Τσολίτας, Βολιβία. Εικόνα στο Flickr από το χρήστη Lemurian Grove [1] (CC BY-NC 2.0).
Το λεξικό της Βασιλικής Ακαδημίας της Ισπανίας ορίζει τη λέξη “cholo(a)” με τη αρχική της έννοια [2] ως “μίξη ευρωπαϊκού και ιθαγενούς αίματος”. Αν προσθέσει κανείς στη λέξη την υποκοριστική κατάληξη -ito(a), η “τσολίτα”, η θηλυκή έκδοση, γίνεται μία χαριτωμένη προσφώνηση που χρησιμοποιούν στη Βολιβία για να απευθυνθούν σε μία ιθαγενή γυναίκα της περιοχής των Άνδεων, την οποία βλέπουν ντυμένη με χαρακτηριστικό καπέλο (bombín), φούστα και μπλούζα, κάπα και με τα μαλλιά πιασμένα σε δύο μακριές πλεξούδες που πέφτουν στην πλάτη της.
Αρχικά, η λέξη cholita ήταν ταπεινωτική, ένας όρος που χρησιμοποιείτο για την αναφορά σε ιθαγενείς γυναίκες που μετανάστευαν στην πόλη και υιοθετούσαν τον τρόπο ζωής των μεικτών πληθυσμών της πόλης, ωστόσο σήμερα αναφέρεται σε γυναίκες που γεννήθηκαν στη Λα Παζ και έχουν υιοθετήσει την ιθαγενή τους ταυτότητα.
Από το 2014, “Cholita” είναι επίσης ο τίτλος ενός περιοδικού μόδας, με άρθρα και ιδέες που ξεκίνησε να εκδίδεται στη Βολιβία. Το έχουν πει το “Vogue των Άνδεων” και το κοινό που στοχεύει είναι οι ιθαγενείς γυναίκες που ντύνονται με παραδοσιακό τρόπο και όλο και συχνότερα αναρριχώνται σε υψηλότερη κοινωνική θέση.
Η εκδότρια, η Ester Chaym, εξήγησε [3] σε μία συνέντευξη στο ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων EFE τον Οκτώβρη του 2014 ότι αν το περιοδικό επικεντρωνόταν αποκλειστικά στη μόδα, θα γινόταν βαρετό για αυτές τις “τόσο εργατικές, έξυπνες, με επιχειρηματικό μυαλό και γεμάτες πρωτοβουλία γυναίκες”.
Σύμφωνα με το άρθρο, το οποίο προβλήθηκε από τα μέσα σε όλο τον ισπανόφωνο κόσμο, το πρώτο αντίτυπο του μηνιαίου περιοδικού εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2014. Η Chaym δηλώνει:
Είναι ένα περιοδικό που προτείνει τη μητριαρχία ως μία εναλλακτική για να κάνει αυτό τον κόσμο ένα μέρος πλήρως ευτυχισμένο και ευδοκιμούντα, ίσως είναι ήδη καιρός να αλλάξουμε και να γίνουν οι γυναίκες αυτές που έχουν την εξουσία.
Επίσης αφηγήθηκε [4] πώς προέκυψε το “Cholitas”:
Η Chaym διηγήθηκε ότι η ιδέα να εκδώσει ένα περιοδικό με αυτά τα χαρακτηριστικά ξεκίνησε από την αυθόρμητη αντίδραση μίας κοπέλας από τη Γερμανία, η οποία όταν έφτασε στη Βολιβία και είδε τις γυναίκες ντυμένες με τις παραδοσιακές κάπες, φούστες και καπέλα, αναφώνησε: “Αυτή η χώρα είναι γεμάτη πριγκίπισσες!”
Η ομάδα έρευνας του περιοδικού αποτελείται από μία ομάδα “τσολίτας” που αφηγούνται τις δικές τους εμπειρίες.
Η έκδοση είχε επίσης αντίκτυπο στο Twitter, όπου οι χρήστες εξέφρασαν τα ακόλουθα:
"@ELTIEMPO [5]: Nace en Bolivia la 'Vogue andina' con consejos de moda para 'cholitas' http://t.co/fwWinkf52d [6] pic.twitter.com/cyncqmqKkr [7]" / @GDiegoa [8]
— Trilce Lovisolo (@trilcelovisolo) October 31, 2014 [9]
“@ELTIEMPO [5]: Γεννήθηκε στη Βολιβία το “Vogue των Άνδεων” με συμβουλές μόδας για “cholitas” http://t.co/fwWinkf52d [6] pic.twitter.com/cyncqmqKkr [7]” / @GDiegoa [8]
#AhListoQueProgre [10] Nace en Bolivia la "Vogue andina" para mujeres indígenas http://t.co/WervPNxAs1 [11]
— Iñaki Xoraxuria (@ixoraxuria) October 25, 2014 [12]
#AhListoQueProgre [10] Γεννήθηκε στη Βολιβία το “Vogue των Άνδεων” για ιθαγενείς γυναίκες http://t.co/WervPNxAs1 [11]
Salió la Revista Para Ti de las cholitas bolivianas. Voy a coleccionarla. http://t.co/Up6qS4FSuQ [13]
— enzx (@scargenz) November 6, 2014 [14]
Βγήκε το Περιοδικό “Para Ti” (γνωστό αργεντίνικο γυναικείο περιοδικό) για τις τσολίτας της Βολιβίας. Θα το συλλέγω http://t.co/Up6qS4FSuQ [13]
Vogue Andina…qué hijaputezZz #Cholitas [15]
— Cecilia Giuff (@GIUFFRA) November 17, 2014 [16]
Vogue των Άνδεων…πόσο γαμάτο #Cholitas [15]
Las "cholitas" ahora son las reinas de la moda: Esta es la nueva "Vogue" bolivianahttp://t.co/Vo3KfZqpJd [17] pic.twitter.com/2I3kQW6mvp [18]
— MAFFY (@LidiaMaffy_2014) October 28, 2014 [19]
Οι “cholitas” είναι τώρα οι βασίλισσες της μόδας: Αυτό είναι το νέο “Vogue” της Βολιβίας. http://t.co/Vo3KfZqpJd [17]pic.twitter.com/2I3kQW6mvp [18]
Το Νοέμβριο του 2013, το διάσημο δημαρχείο της La Paz ανακήρυξε την εμβληματική τσολίτα [20]ως “πολιτιστική κληρονομιά” αυτής της πόλης.