- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Μειώνοντας το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών της Αφρικής

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Ισημερινή Γουινέα, Μαδαγασκάρη, Μπουρκίνα Φάσο, Ανάπτυξη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ανθρωπιστική ανταπόκριση, Διαδηλώσεις, Διακυβέρνηση, Διεθνείς Σχέσεις, Εθνότητα & φυλή, Εκπαίδευση, Επικαιρότητα, Εργασία, Ιδέες, Καλά Νέα, Μέσα των πολιτών, Οικονομικά & επιχειρηματικότητα, Πολιτική, Τοπικά

Χιλιάδες άνθρωποι διαδηλώνουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν εναντία στους υψηλούς μισθούς, το υψηλό κόστος διαβίωσης και το ανεπαρκές δίκτυο ασφαλείας του κράτους.

Μια αντίδραση στα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα; Ή μια συνέχεια της Αραβικής Άνοιξης; Όχι, αυτές είναι διαμαρτυρίες για μεγαλύτερη ισότητα στην υποσαχάρια Αφρική, και τον τελευταίο χρόνο και στην Μπουρκίνα Φάσο.

Η διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι τόσο ανησυχητική στην Αφρική, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο. Στην πραγματικότητα, πολλοί Αφρικανοί πιστεύουν ότι οι ανισότητες γίνονται όλο και πιο έντονες: μια μικρή μειοψηφία γίνεται όλο και πιο πλουσιότερη, ενώ τα ποσοστά των φτωχών βγαίνουν εκτός διαγράμματος. Η αντίθεση είναι ακόμα πιο εντυπωσιακή στην Αφρική, καθόσον το επίπεδο της φτώχειας είναι σε σταθερά υψηλά επίπεδα εδώ και δεκαετίες, παρά τη σημαντική αύξηση του μέσου ΑΕΠ της ηπείρου.

[1]

Το δεύτερο πιο ακριβό γιοτ στον κόσμο, που ανήκει στο γιο του Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, Προέδρου της Ισημερινής Γουινέας. Φωτογραφία χωρίς πνευματικά δικαιώματα (κοινό κτήμα)

Ένας αρθρογράφος από την ανεξάρτητη καθημερινή L'Observateur Paalga στην Μπουρκίνα Φάσο εξηγεί τη γενική αίσθηση της δυσαρέσκειας [2] [fr]:

Les uns prennent l’avion pour aller soigner un rhume des foins pendant que les autres bouffent les pissenlits par la racine parce qu’ils n’ont pas l’argent pour aller traiter un simple palu.

Κάποιοι παίρνουν το αεροπλάνο για θεραπεία μιας αλλεργικής ρινίτιδας, ενώ άλλοι τρώνε παρά μόνο πικραλίδες από τη ρίζα, επειδή δεν έχουν τα χρήματα για θεραπεία της απλής ελονοσίας.

Ωστόσο, η ανάπτυξη στην Αφρική αναμένεται – η Παγκόσμια Τράπεζα δίνει μια αισιόδοξη εικόνα της αφρικανικής προοπτικής, αλλά προειδοποιεί για σταθερά υψηλές ανισότητες [3] [en]:

Η οικονομική ανάπτυξη στην υποσαχάρια Αφρική παραμένει ισχυρή, με ανάπτυξη που προβλέπεται να είναι στο 4,9% το 2013. Σχεδόν το ένα τρίτο των χωρών της περιοχής αυξάνονται κατά 6% και περισσότερο και οι αφρικανικές χώρες είναι πλέον συστηματικά από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες στον κόσμο […] [ωστόσο, η έκθεση] επισημαίνει ότι η φτώχεια και η ανισότητα παραμένει «σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα και ο ρυθμός της μείωσης απαράδεκτα αργός”. Σχεδόν ένας στους δύο Αφρικανούς ζει σήμερα σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.

Revenue inequality in African towns via French documentation - Public domain [4]

Ανισότητα εσόδων στις αφρικανικές πόλεις μέσω γαλλικής τεκμηρίωσης. Φωτογραφία χωρίς πνευματικά δικαιώματα (κοινό κτήμα)

Ο Denis Cogneau, υπεύθυνος για την έρευνα στο Ινστιτούτο Έρευνας για την Ανάπτυξη (IRD), εξηγεί ότι αυτές οι ανισότητες στην Αφρική έχουν μια πολύ συγκεκριμένη ιστορική προέλευση [5] [fr]:

Les États postcoloniaux ont hérité d’institutions économiques et sociales extractives, caractérisées par un dualisme extrêmement marqué entre un secteur formel de taille réduite, et un vaste secteur informel incluant la paysannerie. De même, beaucoup de pays se caractérisent par un dualisme scolaire et sanitaire, caractérisé par la coexistence d’institutions d’élite publiques et privées coûteuses situées dans la capitale, et d’un secteur de base (écoles primaires et dispensaires) faiblement doté en personnel, médiocrement approvisionné et inégalement réparti sur le territoire. Dans ce contexte, l’école a joué un rôle très dangereux, car elle a été (et est toujours) l’une des clefs d’accès, «non seulement aux emplois dans le secteur moderne, mais aussi aux positions dans l’appareil d’État et au pouvoir politique, suivant en cela les évolutions des sociétés européennes». L’inégalité des chances dans l’accès implique, par conséquent, une reproduction plus accentuée des élites politiques.

