- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Από τη Ράκκα στο Βερολίνο σε αναζήτηση ελευθερίας

· Σύνταξη Marie Bohner Μετάφραση Eleni Skodra

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Γερμανία, Συρία, Τουρκία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μέσα των πολιτών, Μετανάστευση, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πρόσφυγες, Φύλο & ισότητα
Enfants_syriens_refugies_Liban (Photo Eoghan Rice _ Licence Creative Commons) [1]

Παιδιά, Σύριοι πρόσφυγες, Λίβανος (Φωτογραφία Eoghan Rice με άδεια Creative Commons CC-BY-2.0)

Η Νουρ* είναι δασκάλα, ετών 38. Η Νουρ είναι επίσης Σύρια και κατοικούσε στη Ράκκα πριν από λίγο περισσότερο από ένα χρόνο. Μετά από ένα πέρασμα από την Τουρκία, κατόρθωσε να φθάσει στο Βερολίνο, όπου περιμένει την καταγραφή της σε ένα κέντρο προσφύγων με τα δυο της παιδιά. Η Νουρ δεν είναι η πρώτη που μας διηγείται την ιστορία της. Κάθε ξεχωριστή μαρτυρία θα μπορούσε να είναι εκείνη η οποία, καθώς η ιστορία είναι απλή και κατανοητή, μπορεί να μας αποστασιοποιήσει λιγάκι από την καταστροφολογική οπτική που θέλει ένα άμορφο και ανεξέλεγκτο κύμα να κατακλύει τα ευρωπαϊκά σύνορά μας.

Ράκκα, το βασίλειο του Ισλαμικού Κράτους

Η Ράκκα θεωρείται ως η αυτο-ανακηρυγμένη πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, καθώς αυτή ελέγχεται από την οργάνωση από τον Ιούνιο 2013, έπειτα από σειρά σφοδρών βομβαρδισμών. Η ομάδα Raqqa is Being Slaughtered Silently [2](RBSS, Η Ράκκα σφαγιάζεται στη σιωπή) εκθέτει ευρέως αυτή την κατάσταση στο twitter.

Λέγοντας την ιστορία της Συρίας – Τα μέσα ενημέρωσης στη γραμμή της μάχης

Σύμφωνα με πολλά άρθρα [9], η καθημερινότητα σε αυτή την πόλη των 200.000 κατοίκων έχει αλλάξει ριζικά, εκεί όπου ήρθε να προστεθεί ο φόβος σε μια ξαφνική άνοδο τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης.

Συρία: μέσα Ιανουαρίου, το κιλό το ψωμί πωλούνταν για 0,65€ στη #Raqqa [4] έναντι 0,30€ στη Δαμασκό. Ραγδαία αύξηση των τιμών που προκλήθηκε …1/2 pic.twitter.com/dzFirvQyVJ [11]

Η ελευθερία αργοπεθαίνει…

Η Νουρ περιγράφει το Γολγοθά της στέρησης της ελευθεριών – ιδιαιτέρως των γυναικών – καθώς επίσης και των οικονομικών περιορισμών. “Το Φεβρουάριο του 2014, αναγκάστηκα να φορέσω μπούρκα κατά την άσκηση των καθηκόντων μου ως δασκάλα. Κάποια μαθήματα, όπως η φυσική ή η ζωγραφική απαγορεύτηκαν. Στο σχολείο τα κορίτσια και τα αγόρια διαχωρίστηκαν. Τα παιδιά μου έπρεπε να εγκαταλείψουν τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου τους. Στη συνέχεια, μου απαγορεύτηκε να βγαίνω ή να οδηγώ αυτοκίνητο, χωρίς να συνοδεύομαι από κάποιον άνδρα πρώτου βαθμού συγγένειας. Όλα τα σχολεία έκλεισαν. Τα παιδιά μου στερήθηκαν τη σχολική εκπαίδευση και δε λάμβανα πια μισθό”.

