- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

“Νάνι, το παιδί μου, νάνι”: Νανουρίσματα απ’ όλο τον κόσμο

Κατηγορίες: Γλώσσα, Μέσα των πολιτών, Μουσική, Νεολαία, Τέχνες - Πολιτισμός, Τοπικά, Rising Voices

Σημείωση του Rising Voices: Το ακόλουθο άρθρο [1] γράφτηκε αρχικά από την Yásnaya Aguilar για την Este Páis και αναδημοσιεύεται κατόπιν άδειας. Άλλες δημοσιεύσεις στο Global Voices για νανουρίσματα μπορείτε να βρείτε εδώ [2]και εδώ [3].

Σε κάποιες κοινότητες Μίχε [4] στην πολιτεία Οαχάκα του Μεξικού, πιστεύεται ότι τα νεογέννητα καταφτάνουν με γλωσσική καλή τύχη: καταλαβαίνουν μια παγκόσμια γλώσσα, που εξευγενίζεται αργότερα με τις λέξεις που ακούν από τους μεγάλους, μέχρι που μπορούν να φτάσουν ένα λαμπερό διαμάντι: τη γλώσσα Ayuujk [5]. Στα όνειρά μας, μπορούμε να ενθυμηθούμε κάποιες φορές την παγκόσμια αυτή γλώσσα, με τη γνώση της οποίας γεννηθήκαμε, και είναι η ίδια που χρησιμοποιούμε όταν χάνουμε την ικανότητα της λογικής ή όταν πλησιάζει το τέλος μας. Οι λέξεις της παγκόσμιας γλώσσας μας ενώνουν για άλλη μια φορά με τον κόσμο των νεκρών, ο οποίος είναι ίσως παρόμοιος με τον κόσμο των αγέννητων ή των ασύλληπτων.

Κάθε κουλτούρα έχει διαφορετικές ιδέες για το τι συνιστά η γνώση μιας γλώσσας και από επιστημονικής πλευράς υπάρχουν έντονες συζητήσεις μεταξύ των διαφορετικών προσεγγίσεων επί του φαινομένου αυτού.

Νανούρισμα από την ιθαγενή γλώσσα Otomí του Μεξικού [6]:

Η διάδραση μεταξύ των γλωσσών και των βρεφών ανά τον κόσμο ξεκινά πριν τη γέννα, καθώς τα μωρά μπορούν να ακούν τη γλώσσα που μιλάει η μητέρα και με αυτή την έννοια, ακόμα κι αν η “μητρική γλώσσα” δεν είναι συνώνυμη με τη “γλώσσα της μητέρας”, υπάρχει μια πρώτη γλωσσική σχέση μεταξύ μητέρας και παιδιού.

Δεν αποτελεί έκπληξη το ότι οι λέξεις γίνονται ξόρκια για να σταματήσουν το κλάμα, για να βοηθήσουν το παιδί να πάει για ύπνο ή για να εκφράσουν ενθάρρυνση ή ελπίδα. Έχοντας μεταδοθεί κυρίως μέσω προφορικής παράδοσης, τα νανουρίσματα αντικατοπτρίζουν τις μουσικές και στιχουργικές πολιτισμικές προσεγγίσεις σε ό,τι αποκαλούμε “μικράτα”. Κάθε κουλτούρα έχει διαφορετικά νανουρίσματα για διαφορετικό σκοπό: ένα νανούρισμα στη γλώσσα Seri [7] (το βίντεο στην αρχή της δημοσίευσης αυτής), που ομιλείται από τη φυλή Σέρι στις ακτές Sonora [8] στο Mεξικό [9], για παράδειγμα, δεν τραγουδιέται για να φέρει ύπνο ή να σταματήσει το κλάμα, αλλά αντιθέτως “για να εμφυσήσει το μάχιμο πνεύμα στα κορίτσια, ώστε όταν μεγαλώσουν να ξέρουν πώς να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα στον κόσμο αυτό”, όπως δηλώνουν κι οι στίχοι.

Νανούρισμα στη γλώσσα Náhuatl [10]:

Ένα νανούρισμα είναι ένα προφορικό κείμενο ειδικά διαμορφωμένο, ώστε οι άνθρωποι να σχετίζονται μεταξύ τους γλωσσολογικά για να λάβουν τη γλωσσική κληρονομιά της κουλτούρας, μες στην οποία γεννιέται το παιδί. Τα νανουρίσματα είναι τα τούβλα του οικοδομήματος της γλώσσας που προσφέρεται στα παιδιά, που μαθαίνουν να ζουν στον κόσμο. Οι στίχοι των νανουρισμάτων μπορεί να απευθύνονται στα βρέφη ή να είναι γλωσσικές φόρμουλες για να προσελκύσουν ιδιότητες ή επιθυμητούς στόχους για τα νεογέννητα.

Νανούρισμα στη γλώσσα Toba [11]:

Το 2010, ένα ζευγάρι ξεκίνησε ένα project με τίτλο “La Furgonana” [12], όπου γύρισαν όλη τη Λατινική Αμερική με ένα φορτηγάκι, αποτυπώνοντας την κατάσταση των δικαιωμάτων των παιδιών και καταγράφοντας νανουρίσματα από τις διαφορετικές περιοχές που επισκέπτονταν, και σε γλώσσες εκτός των ισπανικών.

Τα νανουρίσματα μπορούν να γίνουν ένα μονοπάτι, μέσα από το οποίο εκτίθενται τα μωρά στην ποικιλομορφία των γλωσσών του κόσμου. Τα βίντεο στη δημοσίευση αυτή είναι μια σύντομη επιλογή νανουρισμάτων σε διαφορετικές γλώσσες, που βοηθούν τα παιδιά να πάνε για ύπνο ή να αποκτήσουν θάρρος, καθώς ο ύπνος και η γενναιότητα δε γνωρίζουν γλωσσικά σύνορα.

Άλλα νανουρίσματα που βρίσκονται στο Διαδίκτυο μπορείτε να βρείτε στα αγγλικά [13], στα μιξτέκικα [14], στα λακότα [15], και στα λαντίνο (εβραιοϊσπανικά) [16].