Ως ένα από τα επίκεντρα του Έμπολα, η περιοχή Καϊλαχούν, στην ανατολική Σιέρα Λεόνε στα σύνορα με τη Γουινέα, τέθηκε σε καραντίνα στις αρχές Αυγούστου. Φωτογραφία: EC / ECHO / Cyprien Fabre. CC BY-ND 2.0
Το χαρακτηριζόμενο ως το χειρότερο ξέσπασμα του Έμπολα στον κόσμο βγάζει στην επιφάνεια τον χειρότερο εαυτό σε μερικούς ανθρώπους στις πληγείσες χώρες και σε όλο τον κόσμο.
Η άγνοια του τρόπου διάδοσης της νόσου σημαίνει ότι οι επιζώντες της νόσου αντιμετωπίζουν στίγμα στην πατρίδα τους, ενώ οι άνθρωποι αφρικανικής καταγωγής αντιμετώπισαν διακρίσεις στο εξωτερικό. Καθώς οι γειτονικές χώρες των πληττόμενων από το ξέσπασμα κλείνουν τα σύνορά τους, οι εργαζόμενοι υποφέρουν από τις οικονομικές συνέπειες. Χωρίς επιβεβαιωμένη ιατρική θεραπεία για τον Έμπολα, κομπιναδόροι διαλαλούν τις υποτιθέμενες θεραπείες τους σε απελπισμένους ανθρώπους.
Από τα τέλη Ιουνίου, ο αριθμός των κρουσμάτων Έμπολα, που αναφέρθηκαν σε ολόκληρη τη Δυτική Αφρική έχει υπερδιπλασιαστεί από 567 σε 2.615, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Λίγο περισσότεροι από τους μισούς από όσους έχουν προσβληθεί από την ασθένεια, 1.427 άτομα, έχουν πεθάνει.
Ο Blogger Boubacar Sanso BARRY στη γαλλόφωνη ιστοσελίδα Guinée Conakry Info περιέγραψε την προσέγγιση, που υιοθέτησε καθεμία από τις κυβερνήσεις των σχετικών χωρών, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η εξάπλωση:
Face à la nouvelle flambée à virus Ebola qui sévit en Afrique de l’ouest, les différents pays adoptent des approches plutôt différentes. Si en Guinée, en dépit des dernières statistiques alarmantes, les autorités demeurent dans la logique de la relativisation de la maladie, par contre au Libéria et en Sierra Léone, l’armée et les forces de sécurité sont littéralement réquisitionnées pour faire face à l’ennemi. Dans le premier cas, on peut parler de sous-évaluation du problème, alors que dans le second, on a tout de même l’impression que les autorités libériennes et léonaises usent d’approches disproportionnées qui, en plus, décuplent la panique générale.
Σε ανταπόκριση στο νέο ξέσπασμα του ιού του Έμπολα στη Δυτική Αφρική, οι διάφορες χώρες ακολουθούν μάλλον διαφορετικές προσεγγίσεις. Στη Γουινέα, παρά τα τελευταία ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία, οι Αρχές συνεχίζουν να προσπαθούν να κρατήσουν την ασθένεια σε προοπτική, ενώ στη Λιβερία και τη Σιέρρα Λεόνε, ο στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν κυριολεκτικά κληθεί να αντιμετωπίσουν τον εχθρό. Στην πρώτη περίπτωση, μπορεί να ειπωθεί ότι το πρόβλημα υποτιμάται, αλλά στη δεύτερη, φαίνεται ότι τα μέτρα από τις Αρχές σε Λιβερία και Σιέρρα Λεόνε είναι αναλογικά και προστίθενται στη γενική αίσθηση πανικού.
