O Ευγένιος ντε Κοκ [en], γνωστός με το παρατσούκλι “Πρωτεύον Κακό” (“Prime Evil”), ήταν ο διοικητής μιας μονάδας της Αστυνομίας της Νοτίου Αφρικής για την καταπολέμηση της εξέγερσης, που απήγαγε, βασάνιζε και δολοφόνησε πολυάριθμους αντικαθεστωτικούς ακτιβιστές την εποχή του Απαρτχάιντ. Πρόσφατα αποφυλακίστηκε υπό όρους, αφού εξέτισε τα 20 χρόνια της ποινής φυλάκισής του των 212 χρόνων.

Ο Πιερ ντε Βος αντιδρά στην αποφυλάκισή του [en], υποστηρίζοντας ότι είναι ώρα να αντιμετωπιστεί το κακό του Απαρτχάιντ και όχι μόνο του ντε Κοκ που το υπερασπίστηκε:

What De Kock did was monstrous – far more monstrous than anything an ordinary beneficiary of apartheid did. Whether he deserves to be granted parole is, therefore, at the very least, debatable. But singling out De Kock as particularly evil is also comforting for those of us who benefited from apartheid and continue to do so because of its lingering effects.

It’s an archetypal example of “Othering”. We pinpoint one wrongdoer (the torturer in the attic) in order to obscure our own complicity in upholding and benefiting from the system in whose name De Kock committed his crimes.

Supporting the prosecution and conviction of De Kock and his continued incarceration, and insisting on depicting him as uniquely evil, allow us to avoid having to confront the fact that the system itself was evil through and through.

It helps us white South Africans who lived through apartheid (or whose parents did) to retain the idea that we were, for the most part, “decent” people – lawyers, accountants, government clerks, railway workers, doctors, school teachers, insurance brokers – who read and discussed the merits of good books and movies with friends, who went to the opera and the symphony concert, who swooned over the yodelling Briels, who cried when that dog was killed in that children’s movie, who treated our servants with condescending kindness. In our own minds we would never, ever deliberately endorse cruelty and violence towards others.

Yet, we benefited from the system whose very raison d’être was to oppress and exploit others and to uphold and defend the sham superiority of whites and what is ironically termed “Western civilisation” – the same “civilisation” that produced Hitler, Stalin, Vietnam and Iraq, and embraced and benefited from slavery and colonial oppression.

Αυτά που έκανε ο ντε Κοκ ήταν τερατώδη – πολύ περισσότερο τερατώδη από αυτά που έκανε ένας συνηθισμένος δικαιούχος του Απαρτχάιντ. Το αν αξίζει να αποφυλακιστεί υπό όρους είναι, ως εκ τούτου, τουλάχιστον, συζητήσιμο. Όμως με το να ξεχωρίζουμε τον ντε Κοκ ως ιδιαίτερα κακό δίνει θάρρος σε όσους από εμάς επωφεληθήκαμε από το Απαρτχάιντ και συνεχίζουμε να το κάνουμε λόγω των παρατεταμένων συνεπειών του.

Είναι ένα αρχέτυπο παράδειγμα του “Othering” (μετατόπιση ευθυνών σε άλλους): εντοπίζουμε κάποιον παραβάτη (τον βασανιστή στη σοφίτα), με σκοπό να συγκαλύψουμε τη δική μας συνενοχή στην υπεράσπιση και στο όφελός μας από ένα σύστημα, στο όνομα του οποίου ο ντε Κοκ διέπραξε τα εγκλήματά του.

Με το να στηρίζουμε την ποινική δίωξη και την καταδίκη του ντε Κοκ και τη συνεχή του φυλάκιση, και με την επιμονή μας να τον παρουσιάζουμε ως μοναδικά κακό, μας επιτρέπεται να αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι το σύστημα από μόνο του ήταν κακό πέρα για πέρα.

Μας βοηθάει εμάς, τους λευκούς Νοτιοαφρικανούς, που ζήσαμε το Απαρτχάιντ (ή που το έζησαν οι γονείς μας) να διατηρήσουμε την ιδέα ότι είμαστε, ως επί το πλείστον, “αξιοπρεπείς” άνθρωποι – δικηγόροι, λογιστές, υπάλληλοι της κυβέρνησης, εργάτες των σιδηροδρόμων, γιατροί, δάσκαλοι, ασφαλιστές – που διάβαζαν και συζητούσαν τα πλεονεκτήματα των καλών βιβλίων και ταινιών με φίλους, που πήγαιναν στην όπερα και στο συμφωνικό κονσέρτο, που λιποθύμησαν κατά τη διάρκεια των τραγουδισμάτων, που έκλαψαν όταν εκείνος ο σκύλος πέθανε σε αυτή την παιδική ταινία, που συμπεριφέρονταν στους υπηρέτες μας με συγκαταβατική καλοσύνη.

Ωστόσο, εμείς επωφεληθήκαμε από το σύστημα, του οποίου ο λόγος ύπαρξης ήταν να καταπιέζει και να εκμεταλλεύεται τους άλλους και να στηρίζει και να υπερασπίζεται την εικονική υπεροχή των λευκών και αυτού που ειρωνικά χαρακτηρίζεται “δυτικός πολιτισμός” – τον ίδιο “πολιτισμό” που δημιούργησε τον Χίτλερ, τον Στάλιν, το Βιετνάμ και το Ιράκ και αποδέχτηκε και επωφελήθηκε από την δουλεία και την αποικιακή καταπίεση.