- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Πέντε πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τα εκατομμύρια νεκρών ψαριών που εκβράστηκαν στις κεντρικές ακτές του Βιετνάμ

Κατηγορίες: Ανατολική Ασία, Βιετνάμ, Διαδηλώσεις, Μέσα των πολιτών, Οικονομικά & επιχειρηματικότητα, Περιβάλλον, Φυσικές Καταστροφές
Screenshot of dead fish in Ha Tinh in central Vietnam. Source: Người Việt Online / Youtube [1]

Φωτογραφία νεκρών ψαριών στην περιοχή Ha Tinh στο κεντρικό Βιετνάμ. Πηγή: Người Việt Online / Youtube

Αυτό το άρθρο, [2] επιμέλειας της Quyên Ngô, είναι από το Loa, έναν ανεξάρτητο ειδησεογραφικό ιστότοπο και χώρο μετάδοσης ιστοριών σχετικά με το Βιετνάμ, και αναδημοσιεύτηκε στο Global Voices ως μέρος συμφωνίας διαμοιρασμού περιεχομένου.

Εκατομμύρια νεκρά ψάρια κατακλύζουν τις ειδήσεις στο Βιετνάμ. Όλες οι πληροφορίες, οι εικασίες, και η οργή για αυτό που συμβαίνει στην κεντρική ακτή μπορεί να πάρουν υπερβολικές διαστάσεις, οπότε ας τις χωρίσουμε σε πέντε βασικά σημεία.

1. Η αιτία είναι άγνωστη, αλλά οι υποψίες είναι άφθονες.

Οι ντόπιοι ψαράδες άρχισαν να παρατηρούν τις μάζες των νεκρών ψαριών που κάλυπταν τις τοπικές παραλίες στην επαρχία Hà Tĩnh στις αρχές Απριλίου. Σύντομα, προέκυψαν κι άλλα παρόμοια περιστατικά και οι αναφορές των ΜΜΕ εκτιμούν ότι περισσότεροι από 70 τόνοι νεκρών ψαριών [3] ξεβράστηκαν πλέον στις ακτές των τεσσάρων επαρχιών του κεντρικού Βιετνάμ. Κουφάρια θαλασσιών ειδών, όπως μύδια [4] ακόμα και τυχαίες φάλαινες [4], βρίσκονται σκορπισμένα σε μία απόσταση 125 μιλίων από τις παραλίες.

Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση δεν έχει προσφέρει μια εξήγηση για την αιτία, αλλά αυτό δεν έχει σταματήσει τους ανθρώπους από το να κάνουν εικασίες. Πολίτες-δημοσιογράφοι, επιστήμονες, και εκείνοι που πλήττονται περισσότερο — οι αλιείς και οι οικογένειές τους —συμμετέχουν σε ένα πλήθος προσπαθειών αναζήτησης απαντήσεων. Ακόμη και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης κάνουν δύσκολες ερωτήσεις.

Οι υποψίες στρέφονται προς την Εταιρία Χάλυβα Formosa Hà Tĩnh [5], κατηγορώντας την ότι ξεφορτώνει τοξικά λύματα στον ωκεανό.

Η κρίση φέρνει στο προσκήνιο τις ανησυχίες σχετικά με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, την ασφάλεια των τροφίμων, και τη χαλαρή ή και καθόλου εφαρμογή κανονισμού στις επιχειρήσεις. Εκείνοι που βασίζονται στο νερό και τα ψάρια για την επιβίωσή τους υπόκεινται το κύριο βάρος αυτής της οικολογικής καταστροφής.

2. Η μόλυνση του περιβάλλοντος δεν είναι κάτι καινούριο για την Formosa.

Αν και δεν έχει καθοριστεί μια σαφής σύνδεση μεταξύ των λυμάτων της Formosa και τους θανάτους των ψαριών, οι ντόπιοι καταδεικνύουν μια σειρά από έμμεσες αποδείξεις.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Lao Đồng, στις 4 Απριλίου ένας τοπικός δύτης βρήκε σωλήνα εκκένωσης του χαλυβουργείου που έβγαζε [6] νερό σκούρου κίτρινου χρώματος. Δύο ημέρες αργότερα, τα πρώτα κύματα νεκρών ψαριών άρχισαν να ξεβράζονται στην ξηρά, και οι ντόπιοι παρατήρησαν [7] μια κίτρινη ουσία στο νερό του ωκεανού. Αργότερα, τον Απρίλιο, η εφημερίδα Đất Việt ανέφερε ότι οι δύτες που εργάζονταν με σύμβαση για την εταιρία Formosa κατέληξαν στο νοσοκομείο μετά από κατάδυσή τους στο νερό κοντά στο εργοστάσιο. Ένας δύτης πέθανε [8].

