Η Tizita Hagere (δεξιά) παίζει τον ρόλο της 14χρονης Hirut Assefa στην ταινία ‘Difret.’ Παραχώρηση φωτογραφίας από: Truth Aid Media.
Το παρόν άρθρο και το ραδιοφωνικό ρεπορτάζ από την Joyce Hackel [1] και τη Julia Barton [2] για την ιστοσελίδα The World [3] παρουσιάστηκε αρχικά στην ιστοσελίδα PRI.org [4] στις 22 Οκτωβρίου 2015 και αναδημοσιεύεται εδώ βάσει μιας συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.
Η λέξη “Difret” έχει πολλές σημασίες στα αμχαρικά, γλώσσα της Αιθιοπίας: μπορεί να σημαίνει από τη μία, “τολμώ” και “έχω θάρρος”, και από την άλλη, να έχει την έννοια του “βιασμού”.
Όπως και ο τίτλος, έτσι και το ίδιο το έργο “Difret [5]” αντιπροσωπεύει πολλά πράγματα: αποτελεί μυθοπλασία βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία θάρρους και αλλαγής. Είναι μία από τις ελάχιστες ταινίες της Αιθιοπίας που έχει γυριστεί σε 35mm. Έχει λάβει μεγάλη δημοσιότητα χάρη στην παραγωγό της ταινίας, Αντζελίνα Τζολί-Πιτ. Αλλά, πάνω απ’ όλα, η ταινία παρουσιάζει μια παραδοσιακή πρακτική, μέσα από την εμπειρία ενός φοβισμένου κοριτσιού που μπλέχτηκε σε μία κατάσταση πέρα από τον έλεγχό της.
Η ταινία “Difret” είναι βασισμένη στην ιστορία της Aberash Bekele — στην ταινία, αποκαλείται Hirut — , ενός κοριτσιού που έπεσε θύμα απαγωγής από μια ομάδα ανδρών πάνω σε άλογα, έξω από το χωριό της στην Αιθιοπία. Είναι η ημέρα που ξεκινά την 5η τάξη στο σχολείο. Ο απαγωγέας της — που δεν κατόρθωσε να πάρει την άδεια του πατέρα της για να την παντρευτεί — επιμένει ότι πλέον έχει το δικαίωμα να την παντρευτεί, σύμφωνα με μια παράδοση, γνωστή ως telefa. Ωστόσο, εκείνη αντιστέκεται, με αποτέλεσμα να τον σκοτώσει κατά λάθος. Αντιμετωπίζει τη θανατική ποινή, μέχρι που η δικηγόρος Meaza Ashenafi επεμβαίνει για να την υπερασπιστεί. Το δράμα που ακολούθησε στο δικαστήριο καθήλωσε το έθνος το 1996, τη χρονιά που έλαβε χώρα η ιστορία αυτή.
“Οι άνθρωποι άρχισαν να μιλούν ξανά για την απαγωγή”, θυμάται σήμερα η Meaza Ashenafi. “Ήταν κάτι δεδομένο, ιδιαίτερα στις νότιες περιοχές της χώρας. Για χρόνια, οι γυναίκες έπεφταν θύματα απαγωγής. Κανείς δεν το αμφισβητούσε. Αλλά αυτή η υπόθεση άνοιξε μια συζήτηση και έναν διάλογο γύρω από αυτή την παραδοσιακή πρακτική”.
Η Ashenafi είχε ιδρύσει την Ένωση Γυναικών Δικηγόρων μόλις πριν δύο χρόνια, προκειμένου να αγωνιστεί για τα δικαιώματα των γυναικών, σύμφωνα με το τότε ανανεωμένο Σύνταγμα της Αιθιοπίας.
Η σκηνή της απαγωγής της βασικής πρωταγωνίστριας της ταινίας “Difret” από μια ομάδα ανδρών σε άλογα. Παραχώρηση φωτογραφίας από: Truth Aid Media
Η ταινία “Difret” προβλήθηκε και έσπασε τα ταμείο στην Αντίς Αμπέμπα για έξι εβδομάδες. Όταν οι δημιουργοί της ταινίας προσπάθησαν να το προωθήσουν στο εξωτερικό, το έστειλαν στην Τζολί, που είναι πολύ γνωστή για την υποστηρικτική δράση της [6] για τα δικαιώματα των γυναικών στην Αφρική.
“Μια ξενόγλωσση ταινία από την Αφρική πρέπει να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες όσον αφορά την προσέλκυση του ενδιαφέροντος του κοινού,” παραδέχεται η δημιουργός της ταινίας Mehret Mandefro. “Συνεπώς, το ότι είχαμε την υποστήριξή της μας βοήθησε πραγματικά … να προσεγγίσουμε άτομα που δεν περιμέναμε ότι θα μπορούσαμε ποτέ να προσεγγίσουμε.”
Παρά την υποστήριξη από ένα τόσο μεγάλο όνομα και την επιτυχία της ταινίας “Difret,” η Ashenafi και η Mandrefo δηλώνουν ότι το έργο τους δεν έχει ολοκληρωθεί: εκτιμούν ότι τουλάχιστον το 20% των γάμων στη νότια Αιθιοπία γίνονται επιβεβλημένα μέσω κάποιας μορφής της παράδοσης telefa.
“Αυτό πρέπει να σταματήσει,” δηλώνει η Ashenafi. “Κάτι τέτοιο δεν πρέπει να γίνεται ανεκτό σε καμία περίπτωση.”
Όσο για την πρωταγωνίστρια της ταινίας, η Mandrefo δηλώνει ότι πέρασε μια δύσκολη ζωή — μετά την υπόθεση, δεν της επέτρεψαν να επιστρέψει στο χωριό και στην οικογένειά της. Πήγε σε οικοτροφείο και στη συνέχεια, αποφάσισε να αλλάξει το όνομά της και να φύγει από την Αιθιοπία. Ωστόσο, επέστρεψε πρόσφατα και εργάζεται πάνω στο ζήτημα της telefa, ελπίζοντας ότι δεν θα περάσουν και άλλα κορίτσια το μαρτύριο που πέρασε εκείνη.