Φώναζε καθώς τον χτυπούσαν. Οι κρατούμενοι μπορούσαν να ακούν τις κραυγές του. Η αυτοψία έδειξε ένα κακοσχηματισμένο πρόσωπο, σπασμένο κρανίο, σπασμένα πλευρά και ρήγμα στο νεφρό. Γνωρίστε τον Hasan Alshaikh, 36 ετών, ο οποίος πέθανε μετά από βασανιστήρια σε μια φυλακή στο Μπαχρέιν. Είχε εκτίσει περισσότερο από το ήμισυ της ποινής του.
Στις 6 Νοεμβρίου 2014, το Υπουργείο Εσωτερικών του Μπαχρέιν έγραψε στο Twitter ότι ο κρατούμενος είχε πεθάνει στη φυλακή:
An inmate, 36, at the Directorate of Reformation and Rehabilitation who is convicted in a drug case died. Concerned bodies notified
— Ministry of Interior (@moi_bahrain) 6 November 2014
Ένας κρατούμενος, ετών 36, στη Διεύθυνση Μεταρρύθμισης και Σωφρωνισμού που έχει καταδικαστεί σε υπόθεση ναρκωτικών πέθανε. Έχουν λάβει γνώση τα άτομα που χρειάζονται.
Για περισσότερες λεπτομέρειες αναφέρθηκε ότι δεν ήταν ένα φυσικός θάνατος
Criminal suspicions over the death of inmate http://t.co/cXaSB9YR4H
— Ministry of Interior (@moi_bahrain) 6 November 2014
Ποινικές υποψίες για τον θάνατο του κρατούμενου
Ο Hasan Alshaikh μπαίνει στον κατάλογο με τουλάχιστον πέντε άλλους κρατούμενους, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους λόγω των βασανιστηρίων στο Μπαχρέιν από το 2011, και μοιράζομαι μαζί του κάτι που είναι σύνηθες, δυστυχώς, στη χώρα μου: ήμαστε και οι δύο θύματα βασανιστηρίων.
Τη νύχτα της 30ης Ιουλίου 2013, πήγα για ύπνο σκεπτόμενος ασήμαντα πράγματα, όπως τι θα έκανα το Σαββατοκύριακο και αν θα έπρεπε να συνεχίσω τα μαθήματα πιάνου. Δεν ήξερα ότι αυτές οι αποφάσεις θα ήταν σύντομα εκτός της εμβέλειάς μου.
Τα ξημερώματα στις 31 Ιουλίου, με άρπαξαν από το κρεβάτι μου και με πήγαν στην Κεντρική Διεύθυνση Πληροφοριών (CID), όπου βασανίστηκα για πέντε ημέρες.
Έχοντας δουλέψει με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για μερικά χρόνια, είχα διαβάσει πολλές μαρτυρίες για βασανιστήρια στο Μπαχρέιν, έτσι ήμουν πιο έτοιμος από τους περισσότερους άλλους για το τι θα έρθει. Όχι ότι είχε μεγάλη διαφορά, αλλά τουλάχιστον με βοήθησε να κρατήσω την λογική μου σε κάποιο βαθμό. Κατά τη διάρκεια των ημερών που κρατήθηκα, ήμουν δεμένος με χειροπέδες και με δεμένα μάτια, αλλά είχα ακόμα τη γνώση και το ένστικτό μου ήταν να συνεχίσω να κάνω αυτό που είχα εκπαιδευτεί να κάνω.
Ξεκίνησα να συλλέγω πληροφορίες. Κρατήθηκα σε ένα αυτοσχέδιο κελί περίπου 6×6. Η δομή του δωματίου έδειχνε ότι είχε πρόσφατα υποδιαιρεθεί. Οι τοίχοι από κόντρα πλακέ δεν έφταναν το ταβάνι. Δεν υπήρχε μεγάλος αριθμός δωματίων, αλλά προσπαθούσαν να σου δώσουν την ψευδαίσθηση ότι το μέρος ήταν μεγαλύτερο από ό, τι ήταν με το να σε πηγαίνουν κύκλους γύρω από το μέρος.