Ο Amer Albarzawi, Σύριος με καταγωγή από τη Ράκκα, δημιούργησε το βίντεο “Fade to Black” (ΣτΜ: “Σκοτεινιάζει” σε μια πιο ελεύθερη μετάφραση) για να περιγράψει το ίδιο φαινόμενο.

Στο άρθρο Σε μια στιγμή, η Ράκκα ανατρέπεται (En une minute, Raqqa chavire) της Courrier international, ο καλλιτέχνης εξηγεί:

Un jour, nous n’avions plus le droit de fumer. Le jour suivant, les filles et les garçons ne pouvaient plus sortir ensemble dans la rue. Le mois d’après, à l’école, les filles ont été séparées des garçons, puis elles ont dû porter le hidjab [voile islamique]. […] Je suis musulman mais tout cela est très inhabituel pour moi.

Μια μέρα, δεν είχαμε πια το δικαίωμα να καπνίζουμε. Την επομένη, τα κορίτσια και τα αγόρια δεν μπορούσαν πια να βγαίνουν μαζί στο δρόμο. Ένα μήνα αργότερα, στο σχολείο, τα κορίτσια διαχωρίστηκαν από τα αγόρια, έπειτα εκείνες έπρεπε να φορούν χιτζάμπ . […] Είμαι μουσουλμάνος, αλλά όλο αυτό είναι τόσο ασυνήθιστο για μένα.

Ζώντας και πεθαίνοντας σε μια εμπόλεμη πόλη

Η Νουρ είχε ένα κοινωνικό υπόβαθρο αρκετά προνομιούχο: ο σύζυγός της ήταν οδοντίατρος. Είχε το ελάττωμα να είναι επίσης και άνθρωπος με πεποιθήσεις. Έτσι, πολύ γρήγορα, “ο μισθός του δεν πληρωνόταν, επειδή η οικογένεια του και ο ίδιος ήταν κοσμικοί και αποκήρυσσαν τις σφαγές που διαπράττονται στη Ράκκα”. Αυτές οι οικονομικές δυσκολίες σε συνδυασμό με την έλλειψη πρόσβασης σε εκπαίδευση άρχισαν να έχουν βαρύτητα στην καθημερινότητα της οικογένειας, που έχει τρία παιδιά.

Προσπαθώντας να προσφέρουν βοήθεια σε τραυματίες, “ο σύζυγός [της] και ο μεγαλύτερος γιος [της] έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια μια επίθεσης με πυραύλους με στόχο το όχημα τους, όπως και το όχημα μιας ιατρικής ομάδας έκτακτης ανάγκης”.

Γιατί οι Σύριοι ρισκάρουν τη ζωή τους προκειμένου να φθάσουν στην Ευρώπη; Για να ξεφύγουν από αυτό: https://t.co/dzEaHf53iN

Πέρα από την απέραντη θλίψη της απώλειας, η χηρεία αποτελούσε μια επιπρόσθετη απειλή για τη Νουρ. “Μετά από μια περίοδο πένθους έγκλειστη στο σπίτι, φοβόμουν μήπως γίνω εξαναγκαστικά η σύζυγος [14] κάποιου μαχητή”.

Τουρκία: ένα καταφύγιο προσωρινό και επισφαλές

Ο φόβος του να παντρευτεί με τη βία και η μοναξιά ώθησαν τη Νουρ να αναζητήσει καταφύγιο στην πιο προσβάσιμη χώρα σε πρώτη φάση (από τα 4,5 εκατομμύρια Σύριων προσφύγων παγκοσμίως, τα 2,5 εκατομμύρια βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία, σύμφωνα με εκτίμηση της Διεθνούς Αμνηστίας στις 3 Φεβρουαρίου 2016)

Σύμφωνα με ανακοινωθέν της Διεθνούς Αμνηστίας το 2014:

A peine 14% des 1,6 millions des réfugiés de Syrie vivent dans l’un des 22 camps bien équipés implantés en Turquie. Mais ces derniers ont déjà atteint leur capacité maximale d’accueil. Ce sont donc près de 1,3 million de réfugiés de Syrie qui sont livrés à eux-mêmes en Turquie. Une très faible proportion bénéficie de l’aide d’organisations humanitaires. Pour se nourrir et se loger, les familles prennent des mesures désespérées, faisant même parfois travailler leurs enfants.

