[1]Λεωφορεία στην Χαργκέισα της Σομαλίας. Φωτογραφία: Flickr, Charles Roffey. CC BY-NC-SA 2.0
Το παρόν άρθρο και ραδιοφωνική εκπομπή από τον Ryan Katz [2] για το The World [3] αρχικά δημοσιεύτηκε στο PRI.org [4] στις 10 Μαρτίου 2015 και αναδημοσιεύεται εδώ βάσει συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.
Ο Abdi Awali ακολουθεί την ίδια ρουτίνα κάθε μήνα εδώ και χρόνια. Κατευθύνεται σε μια επιχείρηση μεταφοράς χρημάτων δίπλα στο σπίτι του στη Μινεάπολις, δίνει στον ταμία κάποιες βασικές πληροφορίες και γλιστρά 100 δολάρια σε μια σχισμή. Έπειτα, συνδέεται στο Facebook και μιλά με τη θεία του στη Σομαλία.
Ναι, πήρε τα λεφτά. Επιβεβαιώθηκε.
“Είναι ανύπανδρη μητέρα, ξέρεις”, λέει ο Awali. “Δεν έχει δουλειά, δεν έχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δεν έχει τίποτα. Δεν είναι πολλά για εμάς, αλλά γι’ αυτούς σημαίνει πολλά. Ακόμα και 50-100 δολάρια, αρκούν για ολόκληρο το μήνα”.
Κάθε μέρα, άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες στέλνουν χρήματα σε συγγενείς σε άλλες χώρες. Οι πληρωμές αυτές, τα λεγόμενα εμβάσματα, παρέχουν λεφτά για τα πάντα, από το ενοίκιο μέχρι φαγητό και σχολικά είδη.
Για τους Σομαλούς, οι μεταφορές μετρητών είναι ένας πολύ σημαντικός τρόπος να λάβουν χρήματα από το εξωτερικό, καθώς η Σομαλία ως επί το πλείστον δε διαθέτει επίσημες τράπεζες. Ωστόσο, στους Σομαλο-Αμερικανούς πρόσφατα απαγορεύτηκε να στέλνουν μετρητά πίσω στην πατρίδα. Κι αυτό, όταν κόπηκαν μαχαίρι οι συναλλαγές από την Εμπορική Τράπεζα της Καλιφόρνια, την κύρια αμερικανική τράπεζα που επιθυμεί ακόμα να συνεργάζεται με τις περισσότερες σομαλικές εταιρείες μεταφοράς χρημάτων, hawalas στα αραβικά.
Πολλές άλλες τράπεζες σταμάτησαν τη μεταφορά χρημάτων από τις ΗΠΑ προς τη Σομαλία, δεχόμενες πίεση από το Υπουργείο Οικονομικών να μη βάζουν μετρητά στα χέρια τρομοκρατών. Η ανησυχία αυτή απευθύνεται προς την ομάδα μαχητών Αλ Σαμπάμπ, που, σύμφωνα με μελέτη [5] του Ινστιτούτου Μελετών Ασφαλείας, στρατολογούσε μέλη ακόμα και με αντίτιμο κάτω των 50 δολαρίων.
Μετά την κίνηση της Εμπορικής Τράπεζας, ανησυχία απλώθηκε σε όλη την κοινότητα των Σομαλο-Αμερικανών και ξαφνικά πάγωσε μια χρηματική σανίδα σωτηρίας.
“Οι Σομαλοί της διασποράς στέλνουν περίπου 1,3 δις δολάρια κάθε χρόνο στους αγαπημένους τους στη Σομαλία”, αναφέρει ο Scott Paul, ο ανώτερος σύμβουλος ανθρωπιστικής πολιτικής της Oxfam America με επίκεντρο την Ανατολική Αφρική. “Περισσότερα απ’ όσα λαμβάνει χώρα από ανθρωπιστική βοήθεια και ξένες επενδύσεις μαζί”. Το μεγαλύτερο μέρος των μετρητών αυτών χρησιμοποιείται για την ικανοποίηση βασικών αναγκών.
Ο Abdulaziz Sugule,επικεφαλής του Σομαλο-Αμερικανικού Συνδέσμου Υπηρεσιών Μετρητών, πιέζει τώρα μικρές σομαλικές εταιρείες μεταφοράς χρημάτων, τις ίδιες που τυπικά συνεργάζονταν με την Εμπορική και άλλες τράπεζες, να συνάψουν συνεργασία με τοπικές τράπεζες στη Μινεσότα. “Πρόκειται για ανθρωπιστικό ζήτημα”, αναφέρει.
Μέχρι τώρα, κάποιες από τις τράπεζες συνεργάζονται, αλλά είναι ασαφές για το πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να κρατήσουν οι συνεργασίες αυτές.
Η αστάθεια φοβίζει την Katra Ismael, μια νοσοκόμα, που στέλνει χρήματα στην οικογένειά της στη Σομαλία εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια. “Είναι τα χρήματά σου, τα κέρδισες και θέλεις με αυτά να καλύψεις την οικογένειά σου, για να μπορεί να έχει φαγητό στο τραπέζι της”, λέει.
Στο εστιατόριο Sagal, δημοφιλές μεταξύ των Σομαλών στη Μινεάπολις, ο Mohammad Noa ανησυχεί ότι το πάγωμα των μεταφορών θα επηρεάσει την οικογένειά του με διαφορετικό τρόπο. Έχει έξι παιδιά πίσω στην πατρίδα και πιστεύει ότι ο αποκλεισμός των χρηματικών μεταφορών θα δημιουργήσει ευκαιρίες να επέμβουν βίαιες ομάδες, όπως η Αλ Σαμπάμπ.
“Όταν τα παιδιά δεν μπορούν να πάνε σχολεία, επειδή δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν τα δίδακτρα, είναι τρωτά και παρασύρονται από προσπάθειες στρατολόγησης”, δηλώνει.