[1]Η αρχική σελίδα της πύλης του IPYS “Navegar con Libertad” (Πλοηγηθείτε Ελεύθερα).
Μια πρόσφατη μελέτη που [2] διεξήχθη από το Ινστιτούτο Τύπου και Κοινωνίας (IPYS) στη Βενεζουέλα επιβεβαίωσε ότι τουλάχιστον 43 διαφορετικές ιστοσελίδες έχουν αποκλειστεί στη χώρα, ρίχνοντας νέο φως στις πρακτικές φιλτραρίσματος της κυβέρνησης της Βενεζουέλας.
Η έρευνα επικεντρώθηκε στην τεκμηρίωση περιστατικών γύρω από την πρόσβαση στο διαδίκτυο και τη δικτυακή ουδετερότητα, στοχεύοντας άμεσα στη μεταχείριση των εθνικών δικτύων κατά τη διάρκεια των εκλογών του 2015 [3]. Η οργάνωση μέτρησε τις ταχύτητες σύνδεσης και αποκλεισμού πάνω από 48 ημέρες (από τις 25 Νοεμβρίου 2015 έως τις 14 Ιανουαρίου 2016) συγκεντρώνοντας 6,4 εκατομμύρια σετ δεδομένων. Διαπίστωσαν ότι το 44% των δικτυακών τόπων που μπλοκάρονται σχετίζονται με την μαύρη αγορά του νομίσματος, ενώ το 19% σχετικά με μέσα ενημέρωσης, 12% είναι τα blogs που είναι επικριτικά του κυβερνώντος κόμματος και 9% συνδέονται με τα τυχερά παιχνίδια. Μερικά εργαλεία συντόμευσης, ανωνυμίας και παράκαμψης των διευθύνσεων αναφοράς σε μια πηγή στο Διαδίκτυο (URL) καθώς και υπηρεσίες φιλοξενίας (hosting services) βρέθηκαν να έχουν αποκλειστεί.
Η μελέτη επιβεβαίωσε επίσης ότι όλοι οι τοπικοί πάροχοι υπηρεσιών Internet χρησιμοποιούν το σύστημα κλειδώματος DNS (ένα σύστημα για την ονοματοδοσία υπολογιστών και υπηρεσιών δικτύου που οργανώνεται ιεραρχικά), μία τεχνική μέσω της οποίας οι διακομιστές δεν ανταποκρίνονται σωστά στις αιτήσεις για ένα συγκεκριμένο τομέα. Όταν μια ιστοσελίδα έχει αποκλειστεί μέσω του DNS, ο διακομιστής θα απαντήσει λανθασμένα ή θα αρνηθεί την αίτηση, όταν η ιστοσελίδα καλείται. Η μελέτη δεν βρήκε στοιχεία για άλλα είδη τεχνικών λογοκρισίας, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης IP ή το κλείδωμα λέξεων-κλειδιά. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η μελέτη είναι μια πιλοτική δοκιμή σε ένα μόνο ένα μικρό ποσοστό των δικτυακών τόπων που είναι διαθέσιμοι αυτήν τη στιγμή στη χώρα. Προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι περίπου 1.500 ιστοσελίδες είχαν μπλοκαριστεί στη Βενεζουέλα κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του 2015.
Τι είναι Domain Name System?
Στο πυρήνα του, το Ίντερνετ είναι ένα δίκτυο υπολογιστών που μπορεί να στείλει μηνύματα το ένα με το άλλο. Κάθε υπολογιστής και κάθε ιστοσελίδα που είναι συνδεδεμένα στο Ίντερνετ έχει μία διεύθυνση Πρωτοκόλλου Ίντερνετ (IP) — ένα φαινομενικά τυχαίο σύνολο αριθμών. Το Domain Name System (DNS) συνδέει κάθε IP διεύθυνση σε μια διεύθυνση ιστοσελίδας (URL), επιτρέποντας στους χρήστες να εισάγουν ένα εύκολο στην απομνημόνευση όνομα, αντί να χρειάζεται να θυμούνται και να πληκτρολογούν μια μακρά σειρά αριθμών.
