Οι ιστορίες των Σιπίμπο περνούν στην επόμενη γενιά—με λίγη βοήθεια από τα ψηφιακά μέσα

Chariboan Joi youth. Photo courtesy project.

Νέοι Chariboan Joi. Φωτογραφία από ευγενική προσφορά.

Στην Περουβιανή Αμαζονία, οι ηλικιωμένοι Σιπίμπο ζωγραφίζουν πλούσιες και πολύχρωμες εικόνες μέσα από τη μαγεία της προφορικής αφήγησης. Οι σαγηνευτικές ιστορίες τους και οι παραδοσιακοί θρύλοι πέρασαν από τους παππούδες τους στους γονείς τους και τώρα αυτοί έχουν την ευθύνη της διατήρησης αυτών των σημαντικών στοιχείων του πολιτισμού των Σιπίμπο.

Οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες είναι κοινές στη γλώσσα σιπίμπο, η οποία ομιλείται σε τμήματα της Περουβιανής Αμαζονίας, καθώς και σε ορισμένα μέρη της Βραζιλίας. Αν οι νέοι δεν αγκαλιάσουν αυτές τις ιστορίες, όταν πεθάνουν οι ηλικιωμένοι, πολλές από αυτές τις ιστορίες θα πάψουν να υπάρχουν στην επόμενη γενιά. Και αν οι νέοι χάσουν τη γλώσσα τους, τότε ο πολιτισμός είναι σε κίνδυνο να χάσει αυτές τις ιστορίες για πάντα.

Είναι σε αυτό το πλαίσιο που ξεκίνησε το σχέδιο Chariboan Joi, στις κοινότητες της περιοχής Ουκαγιάλι της Περουβιανής Αμαζονίας. Το έργο, το οποίο σημαίνει “Φωνές που πετούν σαν παπαγάλοι Μαρακανά” στη γλώσσα σιπίμπο, άρχισε να ενθαρρύνει τους νέους να εκτιμούν αυτές τις ιστορίες και την μητρική τους γλώσσα με τη χρήση ψηφιακών μέσων για τη διατήρηση και την προώθηση του. Το έργο, το οποίο υποστηρίζεται από την Πρωτοβουλία Rising Voices Amazonia, ήταν μια συνεργασία μεταξύ του Οργανισμού της Αυτόχθονης Νεολαίας της Περιφέρειας Ucayali (OJIRU τα αρχικά του στα ισπανικά) και τον οργανισμό Arkana Alliance.

Στις αρχές του Δεκεμβρίου 2014, τα μέλη του OJIRU ταξίδεψαν με πλοίο προς την κοινότητα των Nueva Betania για να διοργανώσουν ένα φεστιβάλ αφήγησης ιστοριών με τη συμμετοχή των ηλικιωμένων, το οποίο περιελάμβανε φαγητό, μουσική, και έναν μικρό αθλητικό διαγωνισμό.

Elder telling story at festival in Nueva Betania. Photo provided by project.

Ηλικιωμένη λέει μία ιστορία στο φεστιβάλ στο Nueva Betania. Φωτογραφία από ευγενική προσφορά.

Πριν από φεστιβάλ, πραγματοποιήθηκε μια εκπαιδευτική συνεδρία με τους ενδιαφερόμενους νέους από τις γύρω κοινότητες Betania, Alva Castro, Bethel και Palestina, που ήθελαν να μάθουν πώς να καταγράφουν τις ιστορίες από τους μεγαλύτερους, χρησιμοποιώντας κινητά τηλέφωνα. Δυστυχώς, μεγάλο μέρος του ήχου δεν ήταν επαρκής ποιότητας λόγω του θορύβου από τριγύρω και της έλλειψης ενός κατάλληλου συστήματος ήχου. Ωστόσο, η εμπειρία χρησίμευσε ως βάση για την επόμενη φάση του έργου.

Για πολλούς από τους νέους, ήταν μια ευκαιρία να ρίξουν μια πιο προσεκτική ματιά στο μήνυμα και στις λέξεις που λέγονται από τους μεγαλύτερους. Ωστόσο, κάποιοι βρήκαν ότι υπήρχε ένα χάσμα γενεών, το οποίο τροφοδότησε την αποφασιστικότητά τους να διατηρήσουν αυτές οι ιστορίες ακόμη περισσότερο. Ο Miguel Guimaraes, μέλος του OJIRU, δήλωσε:

Παρόλο που μπορώ να μιλήσω και να γράψω στα σιπίμπο, δεν είμαι απολύτως σε θέση να κατανοήσω κάποιες λέξεις ή φράσεις στα masha (παραδοσιακά τραγούδια) που κατεγράφησαν κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. Υπάρχει μια διαφορά γενεών όσον αφορά το λεξιλόγιο, οι νέοι έχουν προσθέσει μερικές λέξεις στη γλώσσα της “μεγαλύτερης ηλικιακά κοινωνίας”, αλλά την ίδια στιγμή χάνουν άλλες λέξεις, που ξέρουν μόνο οι πρεσβύτεροι.

