σκαλιστές κοιλότητες, που πιθανόν χρονολογείται από τη Λίθινη Εποχή. Φωτογραφία: Ilme Parik.

Κι έπειτα, υπάρχουν κάποια μνημεία που είναι απλά απροσδόκητα…

Τα ερείπια αυτά από σεισμό στην περιοχή Tangshan της Κίνας ταυτοποιήθηκαν ως εθνικό μνημείο. Φωτογραφία: Tiansworldathere

Πώς δουλεύει

Μετά την εγγραφή συμμετοχής και τη φωτογράφιση, μπορεί κανείς να την ανεβάσει κατευθείαν στο Wikimedia Commons μέσω κινητού (αν έχει λογισμικό Android) ή από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στο τέλος του μήνα, αποφασίζονται οι νικητές σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (συν κάποιοι ειδικοί διαγωνισμοί. Φέτος συμμετέχουν 40 χώρες στη παγκόσμια αυτή συλλογή).

Μπορείτε να αναζητήσετε φωτογραφίες ανά χώρα στην ιστοσελίδα της wikimedia και να τους ακολουθήσετε στο Τwitter @wikimonuments.

Διόρθωση της συντάκτριας: Δεν συμμετέχουν στο διαγωνισμό όλες οι χώρες που δημοσιεύουν φωτογραφίες π.χ. Αυστραλία. Οι χώρες που συμμετέχουν βρίσκονται εδώ.