Για παράδειγμα, αν ένας χρήστης επιθυμεί να επισκεφτεί την ιστοσελίδα μας, μπορεί να πληκτρολογήσει globalvoices.org στο πρόγραμμα περιήγησης του. Αυτό λέει στον υπολογιστή να στείλει ένα αίτημα σε ένα διακομιστή ονομάτων, που στην συνέχεια θα βρει την αντίστοιχη διεύθυνση, δίνοντας έτσι στο χρήση την πρόσβαση στο Global Voices. Όταν μια ιστοσελίδα έχει μπλοκαριστεί με τη χρήση του DNS, ο διακομιστής είτε θα αρνηθεί το αίτημα ή θα στείλει λάθος πληροφορίες.
Στο 90% των περιπτώσεων, σύμφωνα με τη μελέτη οι ιστοσελίδες είχαν μπλοκαριστεί επανειλημμένα και στους πέντε από τους μεγαλύτερους ISP της Βενεζουέλας. Όλα φαίνεται να αποτελούν κάποια παραβίαση του εμφανώς ευρέος νόμου για την Κοινωνική Ευθύνη [4] στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι δικτυακοί τόποι είχαν μπλοκαριστεί σε συμμόρφωση με διοικητική πράξη δυνάμει του προαναφερθέντος νόμου. Πιο συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο συνήγαγε το συμπέρασμα ότι οι ιστοσελίδες θεωρούνται πως προωθούν την ανυπακοή του νόμου, αποκηρύττουν τις αρχές ή “προωθούν αναταραχές” μέσα στην κοινωνία.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι μπλοκαρίστηκαν οι περισσότερες ιστοσελίδες της εταιρείας υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας Movistar, μεταξύ των οποίων και ιστοσελίδες που δεν είχαν μπλοκαριστεί από την κρατική υπηρεσία τηλεπικοινωνιών CANTV. Αυτό θα μπορούσε να είναι συνέπεια του νόμου της Βενεζουέλας για την Κοινωνική Ευθύνη, όπου οι ISP μπορούν να διακινδυνεύσουν στο να τους εκδοθεί μια ποινή, εάν δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους σχετικά με απαγορευμένο περιεχόμενο.
Καθόσον οι κυβερνητικές πρακτικές όσον αφορά το μπλοκάρισμα του Ίντερνετ δεν είναι μυστικές (πρόκειται για μια κυβέρνηση που εξέδωσε το κλείδωμα για web [5] στην εθνική τηλεόραση από το 2014), για τις ειδικές διαδικασίες, τους λόγους και τις συγκεκριμένες ιστοσελίδες που σήμερα έχουν μπλοκαριστεί, αυτές και όλες οι πληροφορίες των τηλεπικοινωνιών, θεωρούνται «κρατικό μυστικό». Αυτή η ορολογία χρησιμοποιήθηκε σε μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του 2014, [6]σε απάντηση αιτήματος για πληροφορίες που αφορούν την ιντερνετική λογοκρισία που κατατέθηκαν από τη ΜΚΟ Caracas Espacio Público. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών (CONATEL), ένας οργανισμός που ανταποκρίνεται στην Εκτελεστική εξουσία, έχει εκδώσει τις διαδικασίες κατά τουλάχιστον εννέα ISP για την πρόσβαση σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες. Σε μια χούφτα άλλες περιπτώσεις, τα εν λόγω μέτρα έχουν γίνει δημόσια, όπως στην περίπτωση του κολομβιανού ειδησεογραφικού καναλιού NTN24, το οποίο μετά την παροχή κάλυψης των διαμαρτυριών του 2014 έχει αποκλειστεί από όλους τους παρόχους κατόπιν εντολής που εκδόθηκε από τη CONATEL.
Το IPYS αυτή τη στιγμή αναπτύσσει ένα σύστημα για την παρακολούθηση των περιορισμών στην πρόσβαση στο Διαδίκτυο και τη δικτυακή ουδετερότητα στην Βενεζουέλα, αντλώντας από τα διδάγματα αυτής της πιλοτικής μελέτης. Ολόκληρη η έκθεση (στα ισπανικά) και τα αρχικά δεδομένα είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα τους [7] .