- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

ΠΓΔΜ: Πέθανε κορίτσι περιμένοντας να ανοίξει μεγάλο ιατρικό κέντρο

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, Διαδηλώσεις, Διακυβέρνηση, Μέσα των πολιτών, Υγεία
Protesters in white mask demand justice for 9-year-old Tamara Dimovska's death in Macedonia on February 19, 2015. Photo by Vancho Dzhambaski. CC BY-NC-SA 2.0 [1]

Διαδηλωτές με λευκές μάσκες ζητούν δικαιοσύνη για τον θάνατο της εννιάχρονης Tamara Dimovska στην ΠΓΔΜ. 19 Φεβρουαρίου 2015. Φωτογραφία: Vancho Dzhambaski. CC BY-NC-SA 2.0

Όταν η Tamara Dimovska χρειάστηκε θεραπεία για τη σπάνια και καταβλητική σπονδυλική διαταραχή της, η οικογένειά της ενημερώθηκε ότι η πΓΔΜ, μια χώρα με μόλις δύο εκατομμύρια ανθρώπους, δεν είχε τον απαραίτητο ειδικό για να εκτελέσει την επέμβαση. Προσπάθησαν να τη μεταφέρουν στο εξωτερικό για την περίπλοκη χειρουργική επέμβαση, αλλά το ταμείο δημόσιας ασφάλισης υγείας της χώρας αρνήθηκε επανειλημμένα την αίτησή τους για χρηματοδότηση.

Η οικογένεια χρησιμοποίησε το Facebook και πραγματοποίησε εκδηλώσεις για να ζητήσει δωρεές, ώστε να πληρώσουν τα ιατρικά έξοδα στο εξωτερικό. Οι Αρχές πλησίασαν στη συνέχεια την οικογένεια και τους ζήτησαν να σταματήσουν την προσπάθειά τους, υποσχόμενοι [2] ότι οι κρατικές ιατρικές υπηρεσίες θα το φροντίσουν: ένα νέο ιατρικό κέντρο θα άνοιγε σύντομα κοντά και η 9χρονη Tamara θα μπορούσε να κάνει την επέμβαση στην πατρίδα.

Όμως οι καθυστερήσεις συνέχισαν και στη συνέχεια ήταν πολύ αργά. Η Tamara πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου 2015.

Εν μέσω σειράς διαμαρτυριών για δημόσιες δαπάνες και διαφθορά, ξέσπασε μαζική κατακραυγή στην πρωτεύουσα των Σκοπίων, όταν ανεξάρτητες πηγές μέσων ενημέρωσης ισχυρίστηκαν [3] ότι οι Αρχές παρενέβησαν στην υπόθεση του κοριτσιού, επειδή ήθελαν να αναδείξουν το παιδί ως την πρώτη επιτυχημένη υπόθεση του νέου ιατρικού κέντρου. “Έτσι πέθανε περιμένοντας, πέθανε για τις Δημόσιες Σχέσεις τους”, δήλωσε ο Filip Stojanovski, συντάκτης του Global Voices.

Η απόφαση ελήφθη από την επιτροπή και υπογράφηκε από την αναπληρώτρια επικεφαλής της επιτροπής, Aspazija Sofijanova, η οποία παραδέχτηκε σε πρόσφατη μαρτυρία ότι το είχε πράξει κατά της επαγγελματικής της κρίσης, επειδή έτσι της είπαν “από ψηλά [3]“. Η Sofijanova είναι μια πολύ πολιτικοποιημένη φυσιογνωμία, που τα κρατικά μέσα ενημέρωσης απεικονίζουν συνήθως ως ανθρωπίστρια, που υποστηρίζει κυβερνώντες πολιτικούς, όποτε είναι δυνατόν.

Η Biljana Nikolovska, δημοσιογράφος που κάλυψε την υπόθεση από την αρχή, σχολίασε στο Facebook [4] λίγες μέρες μετά το θάνατο της Tamara για όλα όσα είχε παρατηρήσει:

Истражувам, разговарам со лекари и доаѓам до информација дека се подготвува спинален центар за сколиози кој треба да биде отворен за два месеци. Си велам можно ли е ова да е причината за одлагањето на операцијата на Тамара. Ја чуваат ли за да се сликаат покрај неа. Доктори ме убедуваат дека имаат стручни колеги во земјава, за кои ова би било „боза“ операција. Повторно контрадикторност. Зошто тогаш во конзилијарното мислење го напишале спротивното? Се што дознавам објавувам, но официјална изјава нема од никој.

Ερευνώ, μιλάω με γιατρούς και λαμβάνω πληροφορίες ότι το Κέντρο Σπονδυλικής Σκολίωσης βρίσκεται υπό κατασκευή και θα ανοίξει σε δύο μήνες. Λέω στον εαυτό μου ότι είναι πιθανόν αυτός ο λόγος για την καθυστέρηση της χειρουργικής επέμβασης της Tamara. Την κρατούν έτσι στην αναμονή για να έχουν άλλο ένα ιβέντ για φωτογραφήσεις; Οι γιατροί μου λένε ότι έχουν ειδικούς συναδέλφους στη χώρα, για τους οποίους μια τέτοια επέμβαση θα ήταν πανεύκολη. Γιατί λοιπόν η γνώμη της Επιτροπής δηλώνει το αντίθετο; Δημοσιεύω τα πάντα, αλλά δεν μπορώ να λάβω επίσημες δηλώσεις από κανέναν.

