Η κλιματική αλλαγή περισσότερο υπεύθυνη για τον εκτοπισμό πληθυσμών παρά οι πολεμικές συρράξεις

Children play in the dirty flood water in Sylhet city, Bangladesh, on September 2, 2015. Low-lying Bangladesh is perhaps the most vulnerable nation to the impacts of climate change. Photo by Md. Akhlas Uddin. Copyright Demotix

Εικόνες από παιδιά να παίζουν στα βρώμικα νερά λόγω πλημμυρών στην πόλη Sylhet στο Μπαγκλαντές. Φωτογραφία: Md. Akhlas Uddin. © Demotix

Το άρθρο αυτό του Jason Margolis εκ μέρους του The World αρχικά εμφανίστηκε στο PRI.org στις 9 Δεκεμβρίου, 2015 και αναδημοσιεύεται εδώ ως μέρος μιας συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.

Γύρω στα 26 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εκτοπίζονται από φυσικές καταστροφές (περίπου ένα άτομο ανά δευτερόλεπτο), τριπλάσιο ποσοστό από τα άτομα που εκτοπίζονται από πόλεμο και βία. Οι πιο πολλές φυσικές καταστροφές σχετίζονται με τις κλιματικές συνθήκες, αν και οι επιστήμονες δεν μπορούν συγκεκριμένα να συσχετίσουν άμεσα ένα συγκεκριμένο καιρικό φαινόμενο, όπως έναν τυφώνα, με την αλλαγή του κλίματος.

Δεν είναι μόνο κάτοικοι των Νησιών Μάρσαλ και άλλων παρόμοιων εθνών, που κατοικούν σε νησιά με χαμηλό υψόμετρο, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Στην Νότια και Νοτιοανατολική Ασία υπάρχει μεγάλος πληθυσμός ανθρώπων που κατοικεί σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο –  χώρες όπως το Μπανγκλαντές, Βιετνάμ, Καμπότζη και την Ταϊλάνδη, που εκτίθενται σε τέτοιες παρόμοιες συνθήκες. Η αλλαγή του κλίματος αναμένεται να προκαλέσει σημαντική μετατόπιση των πληθυσμών σε αυτές τις χώρες. Αυτό ήδη συμβαίνει στο Μπαγκλαντές.

Ο Francois Gemenne, καθηγητής σε διάφορα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, μελετά την μετακίνηση πληθυσμών λόγω περιβαλλοντικών συνθηκών. Στην μελέτη του επισημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που μετακινούνται λόγω κλίματος μετακινούνται στο εσωτερικό της χώρας και σε πολύ κοντινές αποστάσεις. Λόγω του ότι η καθαυτή μετανάστευση είναι απλά πάρα πολύ ακριβή, τα πιο ευάλωτα και φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού δεν είναι καν σε θέση να αλλάξουν τόπο διαμονής.

«Οι άνθρωποι βρίσκονται εγκλωβισμένοι όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν φυσικές καταστροφές. Μέχρι έναν ορισμένο βαθμό μπορούν να δεχθούν κάποιες αλλαγές και να δυσκολευτούν σε άλλες. Οι αλλαγές όμως πλέον έχουν γίνει τόσο δύσκολες, γρήγορες και επαναλαμβανόμενες, που οι άνθρωποι φτάνουν σε ένα οριακό σημείο, όπου δεν μπορούν πλέον να τις πολεμήσουν», περιγράφει ο Gemenne. «Γινόμαστε μάρτυρες μιας αφήγησης διαρκούς πόνου και συνεχούς προσαρμογής, ωσότου οι ίδιοι φτάνουν σε ένα οριακό σημείο, όπου στη συνέχεια ακολουθεί η απόφαση για μετανάστευση».

Φυσικά, είναι δύσκολο να κατονομάσουμε κάποιον ως «πρόσφυγα λόγω κλιματικών συνθηκών», όταν οι δυνάμεις που ωθούν τους ανθρώπους να μετακινούνται συχνά είναι πιο πολύπλοκες— οι άνθρωποι αποφασίζουν για την μετεγκατάστασή τους λόγω πολέμων, λιμών, οικονομικών δυσχερειών και φυσικών καταστροφών.

«Σαφώς, εκτός από ορισμένες προφανείς περιπτώσεις, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, αυτό είναι ένα δύσκολο ζήτημα και δεν είναι πάντα εύκολο να προσδιοριστεί η αλλαγή του κλίματος ως το μοναδικό έναυσμα της μετανάστευσης”, εξηγεί ο Gemenne. “Νομίζω ότι, στην πραγματικότητα, δεν έχει νόημα να προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε και να καθορίσουμε μια συγκεκριμένη κατηγορία κλιματικών ή οικολογικών προσφύγων. Νομίζω ότι αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε τον αυξανόμενο ρόλο που παίζει το περιβάλλον ως ένας από τους παράγοντες που επηρεάζει την απόφαση των ανθρώπων για να μεταναστεύσουν».

Πάρτε για παράδειγμα την Αφρική, αναφέρει ο Gemenne, όπου μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού εξακολουθεί να είναι στενά συνδεδεμένη με αγροτική ανάπτυξη, η οποία όμως διαταράσσεται από ένα μετατοπιζόμενο κλίμα. «Πολλοί από τους οικονομικούς μετανάστες στην Αφρική είναι επίσης και περιβαλλοντικοί μετανάστες, αφού δεν έχουν πλέον την δυνατότητα να εξασφαλίσουν την αυτοσυντήρησή τους.»

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.