Σιρόπι από καρότα, κομπρέσες από πατάτες και κολιέ από μοσχοκάρυδο: Γιατροσόφια γιαγιάδων από όλο τον κόσμο

Το άρθρο συντάχθηκε από τις L. Finch ^[2], Georgia Popplewell ^[3] και την κοινότητα του Global Voices ^[4].

Συχνά στρεφόμαστε στις αγαπημένες μας γιαγιάδες για σοφία, παρηγοριά ή για κανα-δυο γλυκά πού και πού. Αλλά ανάλογα με το πού βρισκόμαστε, η γενναιοδωρία της γιαγιάς μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές και γεύσεις.

Οπότε, για να δούμε το πόσο πολύ διαφέρουν από χώρα σε χώρα και από πολιτισμό σε πολιτισμό τα δοκιμασμένα γιατροσόφια της γιαγιάς, ρωτήσαμε την ομάδα συντακτών, αρθρογράφων και μεταφραστών του Global Voices: “Τι γιατρικό θα πρότεινε η γιαγιά σου; ^[5]“. Οι απαντήσεις είναι ποικίλες και δείχνουν απλά το πόσο πολύ αγαπάμε και εμπιστευόμαστε τους παππούδες μας, ανεξάρτητα από ποιο μέρος του πλανήτη ερχόμαστε.

Ο ακόλουθος κατάλογος περιλαμβάνει συνταγές για διάφορες μείξεις και όπως συμβαίνει και με τις περισσότερες ιατρικές συμβουλές στο διαδίκτυο, αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν με τη δέουσα προσοχή – και να καταναλωθούν με κομματάκι σκεπτικισμό.

Στην υγειά του αλατιού της γης!

Μιλώντας για αλάτι, το αλατόνερο ήταν ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στη λίστα με τα γιατροσόφια της γιαγιάς. Από το Σαν Χουάν του Πουέρτο Ρίκο, η αρχισυντάκτρια του Global Voices για την ισπανική γλώσσα, Firuzeh Shokooh Valle ^[6], έγραψε για την πρόταση της γιαγιάς της σε περιπτώσεις άγχους ή νευρικότητας:

“Η όμορφη και σοφή μου abuela, Guillermina Ferrer, κατάγεται από το Cabo Rojo στο Πουέρτο Ρίκο. Ένα από τα πιο γνωστά γιατροσόφια της γιαγιάς μου είναι ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε ένα ποτήρι νερό για τη θεραπεία του άγχους και της νευρικότητας. Το έχω χρησιμοποιήσει πολλές φορές στη ζωή μου, η πρώτη φορά ήταν πριν τις εξετάσεις μου για το δίπλωμα οδήγησης στην ηλικία των 16. Από τότε, πίνω ένα ποτήρι αλατόνερο πριν από κάθε γεγονός ή περίσταση όπου μπορεί να αισθανθώ νευρικότητα. Κάνει θαύματα!”

Η αρθρογράφος από το Πακιστάν Anushe Noor Faheem ^[8], της οποίας η γιαγιά είναι από το Sialkot στο Πακιστάν, προτείνει γαργάρες με αλατόνερο (μια πρέζα αλάτι σε χλιαρό νερό) κάθε πρωί για να κρατήσει μακριά τους πονόλαιμους του χειμώνα.”Ένα ακόμα μυστικό για την αποφυγή της ναυτίας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού το οποίο είχε αποτέλεσμα για μένα”, έγραψε η Anushe, “είναι να έχεις στο στόμα μια καραμέλα (“gur”) από χυμό ζαχαροκάλαμου”.

Η Janine Mendes-Franco ^[9], συντάκτρια του Global Voices για την Καραϊβική με έδρα το Πορτ-οφ-Σπέιν, πρωτεύουσα του Τρινιδάδ και Τομπάγκο, θυμήθηκε ότι η γιαγιά της από την πλευρά της μητέρας της, η Γιαγιά Πέτρα, σύστηνε ένα διαφορετικό είδος αλατιού για τις στομαχικές ενοχλήσεις ή τη δυσκοιλιότητα:

“Διαλύουμε 2 κουταλάκια του γλυκού άλατα Epsom [στμ: πήραν το όνομα τους από μια αλατούχα πηγή στην περιοχή Epsom στο Surrey της Αγγλίας. Στην ουσία πρόκειται για ορυκτή ένωση μαγνησίου & θείου] σε 1/2 φλιτζάνι τσαγιού νερό. Καταπίνουμε γρήγορα γιατί έχει απαίσια γεύση. Έπειτα, έχουμε πρόχειρες φέτες πορτοκαλιού να μασουλήσουμε (βοηθά να διώξουμε την απαίσια γεύση που αφήνει).”