Ο εκπρόσωπος της Formosa Chu Xuân Pham ομολόγησε σε μια συνέντευξη με το κανάλι VTC14, όταν ο δημοσιογράφος του παρουσίασε τις παρατηρήσεις που πολλοί ντόπιοι ψαράδες είχαν κάνει: Τα προηγουμένως πλούσια νερά έχουν αδειάσει από οποιαδήποτε θαλάσσια ζωή από την άφιξη του συστήματος επεξεργασίας λυμάτων. Η απάντησή του εξόργισε πολλούς.

Πολλές φορές στη ζωή, οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν μία επιλογή: είτε να πιάνουν και να πουλάνε ψάρια, είτε να αναπτύξουν την βιομηχανία του χάλυβα. Δεν μπορούμε να κάνουμε και τα δύο.

Ο Phàm απολύθηκε [9] λίγες ημέρες μετά την συνέντευξη, ενώ οι άνθρωποι σε όλο το Βιετνάμ δήλωναν: “Tôi chọn cá”, που σημαίνει “Διαλέγω το ψάρι”.

Το 2009, η εταιρία Formosa ντροπιάστηκε [10] από τον φύλακα του περιβάλλοντος Ethecon για τις κακές περιβαλλοντικές επιδόσεις της, συμπεριλαμβανομένων της απόρριψης επικίνδυνων χημικών ουσιών στον ποταμό Μισισιπή, και την απόθεση των αποβλήτων υδραργύρων στο λιμάνι τους στην Καμπότζη.

3. Οι θυμωμένοι πολίτες αναλαμβάνουν δράση τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου.

Τα παράπονα των πολιτών σε αυτή την κρίση κυμαίνονται από την απογοήτευση για την έλλειψη λογοδοσίας, μέχρι τον πραγματικό φόβο για την επιβίωση.

Ένας ντόπιος ψαράς κατέκρινε [13] τους αξιωματούχους, λέγοντας στο Τηλεοπτικό Δίκτυο Μετάδοσης της Σαϊγκόν, ότι η κυβέρνηση δεν εκτιμά τις ζωές των πολιτών της.

Οι άνθρωποι έχουν πεθάνει, τα ψάρια έχουν πεθάνει. Και όσοι από εμάς είμαστε ζωντανοί μας λένε να ‘πάμε να κολυμπήσουμε στα νερά, να πάμε να φάμε ψάρια, είναι όλα μια χαρά’. Σαφώς δεν μας θεωρούν ως ανθρώπους, αλλά ως ζώα. Θέλουν να μας κάνουν να πεθάνουμε μαζί με τα ψάρια. Φέρονται στην εταιρία Formosa σαν να είναι θεοί. Οι ξένες επενδύσεις τους ωφελούν συνολικά και ατομικά.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εκραγεί για αυτή την κρίση. Η εκστρατεία [14] “Εμείς οι άνθρωποι” που κάνει έκκληση για μία ανεξάρτητη έρευνα, συγκέντρωσε πάνω από 100.000 υπογραφές μέσα σε 48 ώρες, ακριβώς πριν από την επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα στο Βιετνάμ. Όπως στο διαδίκτυο, έτσι και εκτός αυτού, οι δράσεις έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον του κοινού.

Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν στα τέλη Απριλίου στην κεντρική περιοχή, πρώτα στην Quảng Bình [15], στην συνέχεια στη Huế [16]. Στη συνέχεια, ξεκινώντας την περασμένη εβδομάδα, στην Σαϊγκόν και στο Ανόι χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν απαντήσεις, λογοδοσία και διαφάνεια.

