- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η Ευρώπη διαπραγματεύεται με την Τουρκία για να “κλείσει την πόρτα” στους πρόσφυγες

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Δυτική Ευρώπη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διεθνείς Σχέσεις, Μέσα των πολιτών, Μετανάστευση, Νομικά, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Πρόσφυγες, Φυσικές Καταστροφές
Campo de refugiados en Turquía. Foto de Syria Freedom en ebc.com, con licencia Creative Commons CC BY 3.0 BR [1]

Προσφυγικός καταυλισμός στην Τουρκία. Φωτογραφία: Syria Freedom στο ebc.com, μέσω άδειας CC BY 3.0 BR.

Η συνάντηση των ευρωπαϊκών και τουρκικών Αρχών στις Βρυξέλλες κατέληξε σε σχέδιο συμφωνίας [2] στις 8 Μαρτίου, σύμφωνα με το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θα είναι σε θέση να επιστρέψει αναγκαστικά όλους τους νέους αιτούντες άσυλο, που φτάνουν στα ελληνικά νησιά, πίσω στην Τουρκία. Βάσει της συμφωνίας, η Ευρώπη υπόσχεται να επανεγκαθιστά στην ΕΕ έναν Σύριο πρόσφυγα από τουρκικούς καταυλισμούς για κάθε αιτούντα άσυλο, που επιστρέφει στην Τουρκία. Πρόσφυγες από χώρες όπως το Ιράκ ή το Αφγανιστάν, που φθάνουν στην Ευρώπη μέσω της ίδιας οδού, δεν καλύπτονται από τη συμφωνία και δεν θα μπορούν να ζητήσουν άσυλο στην ΕΕ.

Με αυτήν τη συμφωνία, η Ευρώπη ουσιαστικά κλείνει τις πόρτες σε κάθε πρόσφυγα, που δεν είναι Σύριος, ενώ ακόμη και Σύριοι θα υπόκεινται σε ποσοστώσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα θεσπίσει επιτόπιες απελάσεις: την άμεση απέλαση πιθανών προσφύγων, χωρίς να τους δώσει την ευκαιρία να ζητήσουν άσυλο.

Οι ευρωπαϊκές Αρχές ισχυρίζονται ότι προσπαθούν να μετριάσουν την κατάσταση στην Ελλάδα, πλημμυρισμένη από τη ροή προσφύγων από τις τουρκικές ακτές. Μια έκθεση του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) περιγράφει [3] τις συνθήκες στον προσφυγικό καταυλισμό της Ειδομένης στην Ελλάδα, όπου το κρύο και η βροχή επιδεινώνουν τα δεινά χιλιάδων ανθρώπων:

Crowded conditions are leading to shortages in food, shelter, water and sanitation. Tensions have been building, fueling violence and playing into the hands of people smugglers.

Οι συνθήκες συνωστισμού οδηγούν σε ελλείψεις σε τρόφιμα, στέγη, νερό και υγιεινή. Οι εντάσεις αυξάνονται, τροφοδοτούν τη βία και αποτελούν εργαλείο στα χέρια λαθρεμπόρων.

Σε αντάλλαγμα για την αποδοχή της αναγκαστικής επιστροφής προσφύγων στις ακτές της, η ΕΕ δεσμεύεται [4] να παράσχει ακόμη ένα απροσδιόριστο ποσό στην Τουρκία, με στόχο τη φροντίδα των 2,7 εκατομμυρίων προσφύγων, που στεγάζει εντός των συνόρων της. Ομοίως, η ΕΕ θα σταματήσει να απαιτεί βίζα για Τούρκους πολίτες από τον Ιούνιο του 2016 και θα ανοίξει “νέα κεφάλαια” στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας στην ΕΕ.

Πολυάριθμες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της συμφωνίας. Ιερατεία κοινωνικής δράσης στην Καθολική Εκκλησία της Ισπανίας εξέδωσαν δελτίο Τύπου [5] (στα ισπανικά, πληροφορίες στα αγγλικά εδώ [6]) εκφράζοντας τη λύπη τους για το γεγονός ότι “η εικόνα μιας Ευρώπης για την εμπορική τάξη επανεμφανίστηκε ως σκανδαλώδες συμπέρασμα σε μια μακρά σειρά χαοτικών, μπερδεμένων και κατασταλτικών δράσεων, που έχουν υιοθετηθεί τους τελευταίους μήνες κατά των προσφύγων στα ανατολικά σύνορα”:

Una niña intenta entrar en calor a su llegada a las costas griegas tras un peligroso viaje en una patera sobrecargada, 15 de agosto de 2015. Foto de Freedom House en Flickr, de dominio público [7]

Ένα κοριτσάκι προσπαθεί να ζεσταθεί στις ελληνικές ακτές μετά από ένα επικίνδυνο ταξίδι σε υπερφορτωμένη λέμβο. 15 Αυγούστου 2015. Φωτογραφία: Freedom House στο Flickr, ελεύθερη χρήση

El acuerdo adoptado con Turquía viola los convenios internacionales y europeos ratificados por los Estados miembros que prohíben expresamente la devolución de personas que son objeto de persecución o víctimas de guerra. (…) Además, supondrá un incremento mayor si cabe del inmenso saldo de sufrimiento, dolor y muerte por parte de quienes siguen arriesgando cada día sus vidas mientras buscan bienestar, seguridad y protección a las puertas de Europa.

Η συμφωνία, που εγκρίθηκε με την Τουρκία, παραβιάζει διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις, που έχουν επικυρωθεί από κράτη μέλη, οι οποίες απαγορεύουν ρητά την επαναπροώθηση [8] ατόμων, που έχουν υποστεί διώξεις ή είναι θύματα πολέμου …. Επιπλέον, σίγουρα θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση των τεράστιων βασάνων, πόνου και θανάτου μεταξύ όσων διακινδυνεύουν τη ζωή τους κάθε μέρα αναζητώντας ευημερία, ασφάλεια και προστασία στις πόρτες της Ευρώπης.

Ο Vincent Cochetel, Ευρωπαίος διευθυντής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, δήλωσε σε συνέντευξή [9] του:

The collective expulsion of foreigners is prohibited under the European Convention of Human Rights. An agreement that would be tantamount to a blanket return to a third country is not consistent with European law, with international law.

Η συλλογική απέλαση αλλοδαπών απαγορεύεται βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μια συμφωνία, που θα ισοδυναμούσε με γενική επιστροφή σε τρίτη χώρα, δεν συνάδει με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο.

Ο οργανισμός για τα δικαιώματα των παιδιών Save the Children [Σώστε τα παιδιά] εξέφρασε τις ανησυχίες του [10] για την κατεύθυνση, που λαμβάνουν οι ευρωπαϊκές χώρες:

Europe’s concern goes no further than guarding its external borders and containing people within Turkey –  depriving vulnerable people and children fleeing war and persecution from seeking asylum in Europe, which is a violation of both international and refugee law.

Η ανησυχία της Ευρώπης δεν είναι παρά η προστασία των εξωτερικών συνόρων της και ο περιορισμός ανθρώπων εντός της Τουρκίας, στερώντας από ευάλωτους ανθρώπους και παιδιά, που φεύγουν να γλιτώσουν από τον πόλεμο και τις διώξεις, το να ζητήσουν άσυλο στην Ευρώπη, πράγμα που αποτελεί παραβίαση τόσο του διεθνούς όσο και του προσφυγικού δικαίου.

Η Iverna McGowan, διευθύντρια του Γραφείου Ευρωπαϊκών Θεσμικών Οργάνων της Διεθνούς Αμνηστίας, προειδοποίησε [11] ότι, σύμφωνα με τους Ευρωπαίους ηγέτες, η απόσυρση των προσφύγων “θα ήταν δυνατή βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ, όταν η Τουρκία οριστεί ως” ασφαλής χώρα””. Εξέφρασε αμφιβολίες για το είδος της ασφάλειας, που μπορεί να προσφέρει η Τουρκία στους πρόσφυγες:

Turkey has forcibly returned refugees to Syria and many refugees in the country live in desperate conditions without adequate housing. Hundreds of thousands of refugee children cannot access formal education. By no stretch of the imagination can Turkey be considered a ‘safe third country’ that the EU can cosily outsource its obligations to.

Η Τουρκία επέστρεψε βίαια πρόσφυγες στη Συρία και πολλοί πρόσφυγες στη χώρα ζουν σε απελπιστικές συνθήκες χωρίς επαρκή στέγαση. Εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά πρόσφυγες δεν έχουν πρόσβαση σε επίσημη εκπαίδευση. Με πολύ μεγάλη φαντασία μπορεί η Τουρκία να θεωρηθεί “ασφαλής τρίτη χώρα”, στην οποία η ΕΕ μπορεί να αναθέσει άνετα τις υποχρεώσεις της.

Emigrantes y refugiados intentan protegerse de la lluvia mientras esperan para cruzar la frontera entre Grecia y Macedonia en Idomeni, 10 de Septiembre de 2015. Foto de Freedom House en Flickr, de dominio público [12]

Μετανάστες και πρόσφυγες προσπαθούν να γλιτώσουν από τη βροχή, καθώς περιμένουν να διασχίσουν τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και πΓΔΜ στην Ειδομένη, 10 Σεπτεμβρίου 2015. Φωτογραφία από το Freedom House στο Flickr, ελεύθερη χρήση.

Οι χρήστες του διαδικτύου επέκριναν επίσης σκληρά την απόφαση της ΕΕ. Όπως γράφει ο δημοσιογράφος Íñigo Sáenz de Ugarte σε ένα άρθρο με τίτλο “Η κατάρρευση της Ευρώπης [13]“:

Es el triunfo de las posiciones xenófobas y racistas de varios gobiernos de Europa del Este, aunque estos no hayan conseguido todo lo que pretendían.

(…) la UE ha optado por convertir a Grecia en un inmenso campo de internamiento y poner en marcha un proceso por el que los que no tengan el derecho a ser acogidos sean devueltos a Turquía. Y para ello, ha firmado un pacto con el diablo al hacer varios regalos al Gobierno turco, embarcado en una deriva autoritaria y represiva del mismo tipo que los países europeos denuncian en otras zonas del mundo.

Είναι ένας θρίαμβος των ξενοφοβικών και ρατσιστικών θέσεων των κυβερνήσεων της Ανατολικής Ευρώπης, παρόλο που δεν κατάφεραν να επιτύχουν ό,τι ήθελαν.

… Η ΕΕ επέλεξε να μετατρέψει την Ελλάδα σε ένα τεράστιο στρατόπεδο εγκλεισμού και να εφαρμόσει μια διαδικασία, με την οποία όσοι δεν έχουν το δικαίωμα να γίνουν αποδεκτοί, θα επιστρέψουν στην Τουρκία. Και για τον σκοπό αυτό, έχουν υπογράψει συμφωνία με τον Διάβολο δίνοντας διάφορα δώρα στην τουρκική κυβέρνηση, ξεκινώντας μια αυταρχική και κατασταλτική πορεία του ίδιου τύπου, που έχουν καταγγείλει οι ευρωπαϊκές χώρες σε άλλα μέρη του κόσμου.

Ο δημοσιογράφος και πολεμικός ανταποκριτής Ramón Lobo εξέφρασε παρόμοιες απόψεις στη στήλη του στο InfoLibre: [14]

Ganan Marine Le Pen, Viktor Orban y Pergida; gana la Europa xenófoba. (…) Hay un tufo antidemocrático, y por qué no decirlo, fascistoide, en muchas de las cosas que se dicen y hacen, en las justificaciones para expulsar refugiados como si fueran ellos los que violan la ley cuando la ley la violamos nosotros al impedir el refugio a los perseguidos por la guerra.

Καθώς κερδίζουν η Μαρίν Λεπέν [της Γαλλίας], ο Βίκτορ Ορμπάν [της Ουγγαρίας] και το [γερμανικό κίνημα] Πεγκίντα, έτσι κερδίζει και μια ξενοφοβική Ευρώπη….Υπάρχει μια αντιδημοκρατική, και, γιατί να μην το πούμε, μια φασιστική βρώμα, σε πολλά από τα λεγόμενα και γενόμενα, στις δικαιολογίες για την απέλαση προσφύγων, σαν να ήταν αυτοί, που παραβίαζαν το νόμο, όταν εμείς οι ίδιοι παραβιάζουμε το νόμο αρνούμενοι καταφύγιο σε όσους τρέχουν να γλιτώσουν από τον πόλεμο.

Στο Twitter, πολλοί διαδικτυακοί χρήστες εξέφρασαν επίσης την οργή τους:

Δεν οδήγησαν στους χιλιάδες πρόσφυγες οι ευρωπαϊκές αξίες, αλλά στη σκληρότητα, με την οποία τους αντιμετωπίζουμε.

Σίγουρα. Το πλήγμα, που θα φέρει απάνω μας η ιστορία για αυτό, θα είναι ανελέητο. Ειδομένη.

Η Ευρώπη είναι μια επιχειρηματική ένωση, που δεν ενδιαφέρεται για τους πρόσφυγες και αυτά τα ηλίθια πράγματα, εκτός εάν επηρεάζουν τις αγορές.

Εν τω μεταξύ, οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και μένει να δούμε αν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα υποκύψουν στην πίεση και θα τροποποιήσουν τις υποτιθέμενες παράνομες προτάσεις της συμφωνίας, πριν κλείσουν μόνιμα οι συνομιλίες στις 18 Μαρτίου.

Διαβάστε περισσότερα στο ειδικό μας αφιέρωμα: Ρεύματα προσφύγων αναζητούν καταφύγιο στην Ευρώπη [21]