[1]Η χρηματοοικονομική συνοικία στην πρωτεύουσα του Πουέρτο Ρίκο, Σαν Χουάν, γνωστή ως la Milla de Oro [το Χρυσό Μίλι], υποφέρει κι αυτή από τον αντίκτυπο της διαρροής εγγράφων από την Mossack Fonseca του Παναμά. Φωτογραφία: Thief12/Carlo Giovanetti, Wikimedia Commons. Άδεια CC BY-SA 3.0 [2].
Το Κέντρο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας του Πουέρτο Ρίκο ταυτοποίησε αρκετούς Πορτορικανούς πελάτες [3] της νομικής εταιρείας Mossack Fonseca με έδρα τον Παναμά. Ανάμεσά τους βρίσκονται οι Galephar Puerto Rico Limited, GlobalTek Puerto Rico Ltd., Banco Popular de Puerto Rico και Omega Engineering.
Η Omega Engineering ξεκίνησε ένα αμφιλεγόμενο κατασκευαστικό πρόγραμμα, γνωστό ως Paseo de Puerta de Tierra, ένα συνεχόμενο παραλιακό πεζόδρομο που συνδέει την Χερσόνησο Condado με τη συνοικία Puerta de Tierra στην είσοδο του νησιού Σαν Χουάν, του ιστορικού κομματιού της πρωτεύουσας του Πουέρτο Ρίκο. Το project ωστόσο εγκαταλείφθηκε [4] στις αρχές του Μαρτίου λόγω ανεπαρκών κονδυλίων για την ολοκλήρωσή του. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Παναμά κατηγόρησε τον πρόεδρο και τον διευθυντή της Omega Engineering, Oscar Iván Rivera, ότι συμμετείχαν σε ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Το σκάνδαλο της Mossack Fonseca ενέπλεξε επίσης τον Ramón Luis Ayala, τον τραγουδιστή ρέγκετον που είναι περισσότερο γνωστός ως Daddy Yankee, το όνομα του οποίου εμφανίζεται στα έγγραφα που διέρρευσαν ως ιδιοκτήτης της υπεράκτιας εταιρείας Arion Investments LLC. Η εταιρεία αυτή φαίνεται ότι χρησιμοποιούνταν για ξέπλυμα χρήματος, όπως τονίζεται από την έρευνα του Κέντρου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας. [5]
Οι αντιδράσεις στις αποκαλύψεις της Mossack Fonseca ήταν κυρίως έκπληξης και αγανάκτησης. Ωστόσο, ο Francisco J. Concepción υποστηρίζει στο διαδικτυακό περιοδικό El Post Antillano ότι ως επί το πλείστον, δε χρειάζεται τίποτε άλλο παρά μια έκκληση για μεγαλύτερη υπευθυνότητα και λογοδοσία στο οικονομικό σύστημα. Σύμφωνα με τον Concepción, αυτό υποβιβάζει το ζήτημα σε μια απλή καταδίκη προσωπικών ενεργειών διαφθοράς: με άλλα λόγια, μια ηθική απλά έγνοια. Προέτρεψε επίσης τον κόσμο να εμβαθύνει στα εμπλεκόμενα μέρη [6], και όσον αφορά στο περιεχόμενο των εγγράφων και στο τι έχει παραλειφθεί.
…[H]ay que acercarse críticamente a este tema considerando que detrás de la publicación de los papeles hay, también, poderes geopolíticos que tienen intereses bien claros al respecto de los mismos. Desde esta perspectiva debemos preguntarnos sobre las razones para que Estados Unidos esté ausente de estos documentos. También debemos considerar cómo es que la publicación de estos documentos incide en las relaciones geopolíticas actuales. Si bien es cierto que los contenidos de los documentos son importantes a la hora de comprender cómo la oligarquía internacional funciona, es necesario estudiarlos considerando que los mismos podrían ser, también, un instrumento ideológico al servicio de los verdaderos poderes económicos globales.
Πρέπει να προσεγγίζουμε το θέμα αυτό κριτικά και να σκεφτούμε ότι, πίσω από τη δημοσίευση των εγγράφων αυτών, υπάρχουν γεωπολιτικές δυνάμεις που παίζουν με πολύ ξεκάθαρα συμφέροντα. Από αυτή την πλευρά, πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί λείπουν οι Ηνωμένες Πολιτείες από αυτά τα έγγραφα. Πρέπει επίσης να σκεφτούμε πώς τα έγγραφα αυτά θα επηρεάσουν τις τωρινές γεωπολιτικές σχέσεις. Αν και είναι σαφές ότι το περιεχόμενό τους είναι κρίσιμο για την κατανόηση του πώς δουλεύει η διεθνής ολιγαρχία, είναι απαραίτητη η ανάλυση των εγγράφων αυτών, καθώς μπορούν επίσης να εξυπηρετήσουν ως ιδεολογικό όργανο για τις πραγματικές οικονομικές παγκόσμιες δυνάμεις.