Για όνειρα γλυκά…

Για να κατευναστεί ο βήχας, η συντονίστρια της κοινότητας Lingua του Global Voices, διαχειρίστρια του ιστολογίου του GV και μεταφράστρια Marianna Breytman ^[10], είπε ότι η Ουκρανή γιαγιά της θα σύστηνε βραστές πατάτες, ραντισμένες με λίγο λάδι, τις οποίες βάζουμε σε ένα ζεστό ύφασμα και κοιμόμαστε με αυτή την κομπρέσα πάνω στο στήθος. “Ακούγεται τελείως τρελό, αλλά λειτουργεί τέλεια!”.

Για να ζεστάνουμε τα κάτω άκρα μας, η Ρωσίδα συντάκτρια του Lingua, Anna Schetnikova, από τη Μόσχα θυμήθηκε ότι οι μπάμπουσκές της από τη Σιβηρία θα πρότειναν τα εξής:

Θα μπορούσαν να σου δώσουν πολλές συμβουλές γύρω από το πως να θεραπεύσεις τον πονόλαιμο ή ένα κρύωμα, αλλά μια από τις πιο ενδιαφέρουσες, η οποία είναι και ιδιαιτέρως καλή για τα παιδιά, είναι η εξής: τρίβουμε τις πατούσες μας με λάδι, μετά φοράμε πολύ ζεστές κάλτσες και κοιμόμαστε με μια πολύ ζεστή κουβέρτα. Συνήθως αισθάνεσαι πολύ καλύτερα το πρωί!

Δεν ήταν μόνο οι γιαγιάδες οι οποίες χορηγούσαν αξέχαστα γιατροσόφια. Ο αρθρογράφος Sanjib Chaudhary ^[12] από το Νεπάλ θυμήθηκε δυο – ένα για τη δυσπεψία και ένα για δερματικά προβλήματα – στα οποία ο παππούς του είχε βαθιά εμπιστοσύνη:

Το πρώτο ήταν ένα μείγμα από φλούδα πορτοκαλιού, ίνες από το εξωτερικό περίβλημα καρύδας, σπόρους κάρομ και ορυκτό αλάτι. Συνήθιζε να στεγνώνει τη φλούδα του πορτοκαλιού, να ψήνει τους σπόρους κάρομ, το περίβλημα της καρύδας και τη φλούδα πορτοκαλιού και να τα αλέθει όλα μαζί με ορυκτό αλάτι. Κάνει θαύματα στη θεραπεία της δυσπεψίας.

Το άλλο είναι μια θεραπεία για το έκζεμα και άλλες δερματοπάθειες. Συνήθιζε να μαζεύει τρίφυλλα βότανα (επονομαζόμενα Musakani στα Tharu, μια τοπική γλώσσα του Νεπάλ- από τα λιβάδια και να τα μαγειρεύει σε λάδι μουστάρδας πάνω σε φωτιά που καίει από κοπριά αγελάδας. Το μείγμα ήταν μια φανταστική θεραπεία για διάφορες ασθένειες του δέρματος, ιδιαίτερα αγαπητό στους φτωχούς”.

Ποντάρω όλα μου τα λεφτά εκεί…

Η αρθρογράφος Annie Zaman ^[13], που γεννήθηκε στο Πακιστάν και ζει στο Λονδίνο, είπε ότι η γιαγιά της από την πλευρά της μητέρας της που καταγόταν από την πόλη Τζαλαντάρ στην Ινδία, θα πρότεινε ένα ζεστό ποτήρι γάλα με κουρκουμά και ένα ωμό βιολογικό αβγό για τους πόνους περιόδου. “Πιστέψτε με, έχει αποτελέσματα ακόμα και σήμερα”.

Για τους επιλόχειους πόνους, η συνταγή τροποποιήθηκε για να συμπεριλάβει ένα είδος διαυγασμένου βούτυρου (desi ghee). Η Annie είπε ότι η ίδια βασίστηκε σε αυτό το όταν γέννησε την κόρη της:

Ζεσταίνουμε μισό κουταλάκι του γλυκού βούτυρο desi ghee (βιολογικό), προσθέτουμε μια πρέζα κουρκουμά (σπιτικό φρεσκοαλεσμένο), μετά προσθέτουμε πλήρες γάλα, αμύγδαλα και χουρμάδες- το βράζουμε και το πίνουμε ζεστό.

