- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η Κίνα έχει δρόμο μπροστά της, αν θέλει να έχει παγκοσμίου κλάσης πανεπιστήμια

Κατηγορίες: Ανατολική Ασία, Κίνα, Εκπαίδευση, Μέσα των πολιτών
Peking University's West Gate. Photo by Flickr user: Amy CC: NC-AT [1]

Η Δυτική Πύλη του Πανεπιστήμιου του Πεκίνου. Φωτογραφία από τη χρήστρια του Flickr, Amy. CC: NC-AT

Στην Κίνα, είναι πολύ συνηθισμένο το θέαμα των τουριστών να βγάζουν selfie μπροστά από την πύλη γνωστών πανεπιστημίων. Για αυτούς, είναι σαν προσκύνημα, μία πολύτιμη ευκαιρία να συσχετιστούν με ένα από τα πιο διάσημα ιδρύματα ανώτερης μάθησης του έθνους.

Ο τεράστιος αριθμός επισκεπτών έχει αναγκάσει τα πανεπιστήμια να επιβάλουν όρια στους τουρίστες [2] κατά τις καλοκαιρινές διακοπές. To Πανεπιστήμιο του Σιαμέν, ένα από τα καλύτερα στην Κίνα, είναι ανάμεσα σε αυτά. Βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής, ύστερα από την πρόσφατη επίσκεψη του βετεράνου Κινέζου αρθρογράφου Jia Jia, που κυριολεκτικά σκαρφάλωσε πάνω από τον τοίχο του πανεπιστημίου για να μπει μέσα.

Ο Jia προκάλεσε συζητήσεις [3] για το πόσο ανοιχτά είναι τα κινέζικα πανεπιστήμια, oι οποίες εξελίχθηκαν σε μία γενική συζήτηση περί της πανεπιστημιακής μεταρρύθμισης ως απάντηση σε ένα έγγραφο [4] από το Συμβούλιο της Επικρατείας της Κίνας, που δεσμευόταν να χτίσει μία ομάδα από πανεπιστήμια παγκοσμίου κλάσης μέχρι το 2020.

“Σαν στρατόπεδο συγκέντρωσης”

Στην πύλη του Πανεπιστημίου του Σιαμέν, δεν επιτράπηκε η είσοδος στον Jia εξαιτίας του ορίου στον αριθμό των καθημερινών επισκεπτών. Στη συνέχεια, οδηγήθηκε σε ένα κοντινό φράκτη από μία 60χρονη νταντά, η οποία του είπε ότι θα μπορούσε να περάσει τον φράκτη με μία σκάλα για 20 γουάν:

我一边翻梯子一边在想,我去过几百所国内外的大学,这是第一次以“非法”手段翻墙进入一所大学——一所中国一流大学。

Καθώς ανέβαινα τη σκάλα, σκεφτόμουν ότι έχω πάει σε εκατοντάδες εγχώρια και ξένα πανεπιστήμια, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιώ αυτήν την “παράνομη” μέθοδο του σκαρφαλώματος πάνω από τον τοίχο ενός από τα καλύτερα πανεπιστήμια στην Κίνα.

Ο Jia παρομοίασε τη διοίκηση των εγχώριων πανεπιστημίων με στρατόπεδο συγκέντρωσης, κάτι που είναι ενάντιο στις αξίες για ένα ανοιχτό χώρο που ένα πανεπιστήμιο θα πρέπει να στηρίζει:

而我们的许多大学,围墙高耸,门禁森严,学生教师出入查证,校外人员要么不让进,要么登记身份证。这种类似集中营的管理模式始自北京的非典期间的封校,后来当作常态被继承下来。我当然知道,一些著名高校尤其是风景优美的高校比如北大、武大、厦大这样的,校外人员把校园当公园,给学校的管理乃至教学带来了一定困扰,但真的只有限流登记这种管理手段吗?

Πολλά από τα πανεπιστήμιά μας έχουν υψηλούς τοίχους και φυλάσσονται αυστηρά. Φοιτητές και καθηγητές πρέπει να εξακριβώνουν τα στοιχεία τους πριν μπουν στην πανεπιστημιούπολη, ενώ απαγορεύεται η είσοδος σε άτομα εκτός του πανεπιστημίου ή τους επιβάλλεται να καταχωρήσουν τον αριθμό της ταυτότητάς τους για να εισέλθουν. Aυτή η τεχνοκρατική μέθοδος, που θυμίζει στρατόπεδο συγκέντρωσης, επιβλήθηκε όταν ο SARS άρχισε να εξαπλώνεται στο Πεκίνο και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Σίγουρα γνωρίζω ότι κάποια διάσημα πανεπιστήμια, ειδικά τα πανεπιστήμια του Πεκίνου, του Γουχάν και του Σιαμέν, βρίσκονται σε γραφικά τοπία, αλλά όσοι δεν είναι μέλη του πανεπιστημίου θεωρούν ότι οι πανεπιστημιουπόλεις είναι πάρκα. Αυτές οι πράξεις έχουν προκαλέσει προβλήματα στη διοίκηση και στους καθηγητές σε ένα βαθμό, αλλά είναι πραγματικά αυτός ο μόνος τρόπος για να περιοριστεί ο αριθμός των καθημερινών επισκεπτών;

