- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Πουαγιέ: Η απάτη του 19ου αιώνα, μια από τις πιο τολμηρές σ’ όλη την ιστορία

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Καραϊβική, Ηνωμένο Βασίλειο, Ονδούρα, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Ταξίδια
Grabado de Costa del Mosquito en el territorio de Poyais. Imagen de Wikipedia, dominio público. [1]

Χαρακτικό της Mosquito Coast [1] στα υποτιθέμενα εδάφη του Πουαγιέ. Φωτογραφία: Wikipedia, κοινό κτήμα.

Αν νομίζετε ότι τα σκάνδαλα διαφθοράς αφορούν σύγχρονους εγκληματίες και κυβερνήσεις, τούτη εδώ η ιστορία είναι για εσάς. Γύρω στη δεκαετία του 1820, ο Σκωτσέζος στρατηγός Gregor MacGregor [2], αξιωματικός του στρατού που υπηρέτησε με διακρίσεις στον Πόλεμο Ανεξαρτησίας της Βενεζουέλας, [3] άρχισε να αυτο-αποκαλείται “κασίκε” [ιθαγενής ηγέτης] του Πουαγιέ, μιας ψεύτικης χώρας στην Κεντρική Αμερική, δικής του επινόησης, την οποία χρησιμοποίησε για τη διεξαγωγή απατών, μεταξύ των οποίων πώληση γης [4] σε άλλους Σκωτσέζους.

Ιδού μια σύνοψη της μεγάλης του απάτης, όπως την αφηγείται το ιστολόγιο El hombre lobo [4] (Ο Άνθρωπος Λύκος):

MacGregor era un militar condecorado en los ejércitos Ingleses, Portugués y Venezolano. Tras varias acciones militares, llegó a una zona de las costa Nicaragüense dominada por los indios Poyais, con los que firmó un acuerdo de “colonización” […y sobre la] base a los supuestos recursos naturales del Poyais, comenzó a emitir bonos que daban intereses del 6%, garantizados por el Reino de Poyais.

Ο MacGregor ήταν ένας παρασημοφορημένος αξιωματικός του στρατού Μεγάλης Βρετανίας, Πορτογαλίας και Βενεζουέλας. Έπειτα από αρκετές στρατιωτικές δράσεις, έφτασε σε μια περιοχή στις ακτές της Νικαράγουα, όπου κυριαρχούσαν οι ιθαγενείς Πουαγιέ, με τους οποίους συνήψε μια συνθήκη “αποικιοκρατίας” […και] βασιζόμενος στους υποτιθέμενους φυσικούς πόρους από το Πουαγιέ, ξεκίνησε να εκδίδει ομόλογα με επιτόκιο 6%, με εγγύηση του Βασιλείου του Πουαγιέ.

Ο συγγραφέας του ιστολογίου εξήγησε επίσης το χρονικό πλαίσιο και γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι πιάστηκαν κορόιδο από την απάτη αυτή:

Hay que situarse en el momento histórico en el que estamos. Hablamos de 1822, donde las ex-colonias Españolas estaban apareciendo en el panorama mundial como nuevos países con enorme potencial, donde muchos países con increíbles recursos necesitaban dinero para financiar sus infraestructuras y donde los rendimientos que ofrecían eran mucho mayores que los ofrecidos en Europa.

Ας τοποθετηθούμε στο χρονικό αυτό σημείο στην Ιστορία. Είναι 1822, όταν οι πρώην ισπανικές αποικίες κάνουν το πρώτο τους βήμα στην παγκόσμια σκηνή ως νέες χώρες με τεράστιες προοπτικές, την ίδια στιγμή που πολλές χώρες με απίθανους φυσικούς πόρους χρειάζονταν χρήματα, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τις υποδομές τους και τα υποσχόμενα κέρδη ήταν πολύ μεγαλύτερα από ό,τι προσφερόταν στην Ευρώπη.

Η ειδησεογραφική ιστοσελίδα της Ονδούρας El Heraldo [5] συνεχίζει την ιστορία από το σημείο αυτό:

[6]

Υποτιθέμενη τοποθεσία του Πουαγιέ [7] στην Κεντρική Αμερική. Φωτογραφία: Wikipedia, μορφοποιήθηκε από τον συντάκτη. Κοινό κτήμα.

En septiembre de 1822 un curioso fenómeno ocurría en el puerto de Londres: el barco Honduras Packet levaba anclas con 70 colonos, incluyendo doctores, abogados y un banquero, rumbo al Reino de Poyais […].
Pero cuando arribaron a la costa atlántica de Honduras lo que hallaron fue una selva inhóspita que ofrecía más enfermedades que oro, al reverso de cómo les había prometido Gregor McGregor, un timador brillante autotitulado cacique de Poyais y a quien el “rey” misquito Frederik Augustus le había cedido en 1820 inmensas áreas de tierra (12 500 millas cuadradas) para que fundara allí un vasto Estado monárquico que al fin acabó siendo la mayor estafa internacional del siglo XIX. De los 240 colonos llegados a Poyais murió la mitad, otros volvieron a Londres o radicaron en Belice.

