Φωτογραφία: Shane Huang / Flickr / CC 2.0. Επεξεργασία από τον Kevin Rothrock.

Την επόμενη φορά που θα μπείτε στο μετρό στην Αγία Πετρούπολη, προσέξτε ένα φωτογράφο 21 ετών με το όνομα Egor Tsvetkov. Πρόσφατα παρουσίασε ένα νέο project, που ονομάζεται “ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ BIG DATA”, το οποίο δημιούργησε φωτογραφίζοντας σχεδόν κρυφά τους επιβάτες που κάθονταν απέναντί του στο μετρό της πόλης, χωρίς να ζητήσει την άδειά τους.

Χρησιμοποιώντας αυτές τις φωτογραφίες, ο Tsvetkov απευθύνθηκε σε μια διαδικτυακή υπηρεσία που λέγεται FindFace [ru], η οποία σου επιτρέπει να ανεβάσεις διάφορες φωτογραφίες με πρόσωπα ανθρώπων. Χρησιμοποιώντας τεχνολογία αναγνώρισης προσώπων [en], το FindFace ψάχνει στη συνέχεια τη φωτογραφία στη βάση δεδομένων του Vkontakte, του δημοφιλέστερου κοινωνικού δικτύου της Ρωσίας. Εάν βρει αντιστοιχία, βάζει τα δυνατά του να αναγνωρίσει το πρόσωπο στη φωτογραφία. Οποιαδήποτε φωτογραφία έχει κοινοποιηθεί ή έχει επισημανθεί με ετικέτα ατόμου στο Vkontakte μπορεί να βρεθεί με αυτόν τον τρόπο, αρκεί ο χρήστης να έχει επιλέξει ότι οι κοινοποιήσεις του είναι δημόσιες (οι περισσότεροι το επιλέγουν).

Το FindFace ξεκίνησε τη λειτουργία του τον περασμένο Φεβρουάριο από την εταιρεία N-Tech.lab με έδρα τη Μόσχα, η οποία δηλώνει πως η υπηρεσία σχεδιάστηκε για να διευκολύνει τα ραντεβού μέσω διαδικτύου, να επιτρέπει στους χρήστες να φωτογραφίζουν οποιονδήποτε στο δρόμο, να εντοπίζουν το προφίλ τους στα κοινωνικά δίκτυα και να μαθαίνουν περισσότερα για αυτούς, πριν προσπαθήσουν να τους γνωρίσουν κανονικά.

Ο Tsvetkov λέει πως το FindFace κατάφερε να εντοπίσει λογαριασμούς για το 70% των νέων ατόμων που φωτογράφισε, όμως λειτούργησε μόνο με το μισό ποσοστό των φωτογραφιών μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων.

Παρακάτω, υπάρχει ένα παράδειγμα αντιπαραβολής μιας φωτογραφίας που τράβηξε ο Tsvetkov. Το Global Voices πρόσθεσε μωσαϊκό στο πρόσωπο του εικονιζόμενου, για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Φωτογραφία: Egor Tsvetkov / Birdinflight.com

Ο Tsvetkov είπε [ru] στην ιστοσελίδα “Bird In Flight” ότι ήθελε να εξερευνήσει πώς το Διαδίκτυο έχει προκαλέσει ζημιά στο κρατικό μονοπώλιο του εντοπισμού ατόμων μέσα από φωτογραφίες και βίντεο. Ωστόσο, το έργο τέχνης του δεν είναι απλή περιέργεια. Ο Τsvetkov λέει πως η δουλειά του αποκαλύπτει, πώς ο “διαδικτυακός ναρκισσισμός” συχνά “προκαλεί διαδικτυακή καταδίωξη”. Με άλλα λόγια, το να δημοσιεύεις φωτογραφίες του εαυτού σου στο διαδίκτυο, επιτρέπει σε ξένους να σε εντοπίσουν στο Διαδίκτυο, όπου μπορούν να μάθουν πληροφορίες που πιθανότατα δε θα μοιραζόσουν με έναν ξένο που θα συναντούσες στο τρένο.

“Σήμερα οι άνθρωποι χάνουν την ελευθερία να κάνουν κάτι σε δημόσιο χώρο και να είναι σίγουροι πως κανείς δε θα το μάθει”, είπε [ru] ο Tsvetkov στην ιστοσελίδα Apparat.cc, προσθέτοντας ότι “Είναι αρκετά τρομακτικό. Εκτός από τις φωτογραφίες στις βάσεις δεδομένων των κοινωνικών δικτύων, υπάρχουν και πολλοί άλλοι φορείς: τράπεζες, γυμναστήρια (κ.ο.κ.)”. “Πλέον, σε κλάσματα δευτερολέπτου, μια γρήγορη ανώνυμη αναζήτηση του προφίλ ενός ατόμου μπορεί να μετατρέψει ένα απρόσωπο αντικείμενο σε έναν κοντινό φίλο”, προειδοποίησε [ru] ο φωτογράφος.