Λίγο πριν από το θάνατο της κόρης της, η Zhaklina Dimovska αναφέρθηκε [5] ότι είχε προσεγγίσει τον Πρωθυπουργό Νικόλα Γκρουέφσκι και τον ικέτευσε προσωπικά για έγκριση για τη χειρουργική επέμβαση. Διοικητική επιστολή με ημερομηνία 6 Φεβρουαρίου για την έγκριση της επιχείρησης δεν εστάλη παρά στις 11 Φεβρουαρίου [6], δύο ημέρες μετά το θάνατο της Tamara. Η επιστολή, που απεικονίζεται παρακάτω, δεν περιείχε συλλυπητήρια.

First page of the administrative letter regarding Tamara Dimovska's treatment. Image courtesy Novatv.mk [7]

Πρώτη σελίδα της διοικητικής επιστολής σχετικά με τη θεραπεία της Tamara Dimovska. Η εικόνα είναι ευγενική προσφορά του Novatv.mk

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι πολίτες της ΠΓΔΜ έχουν καταφύγει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης [8] χρησιμοποιώντας τις ετικέτες #ОставкаЗаТодоров [9] (παραίτηση για τον Todorov) και #ТодорOFF [10] (Todor-OFF), ζητώντας την παραίτηση του υπουργού Υγείας Nikola Todorov, ο οποίος είχε υποσχεθεί [2] στην οικογένεια της Tamara τον Νοέμβριο του 2014 ότι η κυβέρνηση θα πληρώσει για το χειρουργείο της. Πάνω από 18.000 άτομα έδωσαν την υποστήριξή τους στην εκστρατεία, με επικεφαλής την οικογένεια και την προσωπικότητα των μέσων ενημέρωσης Ognen Janeski. [11]

Στις 19 Φεβρουαρίου, μια μικρή ομάδα ανθρώπων, που φορούσαν λευκές μάσκες [12], ως σύμβολο της απρόσωπης αναλγησίας των θεσμών, διαδήλωσαν [13] μπροστά από το Υπουργείο Υγείας. Η διαδήλωση οργανώθηκε από την πολιτική πλατφόρμα AJDE [14]! και ζητούσε τις παραιτήσεις του Υπουργού Υγείας, των μελών της Επιτροπής και των διαχειριστών των ταμείων ασφάλισης υγείας και των μελών του διοικητικού συμβουλίου.

Λίγες μέρες αργότερα, χιλιάδες άνθρωποι [15] με επικεφαλής τον Janevski και τη μητέρα της Tamara συγκεντρώθηκαν [16] μπροστά από το Ταμείο Ασφάλισης Υγείας και βάδισαν [17] στους κύριους δρόμους των Σκοπίων προς το Υπουργείο Υγείας.

Κανένας επαγγελματίας ιατρός, που εμπλέκεται στην υπόθεση, δεν έχει ακόμη αντιμετωπίσει δίωξη. Λαμβάνοντας υπόψη τις δημόσιες διαμαρτυρίες, δύο αξιωματούχοι του ταμείου δημόσιας υγείας παραιτήθηκαν [18].

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι υπέβαλε κατηγορίες εναντίον του Todorov [18] για κατάχρηση εξουσίας και θέσης στην υπόθεση, αλλά δεν είναι σαφές εάν ο Εισαγγελέας θα ενεργήσει εναντίον του.

Ο Todorov υπερασπίστηκε τον εαυτό του, λέγοντας ότι έκανε ό,τι μπορούσε “και ακόμη περισσότερο από αυτό [18]” για να εγκρίνει τα χρήματα για τη χειρουργική επέμβαση της Tamara. Σε μια ξεχωριστή συνέντευξη στην κρατική τηλεόραση, αναφέρθηκε [19] στο θάνατο του κοριτσιού ως ένα ατυχές γεγονός, που επισκιάζει τις μεταρρυθμίσεις του στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της χώρας.

Στις 21 Φεβρουαρίου, ανακοίνωσε [20] ότι η κυβέρνηση θα προσλάβει 2.000 νέο ιατρικό προσωπικό: 700 γιατρούς και νοσοκόμες και οι υπόλοιποι επιστάτες και άλλο τεχνικό προσωπικό.

Οι συνομιλίες στα κοινωνικά δίκτυα και η κάλυψη στα μικρά αλλά σκληρά ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης της χώρας σήμερα παρέχουν άφθονες αποδείξεις για την ανάγκη μεγαλύτερης λογοδοσίας μεταξύ των δημοσίων αξιωματούχων της χώρας. Μεταξύ της δημόσιας κατακραυγής για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και της ανεργίας, η οποία είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη, στο 30%, και της περίπτωσης της Tamara Dimovska, φαίνεται ότι η πΓΔΜ μπορεί σύντομα να φτάσει σε σημείο βρασμού.