Ο Αχμέτ Νταβούτογλου είχε τη δυσαρέσκεια πολλών στην Τουρκία. Καθώς αποχωρεί από Πρωθυπουργός της Τουρκίας σε μια προφανή αντιπαράθεση με τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποτυγχάνει να απαλλαχθεί των ευθυνών του για το τεράστιο ανθρώπινο κόστος της κυβερνητικής στρατιωτικής επιχείρησης στην ανατολική Τουρκία και την καταστολή των ΜΜΕ και της αντιπολίτευσης.

Πιο μεγάλη ανησυχία όμως υπάρχει για το τι θα συμβεί μετά, καθώς ο Πρόεδρος Ερντογάν φαίνεται να είναι λιγότερο περιορισμένος από ό,τι πριν την αποχώρηση Νταβούτογλου.

Επί θητείας Νταβούτογλου;

Υπό τη δικαιολογία του “αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία” και στην παράνομη στρατιωτική οργάνωση PKK, η κυβέρνηση Νταβούτογλου διέταξε απαγορεύσεις κυκλοφορίας που κράτησαν μήνες και ισχυρά ένοπλες επιθέσεις σε κουρδικές πόλεις στα νοτιοανατολικά της χώρας, που κόστισαν τις ζωές 338 αμάχων, ενώ τουλάχιστον 355.000 κάτοικοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους τους τελευταίους οκτώ μήνες, σύμφωνα με έκθεση του Ιδρύματος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας.

Til now, at least 338 civilians lost their lives under #curfews in #Turkey!https://t.co/LWrWjDGPMo
Enough of blood! pic.twitter.com/OndfKx23xn

— TİHV-HRFT (@insanhaklari) April 20, 2016

Μέχρι στιγμής, τουλάχιστον 338 άμαχοι έχασαν τη ζωή τους από τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας στην Τουρκία!

Επίσης υπό την κυβέρνηση Νταβούτογλου, η οποία σχηματίστηκε τον Αύγουστο του 2014, τέσσερις εφημερίδες και ένα εθνικό ειδησεογραφικό πρακτορείο δέχτηκαν “κυβερνητικούς διαχειριστές” προτού κλείσουν εντελώς, ενώ περίπου 20 τηλεοπτικοί σταθμοί αφαιρέθηκαν από δορυφορικές και ψηφιακές πλατφόρμες έπειτα από κατηγορίες για “τρομοκρατική προπαγάνδα”.

Δεκάδες ιστοσελίδες και ειδησεογραφικά άρθρα από κυρίως κουρδικά ειδησεογραφικά πρακτορεία, καθημερινές εφημερίδες και άλλα ΜΜΕ, καθώς και εκατοντάδες λογαριασμοί Twitter που ανήκουν σε δημοσιογράφους και αντιφρονούντες μπλοκαρίστηκαν από την κυβέρνηση για λόγους “εθνικής ασφάλειας”.

A Judge in Turkey blocked access to 130 Twitter accounts with a decision lacking any justification. Pure censorship. pic.twitter.com/sOIq2h3oz1

— Yaman Akdeniz (@cyberrights) January 18, 2016

Δικαστής στην Τουρκία μπλοκάρισε την πρόσβαση σε 130 λογαριασμούς Twitter με μια απόφαση άνευ λογικής. Καθαρή λογοκρισία.

93% of world's court-ordered Twitter censorship requests come from Turkey

(Jul-Dec 2015) https://t.co/d18aNoq1DL pic.twitter.com/YFdCL2dtVx

— Conrad Hackett (@conradhackett) April 23, 2016

Το 93% των αιτημάτων λογοκρισίας του Twitter παγκοσμίως προέρχεται από την Τουρκία

Επίσης κατά τη θητεία του, περισσότεροι από 1.845 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων δημοσιογράφοι, μηνύθηκαν για “συκοφαντική δυσφήμηση” του προέδρου, ορισμένοι εκ των οποίων έχουν ήδη λάβει ποινή φυλάκισης.

Όσο γράφονταν οι γραμμές αυτές, 33 δημοσιογράφοι βρίσκονται σε τουρκικά κελιά, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι Κούρδοι δημοσιογράφοι προφυλακισμένοι, αναμένοντας δίκη με κατηγορίες για “τρομοκρατική προπαγάνδα”.

