Φωτογραφία από την έκδοση της καθημερινής εφημερίδας του Μεξικού La Jornada, στη γλώσσα των Μάγια, δημοσιευμένη στο Twitter από @YUCATANALMINUTO.

Μία έκδοσή της στη γλώσσα των Μάγια κυκλοφόρησε πρόσφατα η εφημερίδα La Jornada, μια από τις μεγαλύτερες εφημερίδες του Μεξικού. Η έκδοση που ονομάζεται “La Jornada Maya” θα κυκλοφορεί καθημερινά στη Mέριδα, την πρωτεύουσα της πολιτείας του Γιουκατάν, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του Μεξικού.

Με περίπου 800.000 ομιλητές, η γλώσσα των Μάγια είναι η δεύτερη–μετά τη Νάουατλ (Náhuatl)– πιο ομιλούμενη ιθαγενής γλώσσα της χώρας σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Στατιστικών και Γεωγραφίας του Μεξικού. Σήμερα, οι περισσότεροι ομιλητές της γλώσσας βρίσκονται στις μεξικανικές πολιτείες Γιουκατάν,  Καμπέτσε,  Κιντάνα Ρόο και Τσιάπας.

Όπως επισημαίνει η υπηρεσία, υπολογίζεται ότι στο Μεξικό γύρω στα 6,6 εκατομμύρια άνθρωποι μιλούν κάποια ιθαγενή γλώσσα, και το ποσοστό αυτό το 2010 αντιστοιχούσε στο 6,5% του πληθυσμού, γεγονός που δηλώνει σημαντική μείωση από το 1930 που το αντίστοιχο ποσοστό ανερχόταν στο 15% του πληθυσμού.

Η γλώσσα των Μάγια ομιλείται επίσης στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής Μπελίζε και Γουατεμάλα. Η γλώσσα αποτελεί κομμάτι της πολιτισμικής κληρονομιάς των Μάγια, η οποία φημιζόταν για την πλούσια λογοτεχνική και αρχιτεκτονική της παράδοση, δημιούργημα της οποίας είναι και το οικοδομήματα Tικάλ στη Γουατεμάλα και Τσιτσέν Ιτζά στο Μεξικό.

Εδώ μπορείτε να δείτε και την αναφορά της εφημερίδας La Jornada στη νέα της έκδοση στη γλώσσα των Μάγια:

Con dos plataformas, una digital y otra de papel, la franquicia más reciente del periódico nacional La Jornada se publica con la intención de responder a las necesidades informativas de la sociedad yucateca, cambiante, diversa y culta, con todas las herramientas del periodismo.

Echamos mano de la noticia que no se conforma con la versión oficial, sino en presentar todos los ángulos de los hechos; la perspectiva editorial insistirá en dar voz a movimientos y actores sociales; la vocación del periodismo crítico; la crónica que narra hechos sin perder capacidad del asombro; el reportaje que profundiza y cuestiona; la entrevista que indaga y sostiene diálogos inteligentes y amenos con los actores políticos, sociales y culturales; el editorial, el artículo y la columna rigurosos e independientes.

 Διαθέσιμο σε δύο μορφές, ψηφιακή και έντυπη, το τελευταίο εγχείρημα της εφημερίδας ευρείας κυκλοφορίας, La Jornada, επιστρατεύει όλα τα δημοσιογραφικά μέσα προκειμένου να ικανοποιήσει την ανάγκη για ενημέρωση της πολυσχιδούς, συνεχώς μεταβαλλόμενης και καλλιεργημένης κοινωνίας του Γιουκατάν.

Οι ειδήσεις μας δεν παρουσιάζουν την επικρατούσα επίσημη άποψη, αλλά, γεγονότα που αντανακλούν όλες τις πλευρές. Προσπαθούμε να δίνουμε φωνή στα κοινωνικά κινήματα και τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν σε αυτά. Ασκούμε το επάγγελμα της κριτικής δημοσιογραφίας με αφιερώματα που παρουσιάζουν μια ιστορία χωρίς να χάνουν τη γοητεία της γραφής τους και ρεπορτάζ που προχωράνε σε βάθος και θέτουν ερωτήματα. Κάνουμε έρευνα μέσα από συνεντεύξεις που  διατηρούν έξυπνους και απολαυστικούς διαλόγους με προσωπικότητες από την πολιτική, τα κοινά και τον πολιτισμό. Με έγκυρους και αδέσμευτους εκδότες, άρθρα, και στήλες.

 

Από την άλλη, η ιστοσελίδα Chilam Balam απορεί με το εγχείρημα της κυκλοφορίας της καθημερινής εφημερίδας στη γλώσσα των Μάγια:

Un periódico diario editado en lengua maya y en español, destinado a toda la Península de Yucatán… ¿Es esto en verdad posible? En un contexto donde la cultura maya se ha usado sólo para “vender” turismo, en un contexto social donde la gente la han avergonzado de declararse maya y las instituciones educativas menosprecian nuestra cultura y especialmente nuestro idioma ¿es esto en verdad posible?

