Η Δευτέρα της 24ης Μαρτίου 1980 κατά πάσα πιθανότητα ξεκίνησε σαν οποιαδήποτε άλλη ημέρα για τους ενορίτες του Σαν Σαλβαδόρ, που παρακολούθησαν τη λειτουργία στο Παρεκκλήσι Divine Providence Hospital [Νοσοκομείο της Αγίας Πρόνοιας]. Η ημέρα αυτή αμαυρώθηκε όμως από τη βία και ακόμα και 35 χρόνια αργότερα έχει μείνει χαραγμένη στη μνήμη του κόσμου ως καταραμένη. Ο ιερουργός της προσευχής, Μονσινιόρ Óscar Arnulfo Romero [en], έπεσε νεκρός μετά από πυροβολισμό κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Η σφαίρα διαπέρασε την καρδιά του. Ήταν 62 ετών.
Τον Φεβρουάριο του 2015 μετά από μεγάλη προσπάθεια των κατοίκων του Ελ Σαλβαδόρ, η Kαθολική Eκκλησία αγιοποίησε τον Romero.
Πέραν της ιδιότητας του ιερέα, ο Romero ήταν ένας γνωστός υποστηριχτής των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Την ημέρα πριν το θάνατό του απευθύνθηκε στους αξιωματικούς του στρατού του Ελ Σαλβαδόρ λέγοντας: [es]
Yo quisiera hacer un llamamiento muy especial a los hombres del Ejército, y en concreto a las bases de la Guardia Nacional, de la policía, de los cuarteles: Hermanos, son de nuestro mismo pueblo, matan a sus mismos hermanos campesinos y, ante una orden de matar que dé un hombre, debe de prevalecer la ley de Dios que dice: ‘No matar’. Ningún soldado está obligado a obedecer una orden contra la ley de Dios. Una ley inmoral, nadie tiene que cumplirla.
Θέλω να ζητήσω κάτι πολύ ιδιαίτερο από τους ανθρώπους του στρατού και κυρίως από την Εθνοφρουρά, την αστυνομία και τους στρατώνες: Αδέρφια, καταγόμαστε από τους ίδιους ανθρώπους, σκοτώνετε τους φίλους και τα αδέρφια σας και όταν ένας άνθρωπος διατάζει να σκοτωθεί ένας άλλος άνθρωπος τότε πρέπει να κυριαρχεί ο νόμος του Θεού, εκείνος δηλαδή που λέει “Ου φονεύσεις”. Κανένας στρατιώτης δεν είναι υποχρεωμένος να υπακούει σε μια διαταγή που είναι ενάντια στο νόμο του Θεού. Ένας ανήθικος νόμος τον οποίον κανένας δεν είναι υποχρεωμένος να ανέχεται.
Δεκατρία χρόνια μετά τη δολοφονία, το 1993, η Επιτροπή Αλήθειας που δημιουργήθηκε για να διερευνήσει τις πιο σοβαρές εγκληματικές πράξεις που διαπράχθηκαν κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο του Σαν Σαλβαδόρ [en], κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένας ελεύθερος σκοπευτής δολοφόνησε τον Romero. Το όνομά του είναι Marino Samayor Acosta, ένας δεκανέας της καταργημένης πια Εθνοφρουράς και μέλος της διμοιρίας ασφαλείας του πρωθυπουργού. Ο Marino Samayor Acosta φημολογείται ότι έλαβε 114 δολάρια για τη δολοφονία. Στις 6 Νοεμβρίου 2009 ο τότε πρόεδρος Mauricio Funes αποφάσισε να διερευνήσει τη δολοφονία του Romero σύμφωνα με μια διαταγή του Διαμερικανικού δικαστηρίου των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του 2000.
Στις 24 Μαρτίου 1990, δηλαδή δέκα χρόνια μετά τη δολοφονία, ξεκίνησε η προσπάθεια αγιοποίησης του Romero. Σχεδόν εικοσιπέντε χρόνια μετά, στις 3 Φεβρουαρίου του 2015, ο Πάπας Φραγκίσκος ανακήρυξε και επίσημα τον Óscar Romero μάρτυρα της εκκλησίας που δολοφονήθηκε από “μίσος προς την πίστη”.
Αν και έχουν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια από τη δολοφονία, ο Μονσινιόρ Romero αναφέρεται σε πολλά μέσα ενημέρωσης, όπως για παράδειγμα στον ιστότοπο LupaProtestante [Es], ο οποίος έγραψε πρόσφατα:
Esa voz comprometida lo llevó [a Romero] a denunciar a los ricos y poderosos. A exigir la defensa de la vida, las corrupciones a todo nivel, la mentira sistemática y estructurada que encubría desde la tortura hasta las desapariciones y los asesinatos. No rehuía presentar casos concretos en sus homilías y reclamarles a los gobernantes y a las fuerzas armadas respeto por la dignidad humana, la promoción de la paz con justicia y preservar para las futuras generaciones una patria en la que cupieran todos y todas en fraternidad y libertad plena.