Στις 6 Μαΐου, ο αρχισυντάκτης της καθημερινής Cumhuriyet και ο διευθυντής του γραφείου της Άγκυρας καταδικάστηκαν σε περισσότερα από πέντε χρόνια φυλάκιση για “αποκάλυψη κρατικών μυστικών” σε ειδησεογραφικά τους ρεπορτάζ, τα οποία αποκάλυπταν χειροπιαστά στοιχεία για την παράνομη μεταφορά όπλων από την Υπηρεσία Πληροφοριών της Τουρκίας προς τη Βόρεια Συρία.

Αρκετοί δημοσιογράφοι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν φυλακιστεί και απελαθεί από το προηγούμενο καλοκαίρι και τώρα ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ξένων ανταποκριτών και δημοσιογράφων λαμβάνουν απαγόρευση εισόδου στην Τουρκία.

Giorgos Moutafis deported from TR back to Athens! Authorities said he's on no-entry list!@GiorgosKosmop @CarmenDpnt https://t.co/OusPncGlfD

— Begum Basdas (@BegumBasdas) April 24, 2016

Ο Γιώργος Μουτάφης απελάθηκε από την Τουρκία πίσω στην Αθήνα! Οι Αρχές ανέφεραν ότι βρίσκεται στον κατάλογο απαγόρευσης εισόδου!

Ο ανταποκριτής της Der Spiegel πέρυσι εκδιώχθηκε από τη χώρα, αφότου έλαβε θανατικές απειλές και δεν ανανεώθηκε η κάρτα Τύπου του. Εν τω μεταξύ, ο διευθυντής του τουρκικού γραφείου της Sputnik απελάθηκε στη Μόσχα και του αρπάχθηκε η κάρτα Τύπου.

Προφανώς και είναι μπλοκαρισμένη στην Τουρκία η πρόσβαση στη Sputnik, ρωσική ειδησεογραφική ιστοσελίδα, της οποίας η προπαγάνδα είχε επικεντρωθεί ολοένα και περισσότερο στην Τουρκία, από τότε που η Άγκυρα κατέρριψε ρωσικό στρατιωτικό τζετ σε επιχειρήσεις στη Συρία τον περασμένο Νοέμβριο.

Άλλη μια τετράδα δημοσιογράφων είχαν απαγόρευση εισόδου στη χώρα την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου.into the country in the last week of April.

Foreign journos denied entry to Turkey in past week
1.Volker Schwenck
2.Tural Kerimov
3.Giorgos Moutafis
4.D.Lepeska
(Ebru Umar can't leave)

— Howard Eissenstat (@heissenstat) April 25, 2016

Ξένοι δημοσιογράφοι στους οποίους απαγορεύτηκε η είσοδος στην Τουρκία την προηγούμενη εβδομάδα

Και η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων (CPJ) και το Index on Censorship έχουν δημοσιεύσει λεπτομερή χρονολόγια των παραβιάσεων της ελευθερίας του Τύπου στην Τουρκία, κάτι που έδωσε την αφορμή για σημαντική πτώση της Τουρκίας στην αξιολόγηση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα.

On this World Press Freedom Day 2016, Turkey could be the fastest deteriorating environment. #WPFD2016 https://t.co/APzumI8XZl

— Marina Petrillo (@alaskaHQ) May 3, 2016

Την Παγκόσμια αυτή Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου για το 2016, η Τουρκία ίσως αποτελεί το γρηγορότερα επιδεινωμένο περιβάλλον.

 

Ο Πρωθυπουργός απήλθε, ζήτω ο Πρόεδρος

Ωστόσο, αν και ο Νταβούτογλου συνταγματικά είχε περισσότερη εξουσία από τον τέως φίλο-νυν εχθρό Ερντογάν, λίγοι πιστεύουν ότι αυτός ο ίδιος αποτελούσε κινητήριο δύναμη πίσω από την καταστολή των ΜΜΕ και την πολιτική αντιπολίτευση.

Ο Ερντογάν, ο οποίος ανήλθε στην εξουσία ως μεταρρυθμιστής Πρωθυπουργός το 2003, αρχικά υποσχέθηκε την κυριαρχία του νόμου και να κατευθύνει τη χώρα σε είσοδό της ως πλήρες μέλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

To 2009, ξεκίνησε μια θαρραλέα ειρηνευτική πολιτική, την Δημοκρατική Πρωτοβουλία, η οποία περιλάμβανε διαπραγματεύσεις με την ηγεσία του PKK για τη λήξη των προβλημάτων δεκαετιών της Τουρκίας σχετικά με τα δικαιώματα των Κούρδων και την σφυρηλάτηση μιας πολιτικής λύσης, την οποία οι ηγέτες του PKK ήταν επίσης έτοιμοι να αποδεχτούν.