Άρχισα να κάνω πράγματα όπως να μετρώ τον αριθμό των θυρών που άκουγα να κλείνουν, όταν οι φρουροί έκαναν αναζήτησή ρουτίνας για να βεβαιωθούν ότι κανείς δεν κοιμάται ή κάθεται (ήμασταν αναγκασμένοι να παραμείνουμε όρθιοι όλη την ώρα). Αυτό έδειξε ότι δεν υπήρχαν πολλά δωμάτια στον χώρο. Αυτό ήταν σημαντικό, γιατί σήμαινε ότι κάθε κτίριο θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα θάλαμο βασανιστηρίων και ότι οι παραδοσιακοί μηχανισμοί για την παρακολούθηση των κρατητηρίων ήταν αναποτελεσματικοί.
Παραμένοντας με χειροπέδες με τα χέρια πίσω από την πλάτη για μεγάλο χρονικό διάστημα στραγγίζει τη δύναμή σου. Μετά από λίγο σταματάει την κυκλοφορία του αίματος και τα άκρα μουδιάζουν. Είχαμε τη δυνατότητα να πάμε στην τουαλέτα μία φορά ανά βάρδια, οπότε βρίσκαμε την ευκαιρία, ακόμα και αν δεν ήμαστε σε ανάγκη, καθώς ήταν η μόνη ευκαιρία για να μας βγάζουν τις χειροπέδες.
Έμαθα να γλιστράω τα χέρια μου κάτω από τα πόδια μου (τα χέρια μας ήταν με χειροπέδες πίσω από την πλάτη μας) και να χαλαρώνω το δεμένα μου μάτια ελαφρώς. Έτσι, όταν με πήγαιναν στο μπάνιο, ήμουν σε θέση να εξετάσω τον χώρο. Άρχισα να παρατηρώ πώς δίνονταν οι διαταγές μεταξύ των αξιωματικών και των φρουρών. Μιλώντας στους τροφίμους που ήμουν μαζί και λαμβάνοντας αργότερα και τις μαρτυρίες τους, έμαθα ότι αν είχες ένα πράσινο Post-it στην πόρτα σου, δεν επιτρεπόταν να κάθεσαι ή να κοιμάσαι. Ένα κίτρινο post-it σήμαινε ότι θα είχες τη δυνατότητα να κοιμηθείς το βράδυ. Κανένα Post-it στην πόρτα του κελιού σου σήμαινε ότι θα είχες τη δυνατότητα να καθίσεις. Αυτό ήταν σημαντικό, διότι έδειξε ότι υπήρχε μία ιεραρχία και ένα σύστημα σε λειτουργία. Αυτές δεν ήταν μονομερείς αποφάσεις.
Κατά τις περιόδους των βασανιστηρίων, μου είπαν τι θα έπρεπε να πω στον εισαγγελέα. Μου είπαν τις ερωτήσεις που θα τεθούν και τις απαντήσεις που πρέπει να δώσω. Το γεγονός ότι μου έγιναν ακριβώς οι ίδιες ερωτήσεις από τον εισαγγελέα, όπως είπαν οι βασανιστές μου, με έπεισε ότι το επίπεδο του συντονισμού που υποψιαζόμαστε πράγματι υπήρχε στο Μπαχρέιν.
Είχα προειδοποιηθεί ότι αν έκανα παράπονα στον εισαγγελέα για τα βασανιστήρια, θα βασανιζόμουν ακόμη περισσότερο. Εάν δεν είχα στείλει ένα tweet στον δικηγόρο μου [en], θα περίμενα να συμβεί κάτι τέτοιο. Πολλοί άλλοι τρόφιμοι το είχαν βιώσει αυτό, καθώς ερωτήθηκαν από τον εισαγγελέα χωρίς την παρουσία δικηγόρου.
Όταν αργότερα μεταφέρθηκα στο κέντρο κράτησης, γνώρισα πολλούς που θα με αναγνώριζαν και θα με πίστευαν. Ένας 16χρονος συγκρατούμενος είδε ότι μου είχε επιτραπεί να έχω ένα σημειωματάριο και με κοίταξε με φθόνο. Τόσο δύσκολο αν και απλό πράγμα, όπως ένα σημειωματάριο να βρεθεί σε τέτοιο ένα μέρος όπως αυτό, δεν θα μπορούσα να του το στερήσω. Του έδωσα το σημειωματάριο και αυτός με εξέπληξε όταν ξεκίνησε το δικό του σχέδιο, φτιάχνοντας και διανέμοντας μια φόρμα στους τροφίμους, ζητώντας τους να γράψουν τις ιστορίες τους και να περιγράψουν πώς βασανίστηκαν.
