Εικόνα ευρέως διαδεδομένη στο Διαδίκτυο, που προωθεί τα αναπαραγωγικά δικαιώματα ως ανθρώπινα δικαιώματα.
Το καθεστώς των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών αποτέλεσε αντικείμενο ανησυχίας πρόσφατα στην Κροατία. Διαμαρτυρία στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας δήλωσε “Παράνομες αμβλώσεις – δεν θα επιστρέψουμε [1]” στις 28 Νοεμβρίου και στις 11 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε κοινή συνεδρίαση της Επιτροπής για την Ισότητα των Φύλων και του CESI (Κέντρο Εκπαίδευσης, Συμβουλευτικής και Έρευνας) σχετικά με αναπαραγωγικά δικαιώματα στην Κροατία. [2]
Αυτά τα δύο γεγονότα συνέβησαν, αφού τα ΜΜΕ άρχισαν να κάνουν ερωτήσεις γύρω από το θέμα, που προκλήθηκαν από ανεξάρτητες ακτιβιστικές πύλες όπως το Libela.org [3] (η μόνη πύλη στην Κροατία που γράφει συνεχώς για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα) και έρευνα που έγινε και δημοσιεύτηκε από το CESI με τίτλο “Γκρίζα ζώνη: Ζήτημα αμβλώσεων στη Δημοκρατία της Κροατίας [4]“. Στην Κροατία, οι γυναίκες μπορούν να κάνουν αμβλώσεις αναμφισβήτητα μέχρι τη δέκατη εβδομάδα της εγκυμοσύνης από το 1978, χάρη σε έναν νόμο, που ισχύει από τότε, ενώ η Κροατία ήταν ακόμη μέρος της πρώην Γιουγκοσλαβίας [5].
Τα τελευταία 23 χρόνια, από την ανεξαρτησία της Κροατίας και μετά, αρκετές θρησκευτικές [6] και νεοσυντηρητικές [7] ομάδες προσπάθησαν να αντιταχθούν σε τέτοιους νόμους και να απαγορεύσουν τις νόμιμα προκληθείσες αμβλώσεις [8]. Καμία ομάδα, προς το παρόν, δεν έχει προσπαθήσει να ασκήσει πίεση στους νομοθέτες, με τρόπο που στην πραγματικότητα θα απαγόρευε εντελώς τις αμβλώσεις, αν και πολλοί έχουν οργανώσει διαμαρτυρίες και εκστρατείες κατά της ελευθερίας της επιλογής όπως το “40 ημέρες για τη ζωή” [9]. Καμία από τις οργανώσεις, που συσπειρώνονται κατά των δικαιωμάτων των γυναικών, δεν έχει συζητήσει την αντισύλληψη, την εκπαίδευση και τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, που σχετίζονται με τα ποσοστά και τις πρακτικές αμβλώσεων.
Δεν υπάρχει θεσμική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία [10] και οι ομάδες, που “προσεύχονται για τη ζωή”, αντιτίθενται στην εισαγωγή εκπαίδευσης για το θέμα και στη διεύρυνση των βασικών γνώσεων για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα και την αντισύλληψη στη χώρα. Τέτοιες ενέργειες έχουν απλώς αυξήσει το στίγμα και την ντροπή ενάντια σε γυναίκες, που αποφάσισαν να κάνουν έκτρωση.
Μια ακόμη μεγαλύτερη απειλή για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών στην Κροατία είναι η αντίρρηση συνείδησης, [11] η οποία επιτρέπει στους/στις γυναικολόγους να επιλέξουν να μην κάνουν αμβλώσεις και αμνιοπαρακέντηση, να εγκρίνουν αντισύλληψη ή ορισμένες πτυχές γονιμοποίησης με ιατρική βοήθεια. Εάν οι διαδικασίες σχετικά με τη γυναικεία σεξουαλική υγεία δεν συμβιβάζονται με τους ηθικούς λόγους του/της, τότε επιτρέπεται να αρνηθούν την εκτέλεσή τους.