Επιλεγμένοι νέοι που επέδειξαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον κλήθηκαν στην πόλη Yarinacocha, που βρίσκεται έξω από την Pucallpa, για ένα πιο εκτενές εργαστήρι δημοσιογραφίας των πολιτών, διάρκειας δέκα ημερών, τον Φεβρουάριο του 2015. Εκεί, έμαθαν πρακτικές δεξιότητες συνέντευξης και πως να χρησιμοποιούν τα κινητά τηλέφωνα και τις ψηφιακές συσκευές εγγραφής ήχου.

Το αποτέλεσμα ήταν μια σειρά από ηχογραφήσεις παραδοσιακών ιστοριών σιπίμπο, ανέκδοτα, και τραγούδια που ονομάζονται “masha”, καθώς και συνεντεύξεις με τους κατοίκους της πόλης. Μερικά από τα θέματα που επιλέχθηκαν από τους νέους επικεντρώθηκαν στην πολιτισμική ταυτότητα, στην κατάσταση της παιδείας για τη νεολαία σιπίμπο, τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών, καθώς και τη σημασία της διατήρησης των παραδόσεων.

Chariboan Joi youth with certificates following citizen journalism training. Photo provided by project.

Νέοι Chariboan Joi με πιστοποιητικά μετά την εκπαίδευση στην δημοσιογραφία των πολιτών. Φωτογραφία από ευγενική προσφορά.

Μία δίγλωσση ιστοσελίδα δημιουργήθηκε στο WordPress για να φιλοξενήσει αυτές τις ιστορίες. Εδώ είναι μερικά παραδείγματα ορισμένων από τα ηχητικά περιεχόμενα σε γλώσσα σιπίμπο που δημιουργήθηκαν από τους συμμετέχοντες στο έργο.

Αυτό το παραδοσιακό “masha” σχετικά με τον καθαρισμό του σώματος ενός ατόμου ως μέρος μιας ιεροτελεστίας τραγουδήθηκε από τους Demer González και Alipio Vásquez Gordón.

Τα ανέκδοτα ή “osanti jaweki” παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό των Σιπίμπο. Αυτή η καταγραφή μεταξύ των Gabriel Sinuiri και Emilio Sinuiri να μοιράζονται την χιουμοριστική ιστορία για “Tον Δήμαρχο και τον Παπαγάλο”, για έναν παπαγάλο που πάρθηκε από το φυσικό του περιβάλλον και οδηγήθηκε μέσα στην πόλη. Εκεί, ο παπαγάλος επικρίνει τις τοπικές αρχές και τους θεσμούς. Ο González από τον OJIRU συνοψίζει την κύρια ιδέα:

Στο ανέκδοτο, ο παπαγάλος εκπροσωπεί τους ανθρώπους Σιπίμπο, τα βάσανά τους, καθώς και την πολιτιστική αντίστασή τους ως ένα είδος κάθαρσης, καθώς ο παπαγάλος καταλήγει να εμπαίζει όλους τους άλλους.

Σε αυτή τη συνέντευξη σε γλώσσα σιπίμπο, η Carolina Melisa Brito Valeriano μιλάει με τον Mario Valles για τις παραδοσιακές ιστορίες στον πολιτισμό των Σιπίμπο. Αυτός μοιράζεται μαζί της έναν θλιβερό θρύλο που ονομάζεταιΗ βατραχίνα και οι δύο γιοι της” — μία νεαρή βατραχίνα πεθαίνει αφότου την πατάει ένα άλογο που μεταφέρει ένα μεγάλο φορτίο. Η μητέρα πεθαίνει αφότου προσπαθεί να διογκώσει τον εαυτό της για να επιδείξει το μέγεθος του αλόγου.

Αυτή η ηχογράφηση της “masha” ονομάζεται El Masato και αφορά μια συνάντηση με ένα ανακόντα, διεξήχθη από την Dina Ochavano.

Περισσότερες ιστορίες βρίσκονται στο blog του έργου και στον λογαριασμό στο SoundCloud.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.