Μια καθημερινή εφημερίδα στη γλώσσα των Μάγια και στα ισπανικά, που θα διανέμεται σε ολόκληρη τη χερσόνησο του Γιουκατάν. Θα τα καταφέρει άραγε; Αν σκεφτεί κανείς ότι ο πολιτισμός των Μάγια χρησιμοποιείται πλέον μόνο ως τουριστική ατραξιόν και ότι ζούμε σε μια κοινωνία που υπάρχουν άνθρωποι που ντρέπονται να αυτοπροσδιοριστούν ως Μάγια, και στην οποία η εκπαίδευση περιφρονεί τον πολιτισμό μας, και ιδιαίτερα, τη γλώσσα μας, είναι άραγε το εγχείρημα αυτό βιώσιμο;

Όσον αφορά τη σημασία που φέρει μια έκδοση στη γλώσσα των Μάγια, ο γλωσσολόγος Enrique Martín Briceño αναφέρει:

Todavía hoy son muchos los que ignoran que el maya yucateco es un idioma –como el español, el náhuatl, el inglés y el chino– y que lo hablan más de 800 mil personas en Yucatán, Campeche y Quintana Roo. Muchos son también los que no saben que el maya peninsular es la lengua indígena mexicana con el mayor número de hablantes y que cuenta con una importante literatura colonial y una floreciente literatura contemporánea (el Premio Nezahualcóyotl de Literatura en Lenguas Mexicanas 2014 lo obtuvo la narradora maya Sol Ceh Moo).

Ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολλοί που δε γνωρίζουν ότι η γλώσσα των Μάγια του Γιουκατάν είναι και αυτή μια γλώσσα όπως τα ισπανικά, τα νάουατλ, τα αγγλικά και τα κινεζικά και ότι υπάρχουν πάνω από 800.000 ομιλητές στο Γιουκατάν, την Καμπέτσε και την Κιντάνα Ρόο. Πολλοί επίσης δε γνωρίζουν ότι η γλώσσα των Μάγια της χερσονήσου του Γιουκατάν έχει τους περισσότερους ομιλητές από όλες τις ιθαγενείς γλώσσες του Μεξικού. Επίσης έχει μια σημαντική λογοτεχνική κληρονομιά από την εποχή της αποικιοκρατίας, αλλά και μια ακμάζουσα σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή (η Μάγια συγγραφέας παραμυθιών Sol Ceh Moo κέρδισε το 2014 το Βραβείο Nezahualcoyotl Μεξικανικής Λογοτεχνίας).

Επίσης, προσθέτει ότι:

Así pues, en una región donde la lengua maya tiene tal número de hablantes –no se trata de una lengua minoritaria, sino de una lengua minorizada–, en una zona donde la cultura indígena tiene tal vitalidad –y no solo en el medio rural: Mérida y Cancún son en gran medida mayas–, la presencia del idioma y la cultura originarios no puede reducirse al ámbito familiar y a los contados espacios públicos que hasta ahora se les han otorgado.

Επομένως, σε μια περιοχή που η γλώσσα των Μάγια αριθμεί τόσους πολλούς ομιλητές, δε μιλάμε για μια μειονοτική αλλά για μια περιθωριοποιημένη γλώσσα. Εφόσον η ιθαγενής γλώσσα έχει τέτοια ζωτικότητα στην περιοχή– και μάλιστα όχι αποκλειστικά σε αγροτικές περιοχές, καθώς η Μέριδα και το Κανκούν είναι σε μεγάλο βαθμό Μάγια–η παρουσία του αυθεντικού πολιτισμού και της γλώσσας δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στο οικογενειακό περιβάλλον και στους λιγοστούς δημόσιους χώρους που του παραχωρούνταν μέχρι τώρα.

Ο Martin del Mar, χρήστης του Twitter, γιόρτασε την κυκλοφορία της εφημερίδας La Jornada Maya γράφοντας:

El mejor diario de México llega a la Península Yucateca: Circula desde hoy La Jornada Maya en #Mérida https://t.co/Q2w8rSikYC ¡Felicidades!

— Martín del Mar (@VonMarti) julio 6, 2015

Η καλύτερη εφημερίδα του Μεξικού φτάνει στη χερσόνησο του Γιουκατάν: από σήμερα η Μάγια έκδοση της La Jornada κυκλοφορεί στη Μέριδα. Συγχαρητήρια!

Ο σκιτσογράφος Chakz Armanda ανακοίνωσε ότι θα είναι και αυτός ένας από τους συντελεστές της La Jornada Maya:

La Jornada Maya arranca en Yucatán, donde estaré colaborando periódicamente. Consigan su ejemplar de cortesía ya!… http://t.co/HK90kBa2uM

— ChakzArmada (@ChakzArmada) julio 6, 2015

Η La Jornada Maya ξεκινάει στο Γιουκατάν, και  θα συμμετέχω κι εγώ σε αυτήν κατά καιρούς. Τρέξτε να προμηθευτείτε δωρεάν αντίτυπο!..

H La Jornada είναι μια εφημερίδα που κυκλοφορεί σε ολόκληρο το Μεξικό και κρατά επικριτική στάση απέναντι στην κυβέρνηση, ενώ ακολουθεί πιστά τη γραμμή των πολιτικών κομμάτων της χώρας που προσδιορίζονται ως “αριστεριστές”, όπως το Κόμμα της Δημοκρατικής Επανάστασης και το πιο πρόσφατο Εθνικό Αναγεννησιακό Κίνημα. Το Clarin (στη Χιλή) και το BBC (στο Ηνωμένο Βασίλειο) είναι ορισμένοι από τους οργανισμούς που σχετίζονται με την ευρεία κυκλοφορία της έκδοσης.

Σε ένα δεύτερο στάδιο η κυκλοφορία της La Jornada Maya θα επεκταθεί στις πολιτείες Κιντάνα Ρόο και Καμπέτσε στα νοτιοανατολικά της χώρας. Αν το εγχείρημα ευδοκιμήσει, θα είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες που λήφθησαν ποτέ για την προστασία και προώθηση μιας αμερινδιανικής γλώσσας που κινδυνεύει να περιέλθει σε αχρησία– και ίσως να εκλείψει.