Δύο επιφανείς πρώην κρατούμενοι συνείδησης, οι Truong Minh Tam και Chu Mạnh Sơn, συνελήφθησαν καθώς προσπάθησαν να υποβάλουν έκθεση σχετικά με την κρίση. Και οι δύο έχουν απελευθερωθεί [17].

Στις 6 και 7 Μαΐου, οι πολίτες για άλλη μια φορά βγήκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν. Στις 8 Μαΐου, οι διαμαρτυρίες στο Ανόι και στην Σαϊγκόν κατεστάλησαν [18] μέσα σε μία ώρα. Πολλοί ειρηνικοί διαδηλωτές σύρθηκαν [19] σε αστυνομικές κλούβες και απεστάλησαν σε κέντρα κράτησης. Άλλες ομάδες διαλύθηκαν [20] με βία, ψεκάστηκαν με σπρέι πιπεριού [21], και ξυλοκοπήθηκαν [22].

4. Η Βιετναμέζικη κυβέρνηση δεν δίνει απαντήσεις.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος Trần Hồng Hà ανακήρυξε τον σωλήνα αποβλήτων παράνομο, αφότου αξιωματούχοι εξέτασαν δείγματα νερού γύρω από την περιοχή, αλλά ακόμα δεν υπάρχουν ανακοινώσεις σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση ούτε για την αιτία ούτε για έκκληση για μια ανεξάρτητη έρευνα. Ο Hà ζήτησε επίσης συγγνώμη εξ ονόματος του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την παθητικότητα του, αλλά και οι δύο προϊστάμενοί του και ο αναπληρωτής του κινήθηκαν σε άλλο μήκος κύματος.

Ο Γενικός Γραμματέας Nguyễn Phú Trọng δέχθηκε [27] κριτική μετά την επίσκεψή του στο σώμα των διευθυντών της Formosa, στο Hà Tĩnh για να ελέγξει τα εν εξελίξει έργα χωρίς να επισκεφθεί τα θύματα [28] ή να πει δημοσίως τι θα κάνει για να αντιμετωπίσει τους θανάτους των ψαριών.

Εν τω μεταξύ, ο Αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Vo Tuấn Nhân απέφυγε τις ερωτήσεις από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.

5. Οι άνθρωποι έχουν φρικάρει για την σως ψαριού.

Μετά τη δημόσια κατακραυγή για την έλλειψη απαντήσεων, στις κεντρικές επαρχίες, η κυβέρνηση έχει απαγορεύσει τη χρήση των νεκρών ψαριών ως τρόφιμα ή ζωοτροφές, αλλά πολλοί ντόπιοι ανησυχούν ότι χωρίς επίβλεψη τα κουφάρια μπορούν ακόμη να μετατραπούν σε σως ψαριού.

Μερικοί άνθρωποι έχουν αποθηκεύσει σως ψαριού, με το φόβο ότι οι μελλοντικές παρτίδες θα φέρουν τοξικά ίχνη. Ο Εθνικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας VTV αναφέρει ότι σε ένα κατάστημα της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Coopmart στο Đà Nẵng, το σούπερ μάρκετ ξεπούλησε [29] τα αποθέματά του σε σως ψαριού, αλάτι, και κονσερβοποιημένα ψάρια για πολλές μέρες στη σειρά. Ο αναπληρωτής διευθυντής του σούπερ μάρκετ είπε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης ότι οι αγορές ψάρια έχουν πατώσει και οι άνθρωποι αγοράζουν τώρα περισσότερα πουλερικά [30].

Για τους απλούς πολίτες, η ζήτηση για αυτά τα πράγματα είναι σύμφωνη με το άγχος τους για την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία και την ευεξία.

Καθώς η εθνική ένταση και η διεθνής προσοχή μεγαλώνει, η κυβέρνηση του Βιετνάμ είναι υπό έλεγχο, όχι μόνο για το πώς θα αντιμετωπίζει το αίτημα των ανθρώπων για λογοδοσία, αλλά και το πώς θα χειριστεί τη δημόσια κατακραυγή. Και οι διαδηλωτές δεν φαίνεται να το βάζουν κάτω.

Οι θάνατοι των ψαριών έχουν γίνει προσωπική υπόθεση στο Βιετνάμ.

Ακούστε την διαδικτυακή ραδιοφωνική μετάδοση σχετικά με το θέμα των νεκρών ψαριών: