Πικρο-πατάτες. Paucartambo, Κούσκο, Περού. Φωτογραφία: Eric Hunt. CC 2.0.

Στη χολυγουντιανή ταινία The Martian (H Διάσωση), ο αστροναύτης Mark Watney, που τον υποδύεται ο Μάτ Ντέιμον, θεωρείται νεκρός από το πλήρωμά του, που τον εγκαταλείπει μετά από αμμοθύελλα στον πλανήτη Άρη. Προκειμένου να επιζήσει, ο Watney καλλιεργεί πατάτες, που είχε στείλει η ΝΑΣΑ ως εφόδια του πληρώματος. Στην περίπτωση αυτή, η επιστημονική φαντασία δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα.

Η αμερικανική NASA και το περουβιανό Διεθνές Κέντρο Πατάτας (CIP) διεξάγουν κοινά πειράματα για να ελέγξουν την πιθανότητα καλλιέργειας των περουβιανών βολβών σε αρειανά εδάφη, σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC World.

Όσον αφορά τη θρεπτική αξία της πατάτας, το CIP αναφέρει:

Hay más de 4,000 variedades comestibles de papa, la mayoría encontradas en los Andes de Sudamérica.
[…]
Aproximadamente 1.4 mil millones de personas alrededor del mundo consumen papa como alimento básico, y la producción total del cultivo sobrepasa los 300 millones de toneladas métricas.
La papa es esencial en términos de seguridad alimentaria frente al crecimiento de la población y al aumento de las tasas globales de hambre. […] La papa, primer alimento moderno de preparación rápida, es rica en energía, nutritiva, fácil de prosperar en parcelas pequeñas, barata para comprar y lista para cocinarse sin costoso procesamiento. El banco de germoplasma del CIP mantiene la colección más grande de papa del mundo, incluyendo más de 7,000 accesiones de variedades nativas, silvestres y mejoradas.

Υπάρχουν πάνω από 4.000 βρώσιμες ποικιλίες πατάτας, οι περισσότερες εκ των οποίων βρίσκονται στις Άνδεις της Νοτίου Αμερικής.
[…]
Περίπου 1,4 δις άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τρώνε πατάτες ως βασική τροφή και η συνολική παραγωγή της ξεπερνά τα 300 εκατομμύρια τόνους. Η πατάτα αποτελεί το κλειδί, όταν υπάρχει ζήτημα διατροφικής ασφάλειας σχετικά με την αύξηση του πληθυσμού και του παγκόσμιου ποσοστού πείνας. […] Οι πατάτες, το πρώτο σύγχρονο φαγητό γρήγορης προετοιμασίας, περιέχουν υψηλά ποσοστά ενέργειας, είναι θρεπτικές, είναι εύκολο να καλλιεργηθούν σε μικρές εκτάσεις, είναι φτηνές και επαρκείς και έτοιμες για μαγείρεμα χωρίς κόστος επεξεργασίας. Η τράπεζα σπόρων του CIP διατηρεί τη μεγαλύτερη συλλογή πατάτας στον κόσμο, μεταξύ των οποίων πάνω από 7.000 δείγματα ντόπιων, άγριων και βελτιωμένων ποικιλιών.

Στο Περού, υπάρχουν 4.500 ποικιλίες πατάτας και στο CIP έχει ανατεθεί να επιλέξει ποιο είδος είναι το καταλληλότερο για τις συνθήκες στον πλανήτη Άρη.

Η ιστοσελίδα Huachos.com συνοψίζει την ιστορία της πατάτας και τις μελλοντικές της προοπτικές:

La papa fue domesticada hace unos 3.800 años, a lo largo de la ribera del lago Titicaca, entre Perú y Bolivia, y desde allí, tras la llegada de los europeos a América hace 500 años, llegó al resto del planeta. Ahora, cuando la papa es el cuarto cultivo para la alimentación del mundo, también desde Perú, se ha lanzado un proyecto para llevar el tubérculo al espacio exterior.

Η πατάτα “εξημερώθηκε” περίπου πριν από 3.800 χρόνια, κατά μήκος της όχθης της Λίμνης Τιτικάκα, μεταξύ Περού και Βολιβίας, και από εκεί ταξίδεψε σε όλο τον πλανήτη, έπειτα από την άφιξη των Ευρωπαίων στην Αμερική πριν από 500 χρόνια. Σήμερα, όταν οι πατάτες αποτελούν την τέταρτη μεγαλύτερη καλλιέργεια στον κόσμο, το Περού επιφορτίζεται και πάλι με  να διαδραματίσει ένα ρόλο στη μοίρα της πατάτας, φιλοξενώντας ένα πρόγραμμα που θα ταξιδέψει το βολβό αυτό στο διάστημα.