Η άγνοια, όμως, της ασθένειας εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη. Η τοπική ΜΚΟ της Γουινέας Κοινοτικό Κέντρο Εκπαιδευτικής Ανάπτυξης (CECODE στα γαλλικά) διεξήγαγε έρευνα γνώμης σε μια περιοχή του Κόνακρι της Γουινέας, η οποία κατέγραψε περισσότερα από 600 κρούσματα Έμπολα, για την αξιολόγηση του πληθυσμού περί γνώσης της νόσου. Απαντώντας στην “ερώτηση 1: Τι σημαίνει για εσάς η επιδημία του Έμπολα;”:
Plus de 72% des personnes interviewées trouvent la maladie « dangereuse, contagieuse, grave et mortelle ». Par contre, pour 24% des enquêtés, l’épidémie Ebola ne représente rien ; et 4% des personnes interviewées restent perplexes.
On relève dans les propos ce qui suit :
- « L’épidémie Ebola n’existe pas. Je ne crois pas à ce que les gens disent ».
- « Cette maladie ne représente rien pour moi parce que je ne comprends rien »
- « Je ne suis pas sûr de l’existence de la maladie ».
- « J’ai des inquiétudes d’aller à l’hôpital, j’ai peur »
- « Cette maladie est créée par les USA, les blancs ».
- « Je ne comprends rien de cette maladie ».
- « C’est un châtiment de Dieu ».
- « L’inquiétude ».
- « C’est pour protéger les intérêts du gouvernement »
- « Je vois à la télé des gens masqués soi-disant pour soigner la population ».
- « Je ne veux pas en parler ».
- « C’est un grand qui m’a dit que cette maladie ne vient pas de la forêt sinon nous allons tous périr »
- « Sanction divine ».
Πάνω από το 72% των ερωτηθέντων θεωρούν την ασθένεια “επικίνδυνη, μεταδοτική, σοβαρή και θανατηφόρα”. Ωστόσο, το 24% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι η επιδημία του Έμπολα δεν σημαίνει τίποτα για αυτούς, ενώ το 4% των ερωτηθέντων παραμένουν μπερδεμένοι.
Σημειώθηκαν τα ακόλουθα σχόλια:
- “Η επιδημία του Έμπολα δεν υπάρχει. Δεν πιστεύω τι λένε οι άνθρωποι”.
- “Αυτή η ασθένεια δεν σημαίνει τίποτα για μένα, γιατί δεν καταλαβαίνω τίποτα γι’ αυτήν”.
- “Δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει η ασθένεια”.
- “Ανησυχώ να πάω στο νοσοκομείο, φοβάμαι”.
- “Αυτή η ασθένεια δημιουργήθηκε από τις ΗΠΑ, από τους λευκούς”.
- “Δεν καταλαβαίνω τίποτα για αυτήν την ασθένεια”.
- “Είναι τιμωρία από τον Θεό”.
- “Μια αιτία ανησυχίας”.
- “Είναι για την προστασία των συμφερόντων της κυβέρνησης”.
- “Έχω δει ανθρώπους στην τηλεόραση να φορούν μάσκες, να φροντίζουν τον πληθυσμό ή έτσι λένε”.
- “Δεν θέλω να μιλήσω γι’ αυτό”.
- “Ένας μεγάλος μου είπε ότι αυτή η ασθένεια δεν έρχεται από το δάσος – εάν γίνει αυτό, θα πεθάνουμε όλοι”.
- “Θεϊκή τιμωρία”.
Στις 17 Αυγούστου, στη Λιβερία, τη χώρα που έχει πληγεί περισσότερο, μια ομάδα ανδρών οπλισμένων με μαχαίρια και κλομπ, φωνάζοντας “δεν υπάρχει Έμπολα” στη χώρα, επιτέθηκε σε ένα κέντρο καραντίνας σε σχολείο στο Γουέστ Πόιντ, προάστιο της Μονρόβια, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να φύγουν. Μόλις στις 20 Αυγούστου βρέθηκαν 17 από τους διαφυγόντες ασθενείς και μεταφέρθηκαν στο νεοσύστατο κέντρο θεραπείας Έμπολα στο νοσοκομείο Τζον Φ. Κένεντι της πρωτεύουσας.
Σε διεθνές επίπεδο, οι πολίτες αυτών των χωρών υπόκεινται σε ολοένα και πιο αυστηρή καραντίνα, με τα σύνορα να είναι κλειστά και τις περισσότερες αεροπορικές εταιρείες να αναστέλλουν πτήσεις προς τις πληγείσες χώρες. Οι οικογένειες των διπλωματών σε αυτές τις χώρες επαναπατρίζονται, έχουν ακυρωθεί διεθνή συνέδρια και μεταφέρονται αθλητικές εκδηλώσεις.
