Ο Saeed στην Γενεύη τον προηγούμενο χρόνο για να καλύψει τις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά μεταξύ P5+1 και Ιράν. Η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση του Saeed Kamali Dehghan και χρησιμοποιείται με άδεια.

Με πάνω από 800 άρθρα για το Ιράν στο όνομά του, ο Saeed Kamali Dehghan είναι ο πρώτος δημοσιογράφος του The Guardian αποκλειστικά για κάλυψη του Ιράν και ένας από τους λίγους Ιρανούς υπηκόους, που απασχολούνται από ένα μεγάλο αγγλόφωνο δημοσιογραφικό οίκο.

Μεγάλο μέρος των ρεπορτάζ του σχετίζεται με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ιράν, αλλά όπως είπε σε τηλεφωνική συνέντευξη, “το κοινό πρόβλημα σε πολλά Δυτικά ΜΜΕ είναι ότι βλέπουν το Ιράν ως άσπρο-μαύρο και το Ιράν δεν είναι έτσι. Είναι ένα φάσμα, είναι ένα ουράνιο τόξο”.

Έτσι, ενώ ο Saeed καλύπτει ζητήματα όπως η χρήση του Ιράν ενός ψεύτικου εγγράφου διαρροής Wikileaks για να πλήξει τον Ειδικό Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, μια άλλη από τις πρόσφατες δημοσιεύσεις του ήταν ένα μεγάλο αφιέρωμα για τις τεχνολογικές νεοσύστατες επιχειρήσεις του Ιράν και τη μόδα, που κερδίζουν έδαφος στο Ιράν. “Χρειαζόμαστε περισσότερα ανθρώπινα κείμενα για το Ιράν”, λέει.

Το προφίλ του Saeed στον Guardian έχει πάνω από 700 άρθρα. Στιγμιότυπο οθόνης από τον ιστότοπο του The Guardian.

Με τη σημερινή μετριοπαθή διακυβέρνηση να επευφημείται και να επαινείται από πολλούς για αλλαγές, όπως η αποκατάσταση των σχέσεων με Δυτικές χώρες και η προοπτική τερματισμού των κυρώσεων, είναι μια ενδιαφέρουσα στιγμή για έναν δημοσιογράφο, που καλύπτει το Ιράν.

Ο Saeed πιστεύει ότι η κυβέρνηση Ρουχανί έχει κάνει καλά πράγματα στα δύο χρόνια της εξουσίας της, αλλά απέτυχε επίσης να εκπληρώσει ορισμένες από τις υποσχέσεις της. “Τήρησε μια πλευρά σχετικά με την πυρηνική συμφωνία και τον πληθωρισμό υπό κυρώσεις”, λέει. “Δεν έχει κάνει αρκετά για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την απελευθέρωση όσων βρίσκονται ακόμη υπό κράτηση…Εάν η κυβέρνηση Ρουχανί κάνει καλή δουλειά κάπου, πρέπει να το πούμε. Αν κάνει όμως κακή δουλειά κάπου αλλού, πρέπει να το πούμε και αυτό”.

Αναφέρει το παράδειγμα μιας δήλωσης της Διεθνούς Εκστρατείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν (ICHRI) πριν από λίγες εβδομάδες, που καταδίκαζε την κυβέρνηση Ρουχανί για τη σκληρή στάση της απέναντι σε σκληροπυρηνικά ΜΜΕ. “[Η ICHRI] είχε δίκιο να επισημάνει ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να καταστείλει τους αντιπάλους της πυρηνικής συμφωνίας”, λέει ο Saeed. “Η ελευθερία του λόγου είναι για όλους, ακόμη και για όσους δεν μας αρέσουν”.

Ως Ιρανός δημοσιογράφος που καλύπτει το Ιράν, ο Saeed αναγνωρίζει ότι μπορεί να χρειαστεί κάποια προσπάθεια για να κατασταλούν τα συναισθήματα και οι πεποιθήσεις κάποιου.

Ως Ιρανός έχω ένα συναισθηματικό δέσιμο στη χώρα, αλλά όταν γράφω νέα αποστασιοποιούμαι και προσπαθώ να είμαι αμερόληπτος. Αλλά μου επιτρέπεται να εκφράσω την άποψή μου όταν γράφω op-eds, και έχω κάνει κάτι τέτοιο. Έγραψα για τον λόγο για τον οποίο ο Καναδάς κάνει λάθος για το Ιράν, γεγονός που οδήγησε τον τότε Καναδό υπουργό εξωτερικών να με κατηγορεί στο Twitter ότι εργάζομαι για τις ιρανικές αρχές. Έχω δεχθεί επιθέσεις από μερικούς ανθρώπους που με κατηγορούν ότι δουλεύω για τους Ιρανούς και άλλους που με κατηγορούν ότι δουλεύω για τους Βρετανούς. Ελπίζω ότι είναι ένα σημάδι πως κάνω τη δουλειά μου σωστά!

