Η Latifa bin Ziaten στα δεξιά μιλά με μαθητές για τον γιο της, Imad, που δολοφονήθηκε από τον Ισλαμιστή εξτρεμιστή Mohamed Merah. Στο τέλος της ομιλίας της, οι μαθητές την αγκαλιάζουν. Ένα κορίτσι λέει ότι η Latifah της θυμίζει τη δική της μητέρα. Πηγή: Marine Olivesi. Χρησιμοποιείται με την άδεια του PRI.

Το άρθρο αυτό από την Marine Olivesi για το The World αρχικά δημοσιεύτηκε στο PRI.org στις 23 Δεκεμβρίου 2015 και αναδημοσιεύεται εδώ βάσει συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.

Η Latifa Ibn Ziaten παρουσιάζεται στους μαθητές γυμνασίων και λυκείων με μια απλή φράση: “Είμαι η μητέρα του Ιmad”.

Οι εκατοντάδες Γάλλοι έφηβοι που την έχουν απέναντί τους μπορεί να μην έχουν ξανακούσει το όνομα αυτό, γνωρίζουν όλοι όμως το όνομα του τύπου που τον σκότωσε.

Το Μάρτιο του 2012, ο Μοχάμεντ Μεράχ, ένας Γάλλος αλγερινής καταγωγής, σκότωσε εφτά άτομα σε μια σειρά επιθέσεων σε όλη τη Γαλλία. Μεταξύ των νεκρών ήταν τρία παιδιά σε εβραϊκό σχολείο. Η δολοφονική μανία του Μεράχ και το ανθρωποκυνηγητό που ακολούθησε σηματοδότησε την αρχή για ένα άσχημο ξεκίνημα: νέοι, γεννημένοι στη Γαλλία, με ριζοσπαστικές ιδέες, πολεμούσαν την ίδια τους την πατρίδα.

Το πρώτο θύμα του Μεράχ είναι ένας 30χρονος αλεξιπτωτιστής, ο Imad Ibn Ziaten — ο γιος της Latifa.

Από τότε, η ίδια έχει διασχίσει ολόκληρη τη χώρα, επισκεπτόμενη σχολεία και φυλακές. Πάντα αφηγείται όρθια την ιστορία της, αποτίοντας φόρο τιμής στο γιο της, που αρνήθηκε να πέσει κάτω, προτού τον πυροβολήσει ο Μεράχ. Και αφηγείται την ιστορία αυτή από την πρώτη μέρα που πάτησε το πόδι της στη Γαλλία.

“Ήρθα από το Μαρόκο σε ηλικία 17 ετών”, λέει με απαλή φωνή. “Δεν ήξερα να διαβάζω. Η Γαλλία με φρόντισε και με βοήθησαν οι γείτονές μου. Μου έμαθαν να μιλάω και να γράφω τη γλώσσα. Έπειτα με τον άντρα μου φτιάξαμε οικογένεια, κάναμε πέντε παιδιά. Ήταν το όνειρό μου αυτό, αλλά και μια ευθύνη”.

“Δούλευα όλη την ώρα, οχτώ ώρες τη μέρα. Τα Σαββατοκύριακα μαγείρευα για να κερδίσω λίγα παραπάνω χρήματα, για τα ρούχα των παιδιών, τα ιδιαίτερα μαθήματα, τις διακοπές. Μεγάλωσαν με πολλή αξιοπρέπεια, σεβασμό και αγάπη. Ήταν η περηφάνια μου. Ο Μοχάμεντ Μεράχ μου έκλεψε αυτή την περηφάνια”.

Η Latifa λέει πως η ζωή ήταν δύσκολη, αλλά ήταν πιο εύκολο εκείνα τα χρόνια να ενσωματωθείς. Οι γείτονές της ήταν Γάλλοι. Τώρα, λέει, οι περισσότεροι μετανάστες ζουν σε γκέτο, απομονωμένοι, κάτι που τους δίνει λίγες ευκαιρίες να μάθουν τους κώδικες της νέας τους χώρας. Τα παιδιά τους, που γεννιούνται στη Γαλλία, συχνά μεγαλώνουν και νιώθουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Δεν είναι όμως μονάχα η κοινωνία που απορρίπτει παιδιά σαν τον Μοχάμεντ Μεράχ. “Ο πατέρας του τον απέρριψε, όταν εγκατέλειψε την οικογένειά του”, λέει η Latifa. “Το ίδιο κι η μητέρα του — ξαναπαντρεύτηκε και τον έδωσε να τον μεγαλώσουν ανάδοχες οικογένειες”.

