Ο Saúl López, συγγραφέας μίας διατριβής πάνω στη σχέση μεταξύ προφορικής διαλέκτου και τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας. Η φωτογραφία χρησιμοποιείται με άδεια.
Ο Saúl López ή Kuyujani (το όνομα στη φυλή του) είναι ένας νεαρός άντρας Γιεκούανα [1]που έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη μελέτη των δεδομένων της εθνοτικής του ομάδας. Συζητώντας με τους ηλικιωμένους και τους αρχηγούς της κοινότητάς του, συνειδητοποίησε ότι ένα από τα κύρια προβλήματα της ομάδας είναι ότι η γλώσσα των Γιεκούανα κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Αντιμέτωπος με αυτή την κατάσταση, αποφάσισε να εφαρμόσει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για τα μέσα επικοινωνίας και την τεχνολογία σε μία διατριβή πάνω στη γλώσσα των Γιεκουάνα.
Οι Γιεκούανα είναι ένας ιθαγενής πληθυσμός της οικογένειας Καριμπάν, γνωστοί επίσης ως Μακιριτάρες, που κατοικούν κυρίως στους ποταμούς Caura, Erebato, και Nichare, καθώς και στους ποταμούς Ventuari, Parú, και Cuminá, στη Βενεζουέλα. Ο τωρινός πληθυσμός τους εκτιμάται μεταξύ 5.000 και 10.000.
Τα πέντε τελευταία χρόνια, ο Saúl είναι φοιτητής του Εθνικού Πειραματικού Πανεπιστημίου Ιθαγενών Tauca [2] (UNEIT) στη Βενεζουέλα, το οποίο ιδρύθηκε από μία οργάνωση για τα δικαιώματα των ιθαγενών σε συνεργασία με Ιησουίτες ιερείς. Από την εισαγωγή του στο ίδρυμα, έχει επιδείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα παραρτήματα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και την τεχνολογία επικοινωνιών. Τον βρίσκεις συχνά στο χώρο του πανεπιστημίου – με μία κάμερα στο χέρι – να καταγράφει διαλέξεις, φοιτητικές συναντήσεις, και πολιτιστικά δρώμενα, να παίρνει συνεντεύξεις, ακόμα και να κάνει προσομοίωση μεταδόσεων των κυριακάτικων ποδοσφαιρικών αγώνων ιθαγενών φοιτητών.
Κάνοντας αυτό, έχει συλλέξει πλούσιο υλικό (φτιάχνοντας μικρά ντοκιμαντέρ, ταινίες μικρού μήκους, δραστηριότητες της κοινότητας, δελτία ειδήσεων του UNEIT, και βιντεοκλίπ) που έχει χρησιμοποιήσει σε δουλειές, οι οποίες τον έχουν εμπνεύσει για να θέσει ως στόχο ένα πτυχίο στη δίγλωσση εκπαίδευση με εξειδίκευση στην Επικοινωνία Ιθαγενών.
Χάρτης της Πολιτείας Μπολίβαρ της Βενεζουέλας, τόπου της ερευνητικής εργασίας
Η διατριβή του, με τίτλο “Η επίδραση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην προφορική διάλεκτο γεκούανα. Η περίπτωση της κοινότητας Jüwütünña del Alto Erebato στην Πολιτεία Bolívar”, μελετά τη σχέση μεταξύ των νέων τεχνολογιών και το φαινόμενο της επικοινωνίας στον πολιτισμό των Γιεκούανα (ιδίως από την οπτική γωνία της νεολαίας της κοινότητας). Η διατριβή βρίσκεται τώρα στο τελικό στάδιο της αξιολόγησης και δεν έχει δημοσιευθεί ακόμα.
Η έρευνα είναι μία σημαντική συνεισφορά στην αναζωογόνηση της προφορικής διαλέκτου των Γιεκούανα, καθώς προσφέρει μία σημαντική συλλογή από στοχασμούς και γνώμες πάνω στην αξία της γλώσσας για την κοινότητα των ιθαγενών, η οποία εκτείνεται από τον ποταμό Caura έως την κοιλάδα του ποταμού Ventuari. Η εργασία περιλαμβάνει συνομιλίες και συνεντεύξεις με ηλικιωμένους και αντιπροσώπους του σύμπαντος των Γιεκούανα, καθώς και διαλόγους με ειδικούς της επικοινωνίας, της εκπαίδευσης, και των τεχνολογιών, προσδίδοντας στην έρευνα μία σημαντική διαπολιτισμική και πολύπλευρη προοπτική.
Ο Saúl μοιράστηκε με το Global Voices τι σημαίνει για αυτόν η έρευνά του:
Ha sido un trabajo particularmente interesante. He podido sentarme a conversar por largas horas con los ancianos de mi comunidad y conocer parte de la historia de mi pueblo, cosas que no sabía y que ahora quedan registradas en mi tesis.
Είναι μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα δουλειά. Μου δόθηκε η ευκαιρία να συνομιλήσω για πολλές ώρες με τους ηλικιωμένους της κοινότητάς μου και να μάθω ένα μέρος της ιστορίας της κοινότητας – πράγματα που δε γνώριζα έχουν πλέον καταγραφεί στη διατριβή μου.
Για τη σημασία της γλώσσας γιεκούανα, λέει:
Nuestra cultura es principalmente oral, todo lo que somos es gracias a nuestra lengua, es en esencia nuestra cultura. Es importante entender que las tecnologías y los medios de comunicación social pueden estar al servicio de nuestros pueblos y cosmovisiones, revitalizando y resguardando nuestra oralidad mediante el registro y documentación de nuestras historias, mitos, tradiciones etc. y claro, desde la educación a los más jóvenes.
Ο πολιτισμός μας είναι κυρίως προφορικός. Ό,τι είμαστε σήμερα το οφείλουμε στη γλώσσα μας, η οποία είναι ουσιαστικά ο πολιτισμός μας. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι τεχνολογίες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να υπηρετήσουν τις κοινότητές μας και την κοσμοθεωρία μας, αναζωογονώντας και προστατεύοντας την προφορική μας διάλεκτο, μέσω της καταγραφής των ιστοριών, των μύθων και των παραδόσεών μας – φυσικά για την εκπαίδευση των νεότερων γενεών.
Ο Saúl παρουσίασε την έρευνά του στις 13 Οκτώβρη σε ηλικιωμένους και σοφούς από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες, σαν μέρος των εορτασμών για την Εβδομάδα Αντίστασης των ιθαγενών του 2015, η οποία διοργανώνεται κάθε χρόνο στο χώρο του Εθνικού Πειραματικού Πανεπιστημίου Ιθαγενών Tauca [2]. Η διατριβή εγκρίθηκε ομόφωνα.
Ο Saúl θα αποτελεί τώρα μέλος του πανεπιστημιακού προσωπικού του UNEIT και ήδη οργανώνει εκπαιδευτικά εργαστήρια σε κάποιες κοινότητες ιθαγενών της νότιας Βενεζουέλας. Λέει:
La idea es multiplicar e informar entre las demás etnias, la importancia de nuestras lenguas aborígenes y buscar los mecanismos que nos permitan defenderlas y mantenerlas vivas.
Η ιδέα είναι να πολλαπλασιαστεί [η μελέτη] και να ενημερωθούν και άλλες εθνοτικές ομάδες για τη σημασία των ιθαγενών γλωσσών μας και να ψάξουμε για μηχανισμούς που θα μας επιτρέψουν να τις προστατέψουμε και να τις κρατήσουμε ζωντανές.