Ένα ζήτημα, για το οποίο ο Saeed δεν δίστασε να λάβει θέση, ήταν η υποστήριξή του στην πρόσφατη πυρηνική συμφωνία μεταξύ P5+1 και Ιράν στις 14 Ιουλίου 2015.

“Δίνω εύσημα στον Ομπάμα για την ειρήνη, που έχουμε τώρα στη σχέση ΗΠΑ-Ιράν, λόγω αυτής της πυρηνικής συμφωνίας. Δίνω εύσημα και στον Ρουχανί και στον Ζαρίφ. Αλλά με διαφορετικό πρόεδρο δεν θα μπορούσε να συμβεί. Ο Ομπάμα είπε στην ομιλία του ότι, επειδή μερικοί Ιρανοί φωνάζουν “θάνατος στην Αμερική”, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι Ιρανοί σκέφτονται το ίδιο. Κι είναι πολύ σωστό. Δεν έχει πάει ποτέ στο Ιράν, αλλά καταλαβαίνει την πολυπλοκότητα της ιρανικής πολιτικής, με τρόπο που πολλοί στον αμερικανικό Τύπο δεν το κάνουν”.

Η σταδιοδρομία του Saeed ως επαγγελματίας δημοσιογράφος ξεκίνησε το 2006, με μια καθοριστική στιγμή για έναν νεαρό φοιτητή μηχανικό, που δεν είχε εγκαταλείψει ποτέ την πατρίδα του, το Ιράν.

“Μια μέρα το 2006 σήκωσα το τηλέφωνο και τηλεφώνησα στο Ηνωμένο Βασίλειο για πρώτη φορά στη ζωή μου. Κάλεσα τον Guardian. Η ιρανική καθημερινή εφημερίδα Shargh έκλεισε από την κυβέρνηση και ήθελα να μάθω αν θα μπορούσα να γράψω γι’ αυτό. Με συνέδεσαν με το γραφείο τους περί εξωτερικού, όπου εξήγησα ότι ήμουν Ιρανός δημοσιογράφος. Μου είπαν να τους στείλω το άρθρο μου μέσω email.

“Την επόμενη μέρα, κοίταξα τον ιστότοπο για να δω αν το άρθρο είχε δημοσιευτεί. Δεν είχε δημοσιευτεί. Τα αγγλικά μου εκείνη την εποχή χρειάζονταν μεγάλη επιμέλεια και σκέφτηκα ότι δεν τους άρεσε και το ξέχασα. Λίγες εβδομάδες αργότερα, κατά τύχη ανακάλυψα ότι στην πραγματικότητα είχε δημοσιευτεί σε έντυπη και διαδικτυακή μορφή μόλις λίγες μέρες μετά την υποβολή μου. Μπορείτε ακόμα να βρείτε αυτό το πρώτο άρθρο στο προφίλ μου στον ιστότοπο Guardian”.

Ενώ δεν ξεκίνησε με την πρόθεση να γίνει πολιτικός συγγραφέας, η πολιτική, λέει, “γρήγορα έγινε το μόνο πράγμα, που ήθελα να κάνω. Ήταν όλα όσα συνέβαιναν γύρω μου”.

Μεταξύ 2006 και 2009, ο Saeed έγραφε τακτικά για τον The Guardian, αν και ως συνεισφέρων, όχι ως μέλος του προσωπικού. Αλλά τον Ιούνιο του 2009, όταν στο Ιράν ξέσπασε διαμαρτυρία για τις ευρέως αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές, η σταδιοδρομία του Saeed εκτινάχθηκε.

“Μόλις συνέβη η αναταραχή μετά τις εκλογές, τα άρθρα μου ξεκίνησαν να εμφανίζονται στις πρώτες σελίδες. Μόλις μέσα σε ένα μήνα, έδωσα περίπου 50 απευθείας συνεντεύξεις σε διεθνή ΜΜΕ σχετικά με το τι συνέβαινε. Ήταν μια ατυχής στιγμή και ήμουν λυπημένος, που έβλεπα όλες τις συλλήψεις και καταστολές. Αλλά ως νέος δημοσιογράφος, που έγραφα για μια εξαιρετική στιγμή στη χώρα μου, ήταν εξαιρετικά σημαντικό για την σταδιοδρομία μου”.