Η Latifa συνοψίζει τι επακολούθησε στη ζωή του: ο Μεράχ εγκατέλειψε το σχολείο, έκανε κάποιες μικρο-απατεωνιές και κατέληξε στη φυλακή. Εκεί γνώρισε ριζοσπάστες Μουσουλμάνους και “μεταμορφώθηκε σε τέρας”, όπως περιγράφει η Latifa.

Έπειτα από τις επιθέσεις, τα παιδιά στα προάστια τον έκαναν αφίσα: το παιδί σύμβολο μιας χαμένης γενιάς.

Η Latifa θυμάται την επίσκεψή της στη γειτονιά που μεγάλωσε ο Μεράχ, μόλις λίγες μέρες μετά το θάνατο του γιου της, αλλά και του ίδιου του αυτοαποκαλούμενου τζιχαντιστή, που σκοτώθηκε στο τέλος μιας 30ωρης πολιορκίας από την αστυνομία.

“Είδα μια ομάδα νεαρών να είναι έξω στο δρόμο”, λέει η Latifa says. “Περπάτησα προς το μέρος τους και τους ρώτησα: ‘Ξέρετε που έμενε ο Μεράχ;’ Ένας από αυτούς χαμογέλασε και είπε:  ‘Κυρία, ο Μοχάμεντ Μεράχ είναι μάρτυρας! Είναι ήρωας του Ισλάμ! Γονάτισε ολόκληρη τη Γαλλία.’ ‘Θεέ μου’ σκέφτηκα. Ακούγοντας τα λόγια αυτά, ένιωθα ότι μου σκότωναν το γιο για δεύτερη φορά”.

“Τους κοίταξα και είπα: ‘Ξέρετε σε ποια μιλάτε; Είμαι η μάνα του Ιmad. Ο Μεράχ δεν είναι μάρτυρας. Δεν είναι ήρωας. Είναι δολοφόνος”.

Η Latifa λέει πως οι νεαροί έμειναν ντροπιασμένοι και αποσβολωμένοι. Στάθηκαν, έκαναν κύκλο γύρω της και επαναλάμβαναν συγγνώμη και συγγνώμη.

Έψαχνε στοιχεία για τον δολοφόνο και αντ’ αυτού ανακάλυψε μια νέα αποστολή. Η Latifa συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να διαδώσει την άλλη πλευρά της ιστορίας. Τη δική της και της ευρείας πλειοψηφίας των μεταναστών και των Μουσουλμάνων που γεννήθηκαν στη Γαλλία και ζουν σε αυτήν, ζουν ειρηνικά και υπηρετούν τη χώρα τους, όπως έκανε κι ο γιος της. Αυτό είναι το μέλλον.

Αυτά τα πρότυπα θέλει για τους εφήβους του ακροατηρίου, πολλοί εκ των οποίων είναι Γάλλοι πρώτης γενιάς.

Μιλά για το σχολείο, τη θρησκεία, την οικογένεια και καταφέρνει να μιλήσει μέσα τους. Στο τέλος, έφηβοι έρχονται και την αγκαλιάζουν. Ένα κορίτσι ξεσπά σε κλάματα, λέγοντας πως η Latifa της θυμίζει τη δική της μητέρα.

Είναι η δεύτερη φορά φέτος που τους επισκέπτεται η Latifa μες στο 2015. Η γειτονιά του σχολείου είναι η πιο φτωχή της περιφέρειας: το 70% τουλάχιστον των μαθητών είναι στην κοινωνική πρόνοια. Ο Fabien Maerten, διευθυντής του Γυμνασίου Πιέρ και Μαρί Κιουρί, λέει πως την πρώτη φορά που ήρθε, τον προηγούμενο χειμώνα, η Latifa ήταν σαν πυροσβέστης που ήρθε προς διάσωση.

“Υπήρχε μια κάποια ένταση εδώ μετά την επίθεση στα γραφεία του Charlie Hebdo” , αναφέρει. “Περίπου 50 μαθητές αρνήθηκαν να τηρήσουν ενός λεπτού σιγή την επομένη της επίθεσης. Κάποιοι εξερράγησαν και είπαν πράγματα που δεν μπορούμε να ανεχτούμε. Η επίσκεψή της μας βοήθησε να γεφυρώσουμε το χάσμα και να ξαναχτίσουμε διαλόγους”.

Το σχολείο έχει βαδίσει ένα μακρύ μονοπάτι από τότε, αναφέρει ο ίδιος.

Τα παιδιά πλέον έχουν συμφιλιωθεί με αυτό που είναι: διαφορετικά, αλλά αναμφίβολα Γάλλοι πολίτες.

Προτού φύγει, η Latifa ρωτά αν μπορούν να τραγουδήσουν τον εθνικό ύμνο. Όλοι οι έφηβοι σιγοψιθυρίζουν τη μελωδία — λίγο παράφωνη, αλλά αβίαστη.