Όταν όμως οι συνομιλίες για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισαν να καθυστερούν γύρω στο 2010, ο Ερντογάν πήρε μια απολυταρχική στροφή και πορεία, με το κουρδικό πολιτικό κίνημα να πλήττεται περισσότερο.

Μέχρι το 2012, υπήρχαν τουλάχιστον 100 δημοσιογράφοι που άσκησαν κριτική στη φυλακή, ενώ ένα κυρίαρχο τηλεοπτικό κανάλι και η θυγατρική εφημερίδα του κατασχέθηκαν από την κυβέρνηση και πουλήθηκαν σε εταιρεία που ελέγχεται από τον γαμπρό του Ερντογάν, Berat Albayrak, σε μια προσπάθεια να καταλήξει η ιδιοκτησία των media στα χέρια λίγων φιλοκυβερνητικών επιχειρηματικών συνεργατών.

(Ο Albayrak είναι πλέον Υπουργός Ενέργειας στην Τουρκία και ένας σημαντικός πιθανός υποψήφιος για πρωθυπουργός).

Έπειτα από τις διαδηλώσεις του 2013 στο Πάρκο Γκεζί, ο Ερντογάν και το κυβερνών AKP (Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης) διασφάλισαν ακόμα μεγαλύτερο έλεγχο επί της τουρκικής κοινωνίας.

Το Δεκέμβριο του 2013, η έρευνα περί διαφθοράς που “ακούμπησε” την οικογένεια Ερντογάν και πολλούς από τους υπουργούς του έληξε με εκδίωξη των αστυνομικών αρχηγών και εισαγγελέων που αναμείχθηκαν στην έρευνα.

Η σημερινή σαρωτική ηλεκτρονική λογοκρισία και η δυσανάλογη αστυνομική βία κατά των μαζικών διαμαρτυριών μπορούν να αναχθούν στις νομοθετικές τροποποιήσεις που ακολούθησαν αυτές τις πολιτικές εξελίξεις.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Νταβούτογλου ήταν σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν και αργότερα ο Υπουργός Εξωτερικών του. Στη συνέχεια, όταν ο Ερντογάν εκλέχτηκε πρόεδρος τον Αύγουστο του 2014, αφήνοντας κενή τη θέση του Πρωθυπουργού, ο Νταβούτογλου ήταν ο πιστός του διάδοχος.

Ωστόσο, ο Νταβούτογλου φέρεται να ένιωθε άβολα με μερικές από τις πιο ακραίες αυταρχικές τάσεις του Ερντογάν, καθώς ένα ΜΜΕ ανέφερε ότι το ζεύγος είχε σχεδόν 20 σημαντικές διαφωνίες – περίπου μία διαφωνία ανά μήνα – κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του.

Αλλαγές στον ορίζοντα

Οι αντιπαραθέσεις, όμως, που θα καθορίσουν το άμεσο μέλλον της Τουρκίας θα συσχετιστούν τώρα αποκλειστικά με τον ανυπέρβλητο Ερντογάν.

Ο πρόεδρος απαιτεί επί του παρόντος περισσότερες εξουσίες για το αξίωμά του μέσω ενός νέου συντάγματος και ενός ακόμα ευρύτερου ορισμού της τρομοκρατίας, καθώς επιδιώκει να καταστείλει την πολιτική διαφωνία.

Και όπως η αντιπολίτευση μιλά για «πραξικόπημα στα ανάκτορα», οι αρθρογράφοι υπέρ του Ερντογάν σημαίνουν ήδη άγγελμα θανάτου για το κοινοβουλευτικό σύστημα στην Τουρκία.

Ο πιστός στον Ερντογάν Υπουργός Δικαιοσύνης Bekir Bozdag είναι το πιο πιθανόν να αντικαταστήσει τον Νταβούτογλου, τουλάχιστον μέχρι ένα αναμενόμενο δημοψήφισμα για την άρση των κοινοβουλευτικών ασυλιών – μια κίνηση για την οποία κυριολεκτικά πολέμησαν οι βουλευτές του ΑΚΡ – που θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να φυλακίσει βουλευτές της αντιπολίτευσης.

Και καθώς η ΕΕ και η Τουρκία παζαρεύουν τις ζωές εκατομμυρίων προσφύγων – μια συμφωνία που μπορεί να είναι πιο δύσκολη να εφαρμοστεί χωρίς τον Νταβούτογλου – ο λαός της Τουρκίας φαίνεται κι αυτός όλο και περισσότερο σαν αιχμάλωτοι σε βάρκα.

Αλλά το καράβι της Τουρκίας έχει καπετάνιο και κανείς δεν αμφιβάλλει για το όνομά του.