Δεν συμφώνησαν οι πάντες με τον Jia. Ένας χρήστης του Διαδικτύου εξέφρασε την πεποίθησή του [5] ότι είναι απαραίτητο να ελέγχεται ο αριθμός των επισκεπτών:

也不看看节假日厦大挤成什么样,游客多了学生连饭都没得吃,有时候在自习、上课和午休都会被影响到。一篇文章下来丝毫没看到站在学生和学校角度换位思考下,就知道乱喷!大学要开放是没错,游客那么多校方也是无奈之举。我去年暑假去厦大玩排了十几分钟的队伍刷身份证进去,但我理解并支持校方的做法。

Πρέπει να δείτε πόσο στριμωγμένα είναι στο Πανεπιστήμιο του Σιαμέν κατά τη διάρκεια των διακοπών: υπερβολικά πολλοί τουρίστες συνωστίζονται στην καφετέρια, όπου οι φοιτητές αδυνατούν να φάνε· κάποιες φορές οι τουρίστες διακόπτουν τη μελέτη των μαθητών, τα μαθήματα ή τη μεσημεριανή ξεκούραση. Αυτό το άρθρο δεν έλαβε υπόψη του ούτε τους φοιτητές ούτε το πανεπιστήμιο. Αηδίες! Είναι καλό να είναι ανοιχτό το πανεπιστήμιο, αλλά δεν έχει άλλη επιλογή από το να περιορίζει τον αριθμό των τουριστών. Το προηγούμενο καλοκαίρι πήγα στο Πανεπιστήμιο του Σιαμέν, όπου περίμενα πάνω από 10 λεπτά για την εξακρίβωση της ταυτότητάς μου, αλλά κατανοώ και στηρίζω αυτό το μέτρο.

Ωστόσο, ο πολιτιστικός λόγιος Yang Zao στήριξε την άποψη του Jia σε ένα άρθρο [6] του:

至于一面限流,一面黄牛盛行,“给我20块,带你进大学”,实在是一所大学的耻辱。这一点我同意贾葭,连这个管理问题都解决不好,要推给中国人多或游客“素质”的高校,确实不配自称一流大学。如果做不到全面封闭,就不要在校门搞什么限流。

Είναι πράγματι ντροπιαστικό που ένα πανεπιστήμιο περιορίζει τους καθημερινούς επισκέπτες ενώ κάποιοι κράχτες [εκτός του πανεπιστημίου] φωνάζουν: “Δώσε μου 20 γουάν και θα σε βάλω μέσα στο πανεπιστήμιο”. Συμφωνώ με τον Jian ότι αν το πανεπιστήμιο χρησιμοποιεί ως δικαιολογία ότι έχουν υπερβολικά πολλούς Κινέζους ή κακότροπους τουρίστες, δεν είναι άξιο του τίτλου ενός πανεπιστημίου πρώτης τάξης. Αν το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να περιφράξει πλήρως την πανεπιστημιούπολή του, τότε δεν πρέπει να περιορίζει τον αριθμό των καθημερινών επισκεπτών.

“Η αλήθεια δεν έχει σύνορα”

Η εμπειρία του Jia που σκαρφάλωσε πάνω από τον τοίχο είναι πράγματι μια σατιρική αλληγορία της πολιτικής της “κλειστής πόρτας” των κινεζικών πανεπιστημίων. Αυτό που ανησύχησε τον Jia ήταν η έμφαση της κινεζικής κυβέρνησης στην ανάπτυξη εγχώριων πανεπιστημίων με κινέζικα χαρακτηριστικά, η οποία είναι η κατευθυντήρια αρχή του εγγράφου από το Συμβούλιο της Επικρατείας που υπόσχεται το χτίσιμο μιας ομάδας πανεπιστημίων παγκοσμίου κλάσης μέχρι το 2020:

我担心一旦提出“有中国特色”的一流大学标准,那么会变得没有真正的标准。因为中国特色是不能对外比的。举例说,中国之外的世界,没有任何一个一流大学图书馆编目或者馆藏上架排在“A”字母下的是马列原著。这是中国特色,改还是不改呢?[…]大学最重要的功能是提供真理,而真理是没有国界的。除非我们认为真理有两种:真理以及中国真理。