Ωστόσο, ένα άρθρο στο Resistance Authentique, ένα γαλλικό ιστολόγιο με δημοφιλή θέματα, αντανακλούσε τη γνώμη πολλών ειδικών:
Il faut un contact direct avec un liquide biologique comme le sang, les selles, les vomissures. Il n’y a aucune transmission par voie aérienne C’est-à-dire que, lorsqu’une personne parle ou tousse, elle ne répand pas le virus Ebola dans l’air ambiant.
Ο ιός μεταδίδεται με άμεση επαφή με σωματικά υγρά, όπως αίμα, κόπρανα ή εμετό. Δεν υπάρχει αερομεταφερόμενη μετάδοση. Με άλλα λόγια (σε αντίθεση με ότι μπορεί να διαβάσετε αλλού), ο ιός Έμπολα δεν εξαπλώνεται μέσω του αέρα από ένα άτομο που μιλάει ή βήχει.
Μακριά από τη μολυσμένη περιοχή, ο φόβος οδήγησε τους ανθρώπους να καταφύγουν σε μέτρα με ελάχιστα κρυμμένα ανώτερα κίνητρα. Στη Νότια Κορέα, για παράδειγμα, μια παμπ έφτιαξε την πινακίδα, που εμφανίζεται σε αυτήν τη φωτογραφία, που κυκλοφόρησε στο Twitter και δημοσιεύτηκε στο MediaEqualizer, έναν ιστότοπο παρακολούθησης ΜΜΕ των ΗΠΑ. Περίπου 800 σχόλια από αναγνώστες, που απάντησαν σε αυτό, έδωσαν μια ματιά στην αρνητική άποψη, που έχουν πολλοί Κορεάτες για τους Αφρικανούς.
“Ζητούμε συγνώμη αλλά, λόγω του ιού Έμπολα, δεν δεχόμαστε Αφρικανούς αυτή τη στιγμή”. Η ειδοποίηση εμφανίστηκε στην είσοδο του JR Pub στη Σεούλ. Πηγή: Harriet στο Facebook με άδεια
Ένας αναγνώστης ονόματι Raptor έγραψε ένα σχόλιο στο φόρουμ Instinct de Survie (ένστικτο επιβίωσης), μια πλατφόρμα για υποστηρικτές του ανοιχτού λογισμικού, δίνοντας εννοιολογικό πλαίσιο για το ξέσπασμα:
L'éternel exemple que je sors à chaque fois: La grippe saisonnière fait entre 1500 et 2000 morts annuellement sur notre territoire. Loin de moi l'idée de vouloir tout comparer, mais je tente de relativiser tout ça. Dans la même veine, lors du séisme en Haïti nous avons pu constater des résurgences de peste, choléra, tuberculose… Pour autant, les conséquences à l'international n'ont pas été très visibles…
Avec près de 700 morts, nous sommes encore loin des références en la matière qui ont pu nous toucher par le passé (peste noire, grippe espagnole notamment).
Tenant compte de ça, quand je vois des occurrences comme “totalement hors de contrôle”, “épidémie sans précédent” dans les articles, je me demande si les médias n'auraient pas tendance à faire du journalisme à sensations plutôt que de la vraie info. Certains flux migratoires ramènent régulièrement des trucs qu'on ne trouvait plus sous nos latitudes, pour autant nous n'enregistrons pas de crises sanitaires.
Το παράδειγμα που χρησιμοποιώ πάντα είναι αυτό: Η εποχική γρίπη προκαλεί 1.500-2.000 θανάτους κάθε χρόνο στη χώρα μας. Δεν θέλω να κάνω συγκρίσεις, αλλά προσπαθώ να βάλω τα πράγματα σε προοπτική. Ομοίως, κατά τη διάρκεια του σεισμού στην Αϊτή, είδαμε κρούσματα πανώλης, χολέρας και φυματίωσης. Ωστόσο, ο διεθνής αντίκτυπος δεν ήταν πολύ αισθητός.
