Ο Görkem Şen παίζει Yaybahar με φόντο τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Ελπίζει πως το μουσικό όργανο που έφτιαξε σύντομα θα είναι αρκετά κοινό όπως το βιολί ή το τσέλο. Η φωτογραφία παραχωρείται με την άδειά του

Το παρόν άρθρο και η ραδιοφωνική παρουσίαση από την Dalia Mortada για το The World αρχικά εμφανίστηκε στο PRI.org στις 19 Αυγούστου 2015 και αναδημοσιεύεται εδώ ως μέρος συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.

Στην Τουρκία, εφευρέθηκε ένα νέο μουσικό όργανο, που παράγει απίστευτους γαλαξιακούς ήχους. Λέγεται Yaybahar και είναι εντελώς ακουστικό όργανο. “Είναι ένα πραγματικό ακουστικό έγχορδο συνθεσάιζερ”, εξηγεί ο Gorkem Sen, δημιουργός του μουσικού οργάνου.

Ο Gorkem εφηύρε το Yaybahar περίπου πριν από 6 χρόνια, σε μια αναζήτηση του προσωπικού μοναδικού του ήχου. Ο 33χρονος μουσικός έψαξε και εμπνεύστηκε τους δικούς του μοναδικούς ήχους από κάθε είδους μουσικό όργανο: το αυστραλιανό ντιτζεριντού, το τούρικο νέι και, πιο σημαντικό, το thunderdrum. Το thunderdrum είναι ένα μικρό κυλινδρικό μουσικό όργανο, που έχει δυο μεμβράνες συνδεδεμένες με ένα ελατήριο. Όταν σείεται, κάνει μεγάλους ήχους που αντηχούν σαν κεραυνός — όπως και το Yaybahar.

Το Yaybahar είναι τεράστιο — καταλαμβάνει όλο το σαλόνι του Gorkem. Οι μεμβράνες συνδέονται με δυο επιμήκη ελατήρια, που τινάζονται σε κάθε επαφή. Τα ελατήρια ενώνονται σε ένα ψηλό βραχίονα – όπως σε μια κιθάρα ή σε ένα τσέλο, αλλά μονάχα με δυο χορδές.

Έπειτα από συχνές απόπειρες που κατέληγαν άκαρπες, ο Gorkem ανακάλυψε πως, όταν χτυπά τις μεμβράνες με μπαγκέτα για τύμπανο τυλιγμένη με ύφασμα, ο ήχος αντηχεί. Όταν με το δάχτυλό του “διασχίζει” το ελατήριο, κάνει έναν παράξενο γαλαξιακό ήχο “whoosh”. Και όταν τραβά μια χορδή στο βραχίονα, κάνει “pew” — σαν τον ήχο από όπλο λέιζερ.

Είναι σούπερ υπέροχο — είναι όμως μουσική; “Οι πρώτες φορές του Yaybahar ήταν πραγματικά, πραγματικά μεγάλη φασαρία. Κάνει πολύ μεγάλη φασαρία”, παραδέχεται ο Gorkem. Αλλά έχει εξελιχθεί έπειτα από έξι χρόνια πρακτικής και πολλή προσαρμογή του ίδιου του οργάνου. “Πλέον είναι πιο μουσικό. Η φασαρία είναι πλέον πιο μελωδική”.

Παράλληλα με την επιδεξιότητα στο χειρισμό του, το ίδιο το μουσικό όργανο έχει εξελιχθεί: από την αρχική του μορφή με 30 ελατήρια και μεμβράνες στο δίχορδο Yaybahar που παίζει ο Gorkem σήμερα.

Τα παλλόμενα ελατήρια παίζουν τεράστιο ρόλο στο μοναδικό ήχο του Yaybahar — οπότε έχει λογική που το μουσικό όργανο έχει ονομαστεί από αυτά. “'Yay’ σημαίνει ελατήριο”, εξηγεί ο Gorkem. “Bahar” επίσης σημαίνει άνοιξη. Η όλη ιδέα της καινούριας ζωής, της νέας αρχής, είναι πολύ σημαντική για τον Gorkem, αναφέρει ο ίδιος.

Ένα από τα αγαπημένα του κομμάτια είναι το Gnossienne No. 1 από το Γάλλο συνθέτη Ερίκ Σατιέ. Το κομμάτι συνήθως παίζεται στο πιάνο. Για το Yaybahar, ο Gorkem χρησιμοποιεί δοξάρι, σαν να έπαιζε τσέλο. Το αποτέλεσμα; Ένα πλούσιο άκουσμα που αντηχεί βαθιά μες στα αυτιά σου. “Όταν το ακούς εκείνη τη στιγμή, είναι πράγματι αποτελεσματικό, σου φτιάχνει τη διάθεση και ακούγονται όμορφες συχνότητες στον αέρα”, λέει ο Gorkem. “Πραγματικά θησαυρός για τα αυτιά”.

Ο Gorkem και το Yaybahar του τώρα τελευταία κάνουν περιοδεία σε Τουρκία και Ευρώπη. Το κοινό το λατρεύει, λέει ο ίδιος. Αν και παραδέχεται ότι πιθανόν, για την ώρα, είναι απλά μια περίεργη κατασκευή. Στο μέλλον όμως, διαβλέπει να αποτελεί μια νέα κατηγορία μουσικού οργάνου. Μέχρι τότε, ο Gorkem θέλει να επικεντρωθεί στην κατανόηση όλων των δυνατοτήτων του και όλης της ποικιλίας ήχων που έχει να προσφέρει.