Ανησυχώ ότι τα “κινέζικα χαρακτηριστικά” που γίνονται τα κριτήρια για τα καλύτερα πανεπιστήμια, αποκλείουν όλα τα άλλα κριτήρια. Με τα “κινέζικα χαρακτηριστικά” εννοείται εμμέσως ότι δεν μπορούμε να συγκριθούμε με άλλους. Για παράδειγμα, το βιβλιοθηκονομικό σύστημα στην Κίνα τοποθετεί τα μαρξιστικά και λενινιστικά βιβλία κάτω από το γράμμα “Α”. Πρέπει να αλλάξουμε ένα τέτοιο κινέζικο χαρακτηριστικό; […] Το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος αναζήτησης της αλήθειας και η αλήθεια δεν έχει σύνορα. Εκτός και αν πιστεύουμε ότι υπάρχουν δύο ήδη αλήθειας: η αλήθεια καθεαυτή και η κινέζικη αλήθεια.

Σύμφωνα με το παρόν εκπαιδευτικό σύστημα, τα πανεπιστήμια διοικούνται πρώτα από το πρόεδρο του πανεπιστημίου, ο οποίος με τη σειρά του καθοδηγείται από τον γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Η γραφειοκρατία είναι τεράστια και συχνά παρεμβαίνει στην ακαδημαϊκή ανάπτυξη.

Σε μία πρόσφατη συνέντευξη με την κατευθυνόμενη από το κόμμα Καθημερινή του Λαού για την πρόκληση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης να κάνει τα εγχώρια πανεπιστήμια να φτάσουν τα “παγκοσμίου κλάσης” επίπεδα όπως ορίζει το πρόσφατο κυβερνητικό έγγραφο, ο Wang Feng, διευθυντής του ερευνητικού γραφείου για την μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος στο Υπουργείο Παιδείας, παρουσίασε δύο από τις κύριες δυσκολίες της μεταρρύθμισης:

高校行政化有两方面问题,一是政府把高校当做下属单位,按照行政管理的规则和要求管理高等学校,高校就不可能真正落实办学自主权。二是高校内部沿用官僚行政机构的管理方式,动辄请示汇报审批文件传达,与学术发展运行规律背道而驰。

Υπάρχουν δύο ζητήματα διοίκησης στην ανώτερη εκπαίδευση: πρώτον, η κυβέρνηση θεωρεί τα πανεπιστήμια ως τμήματα που υπάγονται σε αυτή και ορίζει τους κανονισμούς των πανεπιστημίων σύμφωνα με διοικητικές ρυθμίσεις, έτσι ώστε τα πανεπιστήμια να μην μπορούν να αναπτυχθούν από μόνα τους. Δεύτερον, τα πανεπιστήμια διευθύνονται από γραφειοκρατικά διοικητικά ιδρύματα και υπάγονται σε ανώτερους για ελέγχους και εγκρίσεις, κάτι που είναι αντίθετο στη φύσης της ακαδημαϊκής ανάπτυξης.

Ο Jia πιστεύει ότι η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση πρέπει να επιστρέψει στη βάση του πνεύματος του πανεπιστημίου:

大概就是北大百年校庆之后,国内的其他大学如南京大学、复旦大学、兰州大学、清华大学先后也都迎来百年校庆,过去十年,大学精神在中国大陆被广泛讨论,还有出了专著评职称的,也有办了网站搞大学排名赚钱的,但始终没能弄清楚,我们的大学为什么与世界一流大学的差距那么大?或者说,根本没有搞明白,大学到底应该怎么办?即便刨去那些明显不可讨论的政治因素,中国大学改革的空间仍然很大。

Στον απόηχο του εορτασμού των εκατό χρόνων του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, άλλα πανεπιστήμια όπως αυτά της Ναντσίνγκ, του Φουντάν, του Λαντσόου και του Τσινγκχουά επίσης γιόρτασαν την εκατονταετηρίδα τους. Τα τελευταία δέκα χρόνια, έχει συζητηθεί σε όλη την χώρα το πνεύμα του πανεπιστημίου. Κάποιοι εστιάζουν στην απόκτηση ακαδημαϊκών τίτλων, άλλοι επικεντρώνονται στη δημιουργία ιστοσελίδων κατάταξης των πανεπιστημίων. Ωστόσο, υπάρχει κάτι που δεν είναι ξεκάθαρο: γιατί υπάρχει ένα τόσο μεγάλο χάσμα ανάμεσα στα πανεπιστήμιά μας και στα πανεπιστήμια παγκοσμίου κλάσης; Με άλλα λόγια, το ερώτημα που είναι δύσκολο να απαντηθεί είναι πώς στο καλό μπορεί να αναπτυχθεί ένα πανεπιστήμιο. Πέρα από τους πολιτικούς παράγοντες που δεν είναι δυνατόν να αναφερθούν, υπάρχει μεγάλος χώρος για μεταρρυθμίσεις στα κινέζικα πανεπιστήμια.