Αλλά μήπως το συγκεκριμένο project θα μπορούσε να επιδεινώσει το πρόβλημα που ο Tsvetkov επιδιώκει να αναδείξει; Η διευθύντρια του Global Voices Advocacy, Ellery Roberts Biddle [en], που ειδικεύεται σε ζητήματα διαδικτυακής παρενόχλησης και ψηφιακής προστασίας της ιδιωτικής ζωής, είχε να πει τα εξής για τις επιπτώσεις του πρότζεκτ στην πραγματική ζωή:

Αυτό είναι ηθικά προβληματικό σε μερικά επίπεδα. Ο Tsvetkov δεν είχε άδεια για να τραβήξει ή να δημοσιεύσει αυτές τις φωτογραφίες. Και δεν μπήκε καν στον κόπο να επισκιάσει την ταυτότητα των εν αγνοία εικονιζόμενων (με μωσαϊκό).

Ο ίδιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι οι φωτογραφίες που τράβηξε στο μετρό δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο αποκαλυπτικές από αυτές που τα ίδια τα υποκείμενα κοινοποιούν στο VK. Όμως, επιλέγοντας να δημοσιεύσει την φωτογραφία σου σε μια ημι-δημόσια πλατφόρμα κοινωνικού δικτύου δεν είναι το ίδιο με το να επιλέγεις να την κοινοποιήσεις οπουδήποτε αλλού στο Διαδίκτυο. Το πλαίσιο έχει σημασία [en]: η φωτογραφία μιας γυναίκας με ωραίο φόρεμα μπορεί να μοιάζει εντελώς αθώα στο πλαίσιο ενός κοινωνικού δικτύου, αλλά όταν παρουσιάζεται σε μια σειρά εικόνων μέσα από ένα φακό που μοιάζει να καταδιώκει, τότε η φωτογραφία αρχίζει να σημαίνει κάτι διαφορετικό.

Επιπλέον, ο Tsvetkov κάνει τις φωτογραφίες τους ακόμα πιο “διάσημες” και εύκολες στην αναζήτηση. Διάφορες νομικές υποθέσεις έχουν λάβει υπόψη τους την ιδέα της “ανακάλυψης”, δηλαδή την ιδέα ότι η επίδραση ή η ισχύς ενός στοιχείου με διαδικτυακό περιεχόμενο μπορεί να επηρεαστεί από το πόσο εύκολα μπορεί να βρεθεί ή να “ανακαλυφθεί”.

Όταν ρωτήθηκε, εάν το ίδιο του το project είναι επικίνδυνο για τους ανθρώπους που φωτογράφισε, ο Tsvetkov δήλωσε στο δίκτυο RuNet Echo ότι είναι πολύ νωρίς για να κρίνει. “Νομίζω πως πρέπει να περιμένουμε και να δούμε πώς εξελίσσεται”, είπε. “Θεωρητικά, η συγκεκριμένη υπηρεσία (το FindFace) θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από ένα κατά συρροή δολοφόνο ή έναν τοκογλύφο που προσπαθεί να κυνηγήσει τον οφειλέτη.” 

Το δίκτυο RuNet Echo κατάφερε να εντοπίσει το λογαριασμό του Tsvetkov στο Vkontakte, χρησιμοποιώντας το FindFace και τη φωτογραφία που δημοσιευόταν μαζί με τη συνέντευξή του στο “Bird in Flight”. Ο Tsvetkov φαίνεται πως εφαρμόζει -λίγο πολύ- όσα “διδάσκει”, κοινοποιώντας ελάχιστες πληροφορίες δημόσια, αν και έχει κοινοποιήσει αρκετές selfies, συμπεριλαμβανομένης μιας όπου κρατάει τη βίζα του για ταξίδια στην Ευρώπη.

Περισσότερες φωτογραφίες από το πρότζεκτ του Tsvetkov διατίθενται παρακάτω. Αριστερά, θα βρείτε φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος φανερά στο μετρό. Δεξιά βρίσκονται φωτογραφίες που τα εικονιζόμενα άτομα έχουν κοινοποιήσει δημοσίως στο κοινωνικό δίκτυο Vkontakte. Το RuNet Echo έχει τοποθετήσει μωσαϊκό σε όλα τα πρόσωπα, για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Φωτογραφία: Egor Tsvetkov / Birdinflight.com

Φωτογραφία: Egor Tsvetkov / Birdinflight.com

Φωτογραφία: Egor Tsvetkov / Birdinflight.com

Για να δείτε περισσότερα, επισκεφτείτε τη συνέντευξη [ru] του Tsvetkov στο Birdinflight.com.