Με σχεδόν 700 θανάτους (τη στιγμή της δημοσίευσης), απέχουμε πολύ από το να αντιστοιχίσουμε την κλίμακα ορισμένων από τις ασθένειες, που μας επηρέασαν στο παρελθόν (η μαύρη πανώλη κι η ισπανική γρίπη, μεταξύ άλλων).
Για αυτόν τον λόγο, όταν βλέπω άρθρα, που χρησιμοποιούν φράσεις όπως “εντελώς εκτός ελέγχου” ή “άνευ προηγουμένου επιδημία”, με κάνει να αναρωτιέμαι αν τα ΜΜΕ καταφεύγουν σε δημοσιογραφία εντυπωσιασμού αντί για πραγματικές πληροφορίες. Η εισροή μεταναστών εισάγει τακτικά πράγματα, που δεν έχουμε δει στο παρελθόν στον δικό μας κόσμο και όμως δεν αναφέρουμε συνεχώς κρίσεις υγείας.
Όταν οι γειτονικές χώρες κλείνουν σύνορα ή ακόμα και απλώς εισάγουν αυστηρότερες προϋποθέσεις εισόδου, δημιουργούνται σοβαρά οικονομικά προβλήματα, ειδικά για το διασυνοριακό εμπόριο. Ο ιστότοπος ειδήσεων της Γουινέας Actu224 δημοσίευσε τα σχόλια ενός συνδικάτου οδηγών φορτηγών στα σύνορα της Γουινέας-Μάλι:
Beaucoup de Maliennes ont aujourd’hui abandonné l’axe Bamako -Conakry à cause des méfiances et des incertitudes autour de cette maladie. Voyez-vous, la gare est remplie de véhicules vides. Les rares qui arrivent à quitter de la journée ont tout le mal à faire le plein de clients …
Malheureusement, avec la pandémie d’Ébola, les Maliens sont de plus en plus réticents à aller à l’intérieur de la Guinée, mais les populations guinéennes continuent de fréquenter les foires hebdomadaires maliennes.
Πολλοί Μαλιανοί έχουν εγκαταλείψει τώρα τον αυτοκινητόδρομο Μπαμάκο-Κόνακρι λόγω των υποψιών και των αβεβαιοτήτων γύρω από αυτήν την ασθένεια. Όπως βλέπετε, ο σταθμός είναι γεμάτος με άδεια οχήματα. Οι λίγοι, που καταφέρνουν να ξεφύγουν κατά τη διάρκεια της ημέρας, αγωνίζονται να βρουν αρκετούς πελάτες.
Δυστυχώς, με την πανδημία του Έμπολα, οι Μαλιανοί καθίστανται όλο και πιο απρόθυμοι να πάνε στο εσωτερικό της Γουινέας, ωστόσο οι Γουινεανοί εξακολουθούν να παρακολουθούν τις εβδομαδιαίες εκθέσεις στο Μάλι.
Ενώ διεθνείς προσπάθειες στέλνουν στις πληγείσες χώρες κάθε είδους βοήθεια, συμπεριλαμβανομένου ιατρικού εξοπλισμού, χρημάτων και εμβολίων, που δεν είναι ακόμη διαθέσιμα στο εμπόριο, οι θρησκευτικοί ηγέτες οργανώνουν προσευχές για να ευαισθητοποιήσουν το κοινό και να βοηθήσουν τους ανθρώπους να κατανοήσουν καλύτερα τι κάνουν οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας.
Ο εξαιρετικά αμφιλεγόμενος Νιγηριανός ιεραπόστολος και εκατομμυριούχος, TB Joshua, από την πλευρά του, ισχυρίζεται ότι ένα ιερό νερό, που έχει αναπτύξει, θα μπορούσε να θεραπεύσει ασθενείς, που πάσχουν από τον ιό του Έμπολα. Έστειλε 4.000 μπουκάλια νερό με το ιδιωτικό του τζετ για να βοηθήσει τη Σιέρα Λεόνε.