Το “σημείωμα βασανιστηρίων», όπως συνήθιζα να το αποκαλώ, ήταν κάτι περισσότερο από λόγια στο χαρτί: ήταν η εκδήλωση του κακού. Ήταν πραγματική αγωνία να διαβάζεις αυτές τις ιστορίες ανθρώπων από τόσα πολλά διαφορετικά υπόβαθρα, ηλικίες και μέρη της χώρας. Αυτό το σημειωματάριο ήταν η ντροπή του έθνους μου, καθώς και απόδειξη της δομικής αστοχίας μιας χώρας. Ενίσχυσε την πεποίθησή μου ότι τα βασανιστήρια στο Μπαχρέιν είναι ένα θέμα που πηγαίνει πολύ πέρα από τη φαντασία μας.
Ο θάνατος ενός νέου έγκλειστου στη φυλακή δεν αποτελούσε έκπληξη. Ήταν μόνο θέμα χρόνου πριν κάποιος να αποδειχθεί πολύ αδύναμος για να αντέξει τις πρακτικές στις φυλακές του Μπαχρέιν, και να προσθέσω σε αυτό την έλλειψη ιατρικής βοήθειας, τις επιδεινούμενες συνθήκες στις υπερπληθείς φυλακές [ar] μας και την τάση να αυξάνεται η βία [en].
Τα βασανιστήρια που οδήγησαν στο θάνατο του Hasan Alshaikh διαπράχθηκαν από τρία μέλη του προσωπικού των φυλακών. Τρεις, που σημαίνει ότι ήταν μια απόφαση ομάδας: κανένα από τα τρία μέλη του προσωπικού δεν θεώρησαν ότι είναι λάθος να χτυπάς τρόφιμους, το οποίο οδηγεί σε ένα γενικό περιβάλλον αποδοχής των βασανιστηρίων. Ένας από τους βασανιστές του Hassan Alshaikh ήταν ο υπεύθυνος επανένταξης [ar] των ναρκομανών. Το πώς επιλέχθηκε για μια τέτοια θέση αποτελεί ένδειξη μιας άλλης δομικής αστοχίας του συστήματος.
Οκτώ άλλα άτομα από το προσωπικό των φυλακών εμφανίστηκαν για να καταθέσουν ως μάρτυρες στο βασανισμό και τη δολοφονία του Alshaikh. Γιατί κανένας από αυτούς δεν προσπάθησε να σταματήσει το έγκλημα, ενώ συνέβαινε, αποτελεί περαιτέρω απόδειξη της ατμόσφαιρας ανοχής των βασανιστηρίων. Οι υπόλοιποι κρατούμενοι μπορούσαν μόνο να κάθονται και να τον ακούν να ουρλιάζει μέχρι θανάτου [ar].
Ο Hasan Alshaikh δεν θα είναι το τελευταίο θύμα των βασανιστηρίων στο Μπαχρέιν, ειδικά όχι όσο οι Δυτικοί σύμμαχοι εξακολουθούν να εξυμνούν τις “αλλαγές” που έγιναν από την κυβέρνηση του Μπαχρέιν [en]. Το επίπεδο της προσβολής που αισθάνομαι κάθε φορά που διαβάζω τα σχόλια για τις «μεταρρυθμίσεις» από τους συμμάχους, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι πολύ χειρότερο από τα τραύματα που υπέστην στη φυλακή και δεν κάνει τους συχνούς εφιάλτες μου καθόλου καλύτερους.
Εκ μέρους του Hasan και των άλλων 80 τροφίμων, των οποίων τις ιστορίες έχω διαβάσει, θα ήθελα να σας ζητήσω μια χάρη: παρακαλώ στείλετε κάποιο tweet ή γράψτε στον Philip Hammond, Υπουργό Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας, και ζητήστε του ευγενικά να σταματήσει να μας προσβάλει.