Η Ιρανή συντάκτρια Mahsa Alimardani είπε ότι η γιαγιά της από την Τεχεράνη διαθέτει μια συνταγή-πανάκεια με παρόμοια συστατικά:

“Η γιαγιά μου από την πλευρά του πατέρα μου έχει ένα γιατρικό-πασπαρτού για κάθε πόνο ή για κάθε θέμα υγείας. Βάζουμε μείγμα κουρκουμά και κρόκου αβγού εκεί στο σημείο που έχουμε θέμα!

Μια κουταλιά ζάχαρη την ημέρα….κάνει το φάρμακο να κατεβαίνει πιο εύκολα

Κολιέ από μοσχοκάρυδο για τις αλλεργίες; Αυτό θα συνέστηνε η γιαγιά της αρθρογράφου Elizabeth ^[15]από τη Μεξικανική Πολιτεία του Χιντάλγκο. Τα άλλα γιατρικά της συμπεριελάμβαναν ένα εκχύλισμα από σκόρδο και κανέλα για το βήχα, τρίψιμο τσίμπηματος κουνουπιού ή αράχνης με σκόρδο (“το συγκεκριμένο είναι ΥΠΕΡΟΧΟ”, είπε η Elizabeth), και τοποθέτηση μαρουλόφυλλου κάτω από το μαξιλάρι σε περιπτώσεις αϋπνίας.

Από την άλλη, η γιαγιά της από το Περού, προτείνει εκχύλισμα από αρτεμισία ^[16]για το στομαχόπονο, εκχύλισμα από δυόσμο για τις λοιμώξεις του στομαχιού και ένα εκχύλισμα από λιναρόσπορο και φλούδες πατάτας για λοιμώξεις της κύστης ή των νεφρών. “Πάντα δοκιμάζω όλα αυτά πριν στραφώ στην παραδοσιακή ιατρική και οφείλω να ομολογήσω ότι με έχουν βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό”, έγραψε η Elizabeth, η οποία είναι από την πόλη του Μεξικό και τώρα ζει στο Σαντιάγκο της Χιλής.

Η αρθρογράφος Gabriela García Calderón ^[18] από τη Λίμα του Περού θυμάται να ζει στο ίδιο σπίτι με την tía Angelita, την αδερφή της γιαγιάς της. Η Angelita, η οποία είχε γεννηθεί στην περιοχή της Αμαζονίας, ήταν “ένα κουτί με συνταγές”, είπε η Gabriela. Ένα από τα γιατροσόφια της ήταν ιδιαιτέρως δύσκολο να το καταπιεί κανείς:

Θυμάμαι ιδιαίτερα το φάρμακο της για τον πονόλαιμο: έκοβε σε φέτες το σκόρδο και το ανακάτευε με κρεμμύδια και λίγο νερό. Θα άφηνε το μείγμα να σταθεί για ώρες και μετά θα πρόσθετε λίγη ζάχαρη και θα μας το έδινε να το πιούμε με κουτάλι. Έπρεπε να προσθέσει ΤΟΝΟΥΣ ζάχαρης για να είναι έστω και λίγο γλυκό. Μετά από πολλή γκρίνια, τελικά το καταπίναμε (μπορώ ακόμα να θυμηθώ την γεύση που είχε, μπλιαχ!). Πάντως, ο βήχας μας σταματούσε σε λιγότερη από μια ώρα, οι λαιμοί μας ήταν ευγνώμονες.

Ο αρχισυντάκτης για την πορτογαλική γλώσσα Manuel Ribeiro από το Πόρτο της Πορτογαλίας, είπε ότι η γιαγιά του Júlia Oliveira έφτιαχνε ένα ελαφρώς πιο γλυκό σιρόπι για το βήχα: ^[19]

Ψιλοκόβουμε καρότα σε ένα σκεύος, προσθέτουμε πολλή κίτρινη ζάχαρη ή ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο από πάνω, μαζί με λίγο κρασί πόρτο. Το αφήνουμε έτσι για μια-δυο μέρες. Παίρνουμε δυο κουταλιές από το σιρόπι δυο φορές την ημέρα! Σε εμάς είχε αποτέλεσμα! ;)