XETAR “Η φωνή της Sierra Tarahumara” (σταθμός του Συστήματος των Πολιτιστικών Ραδιοσταθμών). Εικόνα του CDI, χρησιμοποιούμενη κατόπιν αδείας.
Το project που ονομάζεται Ecos Indígenas (Ιθαγενείς Αντίλαλοι) ενώνει μία σειρά τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών στο Μεξικό [1] για να ανεβάσει τα περιεχόμενά τους στο Διαδίκτυο με απευθείας μεταδόσεις, σπάζοντας έτσι σύνορα και προωθώντας τη διατήρηση των γλωσσών που κινδυνεύουν από την αχρησία ή βαίνουν προς εξαφάνιση.
Στη χώρα, ένα ποσοστό περίπου 6,7% του πληθυσμού άνω των 5 ετών μιλάει μία ιθαγενή γλώσσα, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές [2]. Η ίδια πηγή αποκαλύπτει ότι το ποσοστό βαίνει μειούμενο κάθε δεκαετία από τότε που άρχισε να καταγράφεται.
Για αυτό, δημιουργήθηκε το Σύστημα Πολιτιστικών Ραδιοεκπομπών των Ιθαγενών [3], για να δώσει συχνότητα στους σταθμούς που το αποτελούν, και που είναι οι ίδιοι που τώρα μεγιστοποιούν την απήχησή τους μέσω του Ecos Indígenas. To project έχει αναλάβει ο ομοσπονδιακός δημόσιος οργανισμός που ονομάζεται Εθνική Επιτροπή για την Ανάπτυξη των Ιθαγενών Πληθυσμών [4] (εν συντομία CDI), η οποία περιγράφει [5] τη λειτουργία αυτής της πρωτοβουλίας ως εξής:
Χάρη στις ζωντανές συνδέσεις με τις τοπικές εκπομπές από κάθε έναν από τους σταθμούς του Συστήματος, διευρύνονται οι ορίζοντες μετάδοσης των ιθαγενών πληθυσμών του Μεξικού, ώστε να μεταφέρουν μηνύματα σε απομακρυσμένα μέρη. Χάρη στο Ecos Indígenas είναι δυνατόν να ακούς μία ατελείωτη γκάμα από φωνές και μουσικές από όλες τις περιοχές της χώρας, τις λέξεις και τις γλώσσες πολλών Mεξικανών, και να μεταφέρεται σε όλα τα σημεία του πλανήτη ένα μήνυμα της ποικιλομορφίας και της πολυπολιτισμικότητας στο Μεξικό.
Περί των γλωσσών που περιλαμβάνονται σε αυτό το χώρο, προσθέτει:
Ο σταθμός μεταδίδει κάθε μέρα στις γλώσσες: μάγια, náhuatl, p'urepecha, pames, tanek, mayo, yaqui, guarijio, mazateco, cuicateco, chinanteca, zapoteca, mixe, mixteco, triqui και πολλές ακόμα. Επί του παρόντος, στον αριθμό των γλωσσών και των τοπικών διαλέκτων περιλαμβάνονται περισσότερες από 36 ξεχωριστές ζωντανές ιθαγενείς γλώσσες.
Τα περιεχόμενα των Ecos Indígenas μπορεί κανείς να τα ακούσει online ακολουθώντας αυτό τον σύνδεσμο [5].
Το CDI χρησιμοποιεί συχνά κοινωνικά δίκτυα, μεταξύ των οποίων το Twitter, για να προωθήσει το Ecos Indígenas, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει στο παρακάτω μήνυμα για το XECARH, ένα σταθμό που βρίσκεται στο Valle del Mezquital στο Hidalgo [6] (στο κεντρικό-ανατολικό τμήμα της χώρας):
Escucha “La Voz Del Pueblo Hñahñu” transmitiendo en hñähñu, náhuatl y español por https://t.co/QBsV3nQ3YC [7] pic.twitter.com/kYbnOzjm3d [8]
— CDI México (@CDI_mx) April 4, 2016 [9]
Ακούστε “Τη Φωνή των Hñahñu” μεταδιδόμενη στα hñahñu, στα náhuatl και στα ισπανικά στο https://t.co/QBsV3nQ3YC [7] pic.twitter.com/kYbnOzjm3d [8]
Το XECARH [10]είναι ένας ραδιοφωνικός σταθμός που δημιουργήθηκε το 1999 και έχει προσπαθήσει με τη δουλειά του να ενισχύσει την ταυτότητα της φυλής otomí [11], η οποία κατοικεί στην περιοχή.
Το ραδιόφωνο των ιθαγενών στο Μεξικό έχει υπάρξει αντικείμενο μελέτης εδώ και πολλά χρόνια. Το 2010, η Δρ Inés Cornejo μίλησε [12] (σε ένα άρθρο για το Μεξικανικό Περιοδικό των Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών [13]) για τη δουλειά αυτών των ραδιοσταθμών:
Τα πολιτιστικά ραδιόφωνα των ιθαγενών έχουν αφιερωθεί γενικά στην παραγωγή ποικίλων έργων πέραν από την αναφερόμενη έρευνα, μιας και υπήρχε μία τάση περισσότερο να “κάνουν ραδιόφωνο” παρά να ερευνούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι από κάθε ραδιοσταθμό έχει γίνει επιτόπια έρευνα που λειτούργησε καλύτερα για τη ραδιοφωνική παραγωγή, και ότι κάθε ένας από αυτούς το έχει πραγματοποιήσει με διαφορετικό βαθμό συστηματοποίησης.
Στο παρελθόν έχουμε αναφερθεί στο Global Voices περί μίας δικαστικής απόφασης που αναγνώρισε το δικαίωμα [14] των ιθαγενών της χώρας να αναμεταδίδουν την “πολύτιμη πολιτιστική τους ταυτότητα, χωρίς η γλώσσα τους να αποτελεί εμπόδιο σε αυτό”, όπως έγινε και με μία εφημερίδα που κυκλοφορεί σε ολόκληρη τη χώρα, η οποία εξέδωσε μία έκδοση με περιεχόμενο στη γλώσσα των Μάγια [15] (τη δεύτερη ιθαγενή γλώσσα της χώρας, μετά τη náhuatl), πράγματα που δείχνουν αμφότερα τις προσπάθειες των Mεξικανών να διατηρήσουν τις αμερινδιανικές (ιθαγενείς) γλώσσες [16] και να τις εντάξουν στην καθημερινότητα.