Επιστήμονες έχουν ήδη ξεκινήσει να διεξάγουν πειράματα με πατάτες, υποβάλλοντας το βολβό υπό συνθήκες παρόμοιες με αυτές που επικρατούν στον πλανήτη Άρη, με χώμα από την έρημο Pampas de la Joya στην Αρεκίπα του Νότιου Περού:

“Son suelos volcánicos no contienen ninguna forma de vida en absoluto, igual que en Marte” indicó Joel Ranck, jefe de comunicaciones del CIP.

En esta primera etapa se tomarán 9 variedades de papa y se harán germinar en el suelo desértico, así como simular en un ambiente controlado la atmósfera marciana para ver cómo afecta en el crecimiento al tubérculo. Esto con el fin de saber que tan viable sería la agricultura en el planeta rojo.

“Αποτελεί ηφαιστειογενή γη με ανυπαρξία μορφής ζωής, όπως και στον Άρη”, σημείωσε ο Joel Ranck, υπεύθυνος επικοινωνίας του CIP.

Κατά το πρώτο στάδιο, έχουν επιλεγεί εννιά ποικιλίες πατάτας και θα καλλιεργηθούν σε χώμα από την έρημο. Η αρειανή ατμόσφαιρα θα προσομοιωθεί σε ελεγχόμενο περιβάλλον για να δούμε πώς επηρεάζει την ανάπτυξη του βολβού. Αυτό, προκειμένου να μάθουμε πόσο επιτεύξιμες θα μπορούσαν να είναι οι καλλιέργειες στον Κόκκινο Πλανήτη.

Η έρημος Pampas de La Joya της Αρεκίπα αποτελεί κλειδί, καθώς θεωρητικά μοιάζει με το έδαφος του Άρη. Ήδη από το 2009, αστροναύτες στο Διεθνή Αστρονομικό Σταθμό ξεκίνησαν να αναπτύσσουν ένα πείραμα για την καλλιέργεια σπόρων περουβιανής πατάτας στον Άρη. Η ιδέα ήταν η προσπάθεια καλλιέργειας πέντε ποικιλιών—από τις συνολικές 3.000 στο Περού— για τον καθορισμό της “αντοχής και της προσαρμοστικότητας της τροφής”, με στόχο την επίδειξη της δυνατότητας καλλιέργειας τροφής στον Άρη.

Οι ειδήσεις ενέπνευσαν αρκετά tweets:

Científicos intentan sembrar papa en el planeta Marte https://t.co/bktA79niOa pic.twitter.com/Su5kQG8trM

— Conecta Perú (@ConectaPeru_) enero 5, 2016

Επιστήμονες προσπαθούν να καλλιεργήσουν πατάτες στον πλανήτη Άρη.

#Papa peruana será primer alimento en llegar a #Marte https://t.co/Xo7EkwY1XU pic.twitter.com/fK8SuKpzpZ

— Crónica Viva (@cronica_viva) enero 5, 2016

Η περουβιανή πατάτα θα είναι το πρώτο φαγητό στον Άρη.

El Centro Internacional de la Papa y NASA estudian el cultivo de Papa en Marte https://t.co/GyKrJDAuRr pic.twitter.com/BlCmzJaxks — DFNS en Español (@DFNS_es) enero 5, 2016

Το Διεθνές Κέντρο Πατάτας και η ΝΑΣΑ μελετούν την καλλιέργεια πατάτας στον Άρη.

Papa peruana será el primer alimento en llegar a Marte https://t.co/6KX9VdiZ8x que hagan una buena salchipapa marciana y vaos en mancha (?) — Eduardo Torres (@luiseduhardo) enero 5, 2016

Οι περουβιανές πατάτες θα είναι η πρώτη τροφή που θα φτάσει στον Άρη. Μακάρι να φτιάξουν ένα καλό πιάτο σαλτσιπάπα.

(Η salchipapa είναι ένα δημοφιλές περουβιανό σπιτικό φαγητό, με κομμένες φέτες λουκάνικα και τηγανητές πατάτες.)