Τα μετα-αποικιακά κράτη κληρονόμησαν εξωτερικούς οικονομικούς και κοινωνικούς θεσμούς, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μια πολύ σημαντική δυαδικότητα μεταξύ ενός επίσημου μικρού τομέα και ενός μεγάλου ανεπίσημου τομέα, συμπεριλαμβανομένης και της αγροτιάς. Ομοίως, πολλές χώρες που χαρακτηρίζονται από μια δυαδικότητα στους τομείς εκπαίδευσης και υγείας, που χαρακτηρίζονται από τη συνύπαρξη δαπανηρών, ιδιωτικών και δημόσιων ελιτιστικών ιδρυμάτων στην πρωτεύουσα, και ένα βασικό τομέα (δημοτικά σχολεία και κέντρα υγείας) που έχει ελλείψεις σε προσωπικό, υλικό είναι άνισα κατανεμημένος σε όλη την επικράτεια. Στο πλαίσιο αυτό, το σχολείο διαδραματίζει έναν επικίνδυνο ρόλο, επειδή ήταν (και εξακολουθεί να είναι) ένα από τα κλειδιά για την πρόσβαση “όχι μόνο στην αγορά εργασίας στο σύγχρονο τομέα, αλλά και σε θέσεις στην κρατική μηχανή και στην πολιτική εξουσία, αντανακλώντας έτσι την εξέλιξη στις ευρωπαϊκές κοινωνίες ». Ως εκ τούτου, η ανισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση υπαινίσσεται μια εμφανέστερη αναπαραγωγή των πολιτικών ελίτ.

Ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για τη μείωση των ανισοτήτων;

Σε τοπικό επίπεδο, οι προσπάθειες συχνά δεν γίνονται για να κατανοηθούν οι ακριβείς συνθήκες που οδηγούν στην αυξανόμενη ανισότητα. Πολλές οργανώσεις έχουν εφαρμόσει μηχανισμούς για να παρακολουθούν τις ζωές των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, προκειμένου να διευκρινίσουν τους λόγους πίσω από αυτό.

Στη Μαδαγασκάρη, η CIRAD (γαλλικό ερευνητικό κέντρο που συνεργάζεται με τις αναπτυσσόμενες χώρες για την αντιμετώπιση διεθνών αγροτικών και αναπτυξιακών θεμάτων) έχει προτείνει τη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου για τη διεξαγωγή της παρακολούθησης και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις αγροτικές περιοχές [6] [fr]:

Le Réseau des observatoires ruraux (ROR) constitue un dispositif de suivi et d’analyse des conditions de vie des ménages ruraux. Un des objectifs principaux est d’appréhender l’évolution de la situation des ménages ruraux et l’impact des mesures publiques et des chocs externes sur ces ménages. Chaque observatoire comporte un panel de 500 ménages sur des sites choisis de manière raisonnée avec le bailleur. Le questionnaire couvre les principaux aspects des la vie des ménages sur une période de 12 mois. Les résultats permettent une comparaison des situations dans le temps (par année) et dans l’espace (entre les observatoires).

Το Δίκτυο παρατηρητηρίων αγροτών (MMR) αποτελείται από ένα όργανο παρακολούθησης και ανάλυσης των συνθηκών διαβίωσης των αγροτικών νοικοκυριών. Βασικός στόχος είναι να κατανοήσουμε την εξέλιξη της κατάστασης των αγροτικών νοικοκυριών και τις επιπτώσεις των δημόσιων μέτρων και των εξωτερικών κραδασμών σε αυτά τα νοικοκυριά. Κάθε παρατηρητήριο έχει μια ομάδα από 500 νοικοκυριά σε θέσεις επιλεγμένες σε συμφωνία με τους ιδιοκτήτες. Το ερωτηματολόγιο καλύπτει τις κύριες πτυχές της ζωής των νοικοκυριών κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 12 μηνών. Τα αποτελέσματα επιτρέπουν τη σύγκριση των καταστάσεων σε χρόνο (ένα έτος) και χώρο (μεταξύ των παρατηρητηρίων).

Η ανισότητα των δυο φύλων στην Μπουρκίνα Φάσο έχει αναγνωριστεί ως ένα σημαντικό εμπόδιο για την ανάπτυξη, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι η συμμετοχή των γυναικών στην ενεργό ζωή της χώρας έχει σημαντική επίπτωση στην ανάπτυξή της. Ο Bougnan Naon εξηγεί τι κάνει ο Σύλλογος Dakupa [7]  [fr] για το θέμα αυτό στην επαρχία Boulgou:

L'enjeu du projet est de permettre la création d'un réseau fonctionnel avec des membres compétents pour influencer les attitudes/pratiques traditionnelles, ainsi que les politiques et stratégies locales de lutte contre les inégalités de genre [..] (L'objectif est de): former 50 acteurs-clefs locaux aux stratégies de prise en compte du genre dans la mise en œuvre des projets et programmes par an, d'organiser des suivis-supervisions pour faciliter l'application effective de l'approche (maîtrise des outils et de l'identification d'actions genre pertinentes) par les ONG au profit de leurs cibles.

Στόχος του έργου είναι να δημιουργήσει ένα λειτουργικό δίκτυο με αρμόδια μέλη που να επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τις παραδοσιακές πρακτικές, και επίσης και τις τοπικές πολιτικές και στρατηγικές για την καταπολέμηση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων [..] (Ο στόχος είναι να): σχηματίσουν 50 βασικούς τοπικούς παράγοντες, με στρατηγικές που διασφαλίζουν ότι το φύλο λαμβάνεται υπόψιν με το ξεκίνημα ενός προγράμματος κάθε χρόνο, και για τις ΜΚΟ να προσεγγίσουν τους στόχους τους οργανώνοντας εποπτείες, ώστε να διευκολυνθεί η αποτελεσματική εφαρμογή της προσέγγισης (εκμάθηση των εργαλείων και αναγνώριση σχετικών δράσεων βάσει φύλου).