Σε άρθρο στο ίδιο περιοδικό, ο Carlos Pérez Morales προειδοποιεί [7] ότι δεν είχαν όλοι όσοι συσχετίζονται με τη Mossack Fonseca την πρόθεση για φοροδιαφυγή:
La mera mención de un nombre en esos papeles, no significa que la persona sea corrupta. En Panamá son legales las corporaciones “offshore”. Podemos decir que muchas de ellas funcionan como corporaciones legítimas. Como resultado de esta revelación se ha lacerado la imagen de la nación y se esperan grandes consecuencias económicas.
Το ότι κάποιος αναφέρεται στα έγγραφα αυτά, δε σημαίνει ότι το άτομο αυτό είναι διεφθαρμένο. Στον Παναμά, οι υπεράκτιες εταιρείες είναι νόμιμες. Μπορούμε να πούμε ότι πολλές εξ αυτών λειτουργούν ως τελείως νόμιμοι οργανισμοί. Η εικόνα της χώρας έχει πληγεί και αναμένονται σημαντικές οικονομικές συνέπειες ως αποτέλεσμα των αποκαλύψεων αυτών.
Ακολουθώντας την ίδια λογική, σε ένα άρθρο γνώμης εδώ στο Global Voices, ο Roy Rojas αναρωτιέται πόσος κόσμος επικρίνεται αδίκως από την κοινή γνώμη [8]:
Más que claro es el deseo de transparencia para que todos aquellos que evaden impuestos queden al descubierto. Pero surge la pregunta de si se estará dañando a inocentes en este proceso. ¿Nombres de empresarios y abogados éticos están siendo atacados injustamente? Los periodistas que están al frente de estas revelaciones deben ser extremadamente cuidadosos y responsables: deben validar todas las fuentes antes de publicar el nombre de una persona en un lugar donde no se borra nunca la información.
Η ευρεία επιθυμία για διαφάνεια γύρω από το ζήτημα της φοροδιαφυγής είναι εντελώς κατανοητή. Ωστόσο, το ερώτημα που προκύπτει είναι το αν αθώος κόσμος πλήττεται ως αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής. Μήπως δέχεται επίθεση αδίκως το καθαρό όνομα ηθικών επαγγελματιών και δικηγόρων; Οι δημοσιογράφοι στην πρώτη γραμμή των αποκαλύψεων αυτών πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεχτικοί και υπεύθυνοι: θα πρέπει προσεκτικά να επιβεβαιώνουν όλες τις πηγές, προτού δημοσιεύσουν το όνομα κάποιου σε αυτό το μέρος, όπου οι πληροφορίες μένουν για πάντα.
Συλλογιζόμενος τη φρενίτιδα των ΜΜΕ που προκλήθηκε από τη δημοσίευση των εγγράφων αυτών από την Mossack Fonseca, καταλήγει:
Estos ejemplos reafirman que el periodista juega un rol muy importante en la formación de la opinión pública. Por meses estaremos escuchando de nuevas revelaciones, unas serán a primera vista ciertas, otras necesitarán alguna explicación legal. Los que se consideran ofendidos deberán dar la cara y explicar por qué sus nombres están vinculados con las publicaciones. Si son inocentes de todo, solo el tiempo y las autoridades de cada país lo indicarán así. Pero algunos de los inocentes probablemente no podrán limpiar su nombre completamente en la corte de la opinión pública, y ese es el problema.
Τα παραδείγματα αυτά επιβεβαιώνουν το σημαντικό ρόλο που κατέχουν οι δημοσιογράφοι στο σχηματισμό της κοινής γνώμης, να μην αναφέρω και της ίδιας της ιστορίας. Στους επόμενους μήνες, νέες πληροφορίες θα αποκαλυφθούν σίγουρα. Κάποιες θα μπορούμε να τις αποδεχτούμε ως είναι, κάποιες θα χρειαστούν νομική επεξήγηση. Όσοι προσβάλλονται από τον κατονομασμό τους πρέπει να βγουν μπροστά και να εξηγήσουν γιατί συνδέονται τα ονόματά τους με τη δημοσίευση αυτή. Αν είναι εντελώς αθώοι, ο χρόνος και οι αρχές σε κάθε χώρα θα αποκαλύψουν όντως ότι έτσι είναι. Για κάποιους από τους αθώους, όμως, είναι πιθανό να μην μπορέσουν να καθαρίσουν το όνομά τους εντελώς ενώπιον του δικαστηρίου της κοινής γνώμης. Κι εκεί υπάρχει το πρόβλημα.