Το Σεπτέμβριο του 1822, κάτι περίεργο έλαβε χώρα στο λιμάνι του Λονδίνου. Το πλοίο Honduras Packet σήκωσε άγκυρα με 70 επίδοξους αποίκους, μεταξύ των οποίων γιατροί, δικηγόροι και ένας τραπεζίτης, και κατευθύνθηκε προς το Βασίλειο του Πουαγιέ […].

Όταν όμως έφτασαν στις ατλαντικές ακτές της Ονδούρας, βρήκαν μια αφιλόξενη ζούγκλα που επιφύλασσε περισσότερες ασθένειες παρά χρυσάφι, ακριβώς το αντίθετο από ό,τι τους είχε υποσχεθεί ο Gregor McGregor. Ο μεγαλοφυής απατεώνας είχε αυτοανακηρυχθεί Κασίκε του Πουαγιέ, αφότου ο “βασιλιάς” των Μισκίτο Frederik Augustus το 1820 του παρέδωσε τεράστιες εκτάσεις γης (12.500 τετραγωνικά μίλια), ώστε να εγκαθιδρύσει εκεί ένα τεράστιο μοναρχικό κράτος. Κάτι το οποίο κατέληξε στη μεγαλύτερη διεθνή απάτη του 19ου αιώνα. Από τους 240 αποίκους που έφτασαν στο Πουαγιέ, οι μισοί πέθαναν και οι υπόλοιποι είτε επέστρεψαν στο Λονδίνο είτε εγκαταστάθηκαν στο Μπελίζ.

Μελέτες και παρατήρηση των θυμάτων: Τα κλειδιά για τη “χοντρή δουλειά”

Escudo de armas de Poyais. Imagen de Wikipedia. Dominio público.

Θυρεός [8] του Πουαγιέ. Φωτογραφία: Wikipedia. Κοινό κτήμα.

Οι υποσχέσεις του MacGregor, όπως η φιλικότητα των ιθαγενών, η απίστευτη ευφορία της γης και η πληθώρα χρυσού, φαίνονταν πολύ καλές για να ‘ναι αληθινές, ωστόσο και πάλι κατάφερε να ξεγελάσει έμπειρους στρατιωτικούς αξιωματικούς, γιατρούς και έναν τραπεζίτη. Πώς τα κατάφερε; Το περιοδικό The Economist προσπάθησε να δώσει απάντηση.

Έρευνα από την Tamar Frankel στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης μπορεί να μας δώσει κάποιες λεπτομέρειες [9]:

Η Frankel μελέτησε εκατοντάδες οικονομικές απάτες, ψάχνοντας για επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Κάτι που εμφανίζεται ξανά και ξανά είναι τα χαρακτηριστικά των θυμάτων. Τείνουν να δείχνουν τρομερή εμπιστοσύνη, να προβαίνουν σε υψηλά ρίσκα και – ειδικά τα περισσότερο μορφωμένα θύματα – έχουν ανάγκη να νιώθουν ξεχωριστοί, κομμάτι μιας ιδιαίτερης ομάδας. […] Κάποιοι νιώθουν φθόνο για πιο ευκατάστατους γείτονές τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε άπληστες και ριψοκίνδυνες επενδύσεις.

Το κράτος που εφηύρε ο MacGregor είχε ακόμη και το δικό του νόμιμο νόμισμα [10]. Με αυτό το άχρηστο χαρτονόμισμα, κλείνονταν συμφωνίες και όσοι ήθελαν να κάνουν περιουσία στην άλλη όχθη του Ατλαντικού πλήρωναν γι’ αυτό σε βρετανικό νόμισμα.

Bank_of_Poyais-1_Hard_Dollar_(1820s)_SCAM [11]

Χαρτονόμισμα ενός δολαρίου από την Τράπεζα του Πουαγιέ. Χρησιμοποιήθηκε από τον McGregor για συναλλαγές με αντάλλαγμα βρετανικό νόμισμα. Φωτογραφία: Wikipedia. Κοινό κτήμα.

Ακόμα και δυο αιώνες μετά, άτομα από όλο τον κόσμο μιλούν ακόμη για το Πουαγιέ. [12] Ειδησεογραφικές πύλες πού και πού ανασύρουν την ιστορία.

Gregor MacGregor, “πρίγκιπας του Πουαγιέ”: ήρωας της ανεξαρτησίας και απατεώνας.

Η πιο τολμηρή απάτη της ιστορίας #Poyais [17]#Scam [18]#Scotland [19]

Ορισμένοι διαδικτυακοί χρήστες κάνουν ακόμα και παραλληλισμούς ανάμεσα στον MacGregor και το παρόν, όπως αυτό το tweet για τον “JOH”, ή αλλιώς Χουάν Ορλάντο Ερνάντες [23], τρέχοντα πρόεδρο της Ονδούρας:

Το Πουαγιέ μάλλον είναι η Ονδούρα που συνεχίζει να ξεπουλά ο JOH… σίγουρα η σκούφια του κρατάει από εκείνο τον απατεώνα Σκωτσέζο…

Ο MacGregor κατάφερε να γλιτώσει την τιμωρία για την απάτη του. Πέθανε [26] στο Καράκας της Βενεζουέλας στις 4 Δεκεμβρίου 1845 και θάφτηκε με πλήρεις στρατιωτικές τιμές στον Καθεδρικό του Καράκας.