H αφοσιωμένη του φωνή τον ανάγκασε [τον Romero] να διαμαρτυρηθεί για τους πλούσιους και τους ισχυρούς. Του ζήτησε να αμυνθεί για τη ζωή, τη διαφθορά σε όλα τα επίπεδα και τα συστηματικά και καλά δομημένα ψέμματα που κάλυπταν από βασανιστήρια μέχρι εξαφανίσεις και δολοφονίες. Δεν απέφυγε να αναφερθεί σε συγκεκριμένα περιστατικά κατά τη διάρκεια των λειτουργιών του καθώς και να αναφέρει ότι οι κυβερνήτες και οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Προωθούσε την ειρήνη με δικαιοσύνη και προσπαθούσε να διατηρήσει μια πατρίδα όπου όλοι θα μπορούν να ζήσουν σε πλήρη αδελφικότητα και ελευθερία για τις επόμενες γενιές.
Παράλληλα το blog SuperMartyrio αναγνωρίζει [es] τη συνεισφορά του προέδρου Funes στην αγιοποίηση του Romero.
Hay que empezar reconociendo el bien que ha hecho el Pdte. Funes: el primer presidente en reconocer el valor de Mons. Romero para la sociedad y cultura de El Salvador—ya no se diga ser el primer presidente en reconocer la responsabilidad estatal por su asesinato, y pedir perdón por ella. Sus esfuerzos a favor de la canonización también han sido apreciables.
Πρέπει να ξεκινήσουμε παραδεχόμενοι την αξία των κινήσεων του προέδρου Funes: Ήταν ο πρώτος πρόεδρος που αναγνώρισε τη σημασία του Μονσινιόρ Romero για την κοινωνία και τον πολιτισμό του Ελ Σαλβαδόρ για να μην αναφερθούμε στο γεγονός ότι είναι ο πρώτος πρόεδρος που αναγνώρισε την υπαιτιότητα του κράτους για τη δολοφονία του και ζήτησε συγχώρεση. Η συνεισφορά του στη διαδικασία της αγιοποίησης είναι επίσης πολύ σημαντική.
Ο ιστότοπος Opiniones impertinentes από την άλλη αναλογίστηκε [es] μερικά από τα λάθη του Romero:
Romero no lo hizo todo bien. Romero tuvo errores, se comprometió a veces en exceso con la izquierda […]. Durante todo el tiempo contó con el apoyo expreso de Pablo VI, al que visitó dos veces en sus tres años de gobierno, y de Juan Pablo II, que le conoció en Roma en 1979.
O Romero δεν τα έκανε όλα σωστά. Έκανε λάθη, όπως το γεγονός ότι ήταν πολύ αφοσιωμένος στους αριστερούς […]. Από την αρχή είχε την ξεκάθαρη υποστήριξη του πάπα Παύλου του ΣΤ’, τον οποίο επισκέφθηκε δύο φορές κατά τη διάρκεια της τριετούς θητείας του, καθώς και του πάπα Ιωάννη Παύλου του Β’, τον οποίο γνώρισε στη Ρώμη το 1979.
Ο Romero αποτέλεσε θέμα συζήτησης και στο Twitter:
Obispo de Santiago de María, Rodrigo Orlando Cabrera llamó hoy en Ciudad Barrios a católicos a reconocer el martirio de.#MonsenorRomero.
— Museo Mons. Romero (@RomeroMuseo) febrero 14, 2015
Ο επίσκοπος της πόλης Santiago de María, Rodrigo Orlando Cabrera, έκανε έφεση σήμερα στην πόλη Barrios [περίπου 160 χιλιόμετρα από το Σαν Σαλβαδόρ] για να αναγνωρίσουν οι καθολικοί το μαρτύριο του Μονσινιόρ Romero.
Monseñor Romero lucho contra la injusticia y la violencia, es irónico que desobedecerlo haya sido el único camino que encontró el #FMLN — Jose L (@joselinares10) febrero 14, 2015
Ο Μονσινιόρ Romero πάλεψε ενάντια στην αδικία και τη βία. Είναι ειρωνικό ότι το Farabundo Martí National Liberation Front [το κόμμα του πρωθυπουργού Funes] εδραιώθηκε στο Ελ Σαλβαδόρ μόνο επειδή εναντιώθηκε σε όσα διακήρυσσε ο Romero.
Es triste ver como hay Personas que se expresan tan despectivamente de monseñor Romero…le pido a Dios que algún día cambien su mentalidad
— Nelson Flores (@FloresNaffy18) febrero 14, 2015
Είναι πολύ θλιβερό να βλέπει κανείς ότι υπάρχουν άνθρωποι που εκφράζονται τόσο άσχημα για τον Μονσινιόρ Romero… Παρακαλώ τον Θεό να αλλάξουν τη νοοτροπία τους κάποτε.
@NU34LA @ArchbishopGomez @MarcoFlores83 Aquí dormía #MonsenorRomero conozca vida #ElsalvadorenlosAltares pic.twitter.com/0YwAHsK7KG
— NormaRoque34 (@NormaRoque34) febrero 13, 2015
Εδώ συνήθιζε να κοιμάται ο Μονσινιόρ Romero. Μάθετε περισσότερα για τη ζωή του.
#MonseñorRomero. No fue escuchado. El odio de la oligarquía pudo más y, por ser sacerdote católico, lo asesinaron. Este fue su martirio.
— El Arca de Don Bosco (@ArcaDonBosco) febrero 13, 2015
Ο Μονσινιόρ Romero δεν εισακούστηκε. Το μίσος της ολιγαρχίας ήταν ισχυρότερο και δολοφονήθηκε επειδή ήταν ένας καθολικός ιερέας. Αυτό ήταν μαρτυρικός θάνατος.
Η σορός του Romero βρίσκεται θαμμένη στην κρύπτη του μητροπολιτικού καθεδρικού του Σαν Σαλβαδόρ.