Σχεδόν το 14% του 1,6 εκατομμυρίου Σύριων προσφύγων ζουν σε έναν από τους 22 καλά εξοπλισμένους καταυλισμούς που έχουν στηθεί στην Τουρκία. Αλλά και αυτοί έχουν ήδη εξαντλήσει τη μέγιστη ικανότητα τους φιλοξενίας. Υπάρχουν, λοιπόν, περίπου 1,3 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία οι οποίοι έχουν αφεθεί στην τύχη τους στην Τουρκία. Ένα ελαχιστότατο ποσοστό επωφελείται από τη βοήθεια των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Προκειμένου να τραφούν και να στεγαστούν, οι οικογένειες λαμβάνουν μέτρα απελπισίας, βάζοντας κάποιες φορές ακόμα και τα παιδιά τους να δουλέψουν.

Η Νουρ, η οποία διαθέτει ακόμα κάποια οικονομικά μέσα, φθάνοντας στην Τουρκία, μπόρεσε να αποφύγει τους καταυλισμούς και τους δρόμους. Ωστόσο, αυτά τα αποθέματα κινδυνεύουν να εξαντληθούν γρήγορα.

Οικονομικά, η Τουρκία είναι για τη Συρία ό,τι και η Ελβετία για την Ιταλία: ένας γείτονας απαγορευτικά ακριβός. Η Νουρ λέει: “Τον Ιούλιο του 2014, δεν μπορούσα να βρω δουλειά κοντά στο σπίτι μου. Η ζωή είναι ακριβή, το ίδιο και οι συγκοινωνίες. Ζούσα μαζί με την οικογένεια μου. Οι προοπτικές για το μέλλον ήταν ανύπαρκτες”.

Manifestation pour accueil des réfugiés et contre le racisme à Cologne en janvier 2016 (Photo Raimund Spekking _ Licence Creative Commons) [15]

Διαδήλωση υπέρ της υποδοχής των προσφύγων και εναντίον του ρατσισμού, Κολωνία, Ιανουάριος 2016 (Φωτογραφία:Raimund Spekking, άδεια Creative Commons).

Ευρώπη: σωτήριος προορισμός;

Παρά το θλιβερό της πρόσωπο και τους κακούς της τρόπους, η Ευρώπη συνεχίζει να κρατά ζωντανή την ελπίδα ανάμεσα στους Σύριους πρόσφυγες. Αυτή είναι και η περίπτωση της Νουρ. Και αν η πλειοψηφία των Ευρωπαίων κρατούν το πορτοφόλι τους λέγοντας ότι αυτό είναι το αντικείμενο του πόθου, φαίνεται ότι οι αξίες της Ευρώπης είναι κατά κύριο λόγο αυτές που βρίσκονται στην καρδιά των ονείρων της Νουρ.

“Ελπίζω να βρω τα μέσα να επιβιώσω, να έχω την ευκαιρία να στήσω μια καινούρια ζωή σε μια χώρα ελεύθερη και κοσμική, όπου τα παιδιά μου θα έχουν την πιθανότητα να λάβουν μια καλή εκπαίδευση”. Ακολουθώντας το ένστικτό της και αντιμετωπίζοντας πολλές δυσκολίες [16], η Νουρ σήμερα βρίσκεται στο Βερολίνο. Ας ελπίσουμε ότι η Γερμανία, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολο της, θα αποδείξουν στη Νουρ ότι οι αξίες τους είναι κάτι περισσότερο από αστραφτερές αντανακλάσεις μιας περιόδου μακρινής και περασμένης.

Πέρα από τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, η αποδοχή ή όχι των Σύριων προσφύγων αποτελεί μια δοκιμασία για τις αξίες μας. https://t.co/K8ETzA2hv1

*Για την ασφάλεια των προσώπων, όλα τα ονόματα έχουν αλλαχθεί.