Στη συνέχεια, ο Saeed ήταν συμπαραγωγός στο For Neda, ένα δημοφιλές ντοκιμαντέρ του HBO, που κυκλοφόρησε το 2010, σχετικά με την πλέον διάσημη δολοφονημένη διαδηλώτρια Neda Agha Soltan. Έφυγε από το Ιράν κατά την περίοδο, που πολλοί δημοσιογράφοι αντιμετώπιζαν διώξεις για την κάλυψη των διαδηλώσεων, και μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου ολοκλήρωσε μεταπτυχιακό στη δημοσιογραφία και εντάχθηκε στο προσωπικό του The Guardian ως δημοσιογράφος.

Το γραφείο του Saeed στην αίθουσα σύνταξης του The Guardian στο Λονδίνο. Φωτογραφία: Saeed Kamali Dehghan, χρήση με άδεια.

Ερωτηθείς γιατί επέλεξε να γράψει για μια αγγλόφωνη εφημερίδα αντί για μια περσόφωνη, ο Saeed αναφέρει τη μακρά ιστορία του The Guardian και τη δομή ιδιοκτησίας και λογοδοσίας.

“Είναι μια εφημερίδα με ιστορία 194 ετών και δεν ανήκει σε κανέναν”, λέει. “Ανήκει στον εαυτό του ως τραστ, έχει μια πολύ μοναδική δομή και είμαι πολύ περήφανος για αυτό. Είμαι ευτυχής, που εργάζομαι για μια εφημερίδα, που έχει τόσο μεγάλη ιστορία πραγματικής ανεξαρτησίας. Βασιλιάδες και πρωθυπουργοί ήρθαν και πέρασαν σε αυτήν τη χώρα και τον κόσμο και ο Guardian ήταν εκεί μέσα σ’ όλα”.

Ο Saeed πιστεύει ότι περισσότεροι Ιρανοί δημοσιογράφοι πρέπει να γράφουν για τον αγγλόφωνο Τύπο και να μεταφέρουν αυτή την εμπειρία στην πατρίδα τους. “Ναι, έχουμε εφημερίδες όπως η Etelaat, εδώ και 80 χρόνια, και η Kayhan, με παρόμοια μακρά ιστορία. Αλλά επηρεασμένες από πολιτικά γεγονότα της χώρας, έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές και έχουν χάσει τη συνοχή τους. Δεν υπήρξε ποτέ συνέπεια στη δουλειά τους, όπως βλέπουμε στη Δύση στον The Guardian ή στους New York Times ή στο New Yorker. Και από τον τρόπο, με τον οποίο κάποιοι Ιρανοί αξιωματούχοι και ΜΜΕ μιλούν για τον Guardian, σαν να ήταν κυβερνητική εφημερίδα, είναι σαφές ότι ορισμένοι από αυτούς δεν γνωρίζουν ότι υπάρχουν εφημερίδες στον κόσμο, που κατάφεραν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους για μεγάλο χρονικό διάστημα”.

Ο Saeed ωστόσο βλέπει ορισμένες θετικές εξελίξεις στα ιρανικά ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια, όπως Ιρανοί αξιωματούχοι, που γράφουν για τον ξένο Τύπο. “Ο Ρουχανί έγραψε για την Washington Post, ο Ζαρίφ έγραψε πρόσφατα για τον The Guardian. Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν αρχίσει να αλληλεπιδρούν περισσότερο με τον ξένο Τύπο και αυτό θα είναι καλό για το Ιράν”.

Το Ιράν, λέει, επιτρέπει επίσης περισσότερο ξένο Τύπο στη χώρα, επιτρέποντας σε ξένους συγγραφείς να βιώσουν το Ιράν από πρώτο χέρι, το οποίο θα πρέπει να οδηγήσει σε πιο ακριβείς και διαφοροποιημένες παρουσιάσεις της χώρας.

“Κοίταξα τα άρθρα, που γράφτηκαν από τον ξένο Τύπο μετά την πυρηνική συμφωνία, και η παρατήρησή μου ήταν ότι οι εφημερίδες, που έχουν φυσική παρουσία στο Ιράν, υποστήριξαν σε μεγάλο βαθμό τη συμφωνία”, λέει ο Saeed. “Όσες δεν είχαν παρουσία, δεν την υποστήριξαν. Το να μην αφήνουμε δημοσιογράφους στο Ιράν κάνει κακό”.