Διαδηλωτές υπέρ της επιλογής συγκεντρώθηκαν στο Ζάγκρεμπ στις 28 Νοεμβρίου 2014 κρατώντας ένα πανό που έγραφε: “Δεν θέλουμε να επιστρέψουμε στις παράνομες αμβλώσεις”. Φωτογραφία από το Κέντρο Πολιτικού Θάρρους, χρήση με άδεια.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το σύστημα υγείας της Κροατίας βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης [12] λόγω των απαρχαιωμένων συστημάτων και των νέων μεταρρυθμίσεων και λόγω μιας ασταθούς οικονομίας, πολλές γυναίκες απλώς δεν βρίσκονται στην οικονομική κατάσταση για να ζητήσουν υγειονομική περίθαλψη σε ιδιωτικά ιδρύματα της επιλογής τους. Αυτό έχει δημιουργήσει μια κατάσταση, στην οποία οι γυναίκες απλώς δεν επιτρέπεται να λαμβάνουν αποφάσεις για το σώμα τους. [13]
Επειδή η προαιρετική άμβλωση δεν αποτελεί μέρος του βασικού εθνικού προγράμματος υγειονομικής περίθαλψης, οι τιμές κυμαίνονται γενικά από 100 ευρώ έως 400 ευρώ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα διοικητικά συμβούλια των νοσοκομείων έχουν φτάσει στο σημείο να αποφασίζουν να μην κάνουν αμβλώσεις στα ιδρύματά τους [14], κάτι που αποτελεί ευθεία παραβίαση των υφιστάμενων νόμων, αλλά οι Αρχές έχουν αφήσει τέτοιες αποφάσεις να ακυρωθούν.
Πρόσφατα, το Υπουργείο Υγείας προχώρησε σε ορισμένες βελτιώσεις και υποχρεώσεις, σύμφωνα με τις οποίες η προκαλούμενη άμβλωση θα είναι διαθέσιμη ως ιατρική υπηρεσία σε κάθε νοσοκομείο, που διαθέτει γυναικολογικό τμήμα. Ωστόσο, ενώ επιχειρεί να δημιουργήσει πρόσβαση σε νόμιμες αμβλώσεις, το ίδιο υπουργείο επιτρέπει στην Κλινική του Αγίου Πνεύματος από το Ζάγκρεμπ [15] για να εξαιρεθεί από αυτήν την υποχρέωση. Αν και η Κροατία είναι κοσμικό κράτος [16], η Καθολική Εκκλησία στην Κροατία εξακολουθεί να έχει εξαιρετική επιρροή στη δημιουργία νόμων και απόψεων.
Πέρυσι, πραγματοποιήθηκαν 3.816 επιθυμητές αμβλώσεις στην Κροατία [17], οι οποίες αποτελούν μόνο το 35% όλων των αμβλώσεων το 2013 στη χώρα. Ένα άλλο 65% ήταν ιατρικά απαραίτητες αμβλώσεις λόγω δυσπλασιών ή άλλων ιατρικών λόγων. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία δεν δίνουν μια απολύτως αληθινή εικόνα, επειδή ακτιβιστές υπέρ της επιλογής στην Κροατία έχουν παρατηρήσει ότι ορισμένες από τις αμβλώσεις πραγματοποιούνται εκτός κατάλληλων ιατρικών ιδρυμάτων και ορισμένες διαδικασίες καταγράφονται ως άλλες ιατρικές παθήσεις.
Αν και το 2014 η κροατική κυβέρνηση χορήγησε «γρήγορη σύνδεση στο Διαδίκτυο» 1 Mb/s [18], επιτρέποντας φαινομενικά περισσότερη πρόσβαση και ελευθερία πληροφοριών, η Κροατία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει χαμηλό ΑΕΠ, υψηλά ποσοστά ανεργίας, αυξανόμενες εθνικιστικές τάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ακραίας θρησκευτικής επιρροής στην κοινωνία και στις κρατικές υποθέσεις και οπισθοδρόμηση σχετικά με τα αναπαραγωγικά δικαιώματα και τα θέματα υγείας της γυναίκας